Zalec: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 1: Linia 1:
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Zalec   
 
  |nazwa                = Zalec   
Linia 7: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Zalca   
 
  |dopełniacz wsi        = Zalca   
 
  |zdjęcie              = Zalec.jpg   
 
  |zdjęcie              = Zalec.jpg   
  |opis zdjęcia          = Zabudowa wiejska, źródło: www.mojemazury.pl, 12.09.2013.    
+
  |opis zdjęcia          = Zabudowa wiejska [http://www.mojemazury.pl/ Moje Mazury] [12.09.2013]    
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = warmińsko - mazurskie  
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |gmina                = Mrągowo  
 
  |gmina                = Mrągowo  
Linia 15: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Zalec
 
  |sołectwo              = Zalec
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 210
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Zalec'''</big> (niem. Salza) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[Mrągowo (gmina wiejska)|gminie Mrągowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] przynależała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]].
+
'''Zalec''' (niem. ''Salza'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[Mrągowo (gmina wiejska)|gminie Mrągowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku liczyła 210 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest [[Robert Ciołek]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/mragowo_gmina_wiejska/101/1844/REJESTR_GMINNYCH_JEDNOSTEK_POMOCNICZYCH/ Wrota Warmii i Mazur] [12.11.2013]</ref>.
 
+
<br/><br/>
<br/>
 
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
==Położenie==
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[Powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo (gmina Mikołajki)|Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).  
+
Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 59 w odległości ok. 7 km od [[Mrągowo| Mrągowa]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego [[Jezioro Salza |Jeziora Salza]], dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej wielkiego mistrza [[Konrad von Erlichshausen|Konrada von Erlichshausena]] na dobro służebne wielkości 20 łanów, na [[prawo magdeburskie |prawie magdeburskim]]. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta szestneński [[Georg von Diebes]] sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie, Polakowi Marcinowi Pieszczyk lub Pieseczek. Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw a w 1568 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. wieś zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy. Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był [[Jan Skubich]]. W 1785 r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52 a zabudowa wsi, ukształtowana w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu [[Mrągowo]] - [[Ryn]]– [[Giżycko]]. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony dla Fryderyka Wilhelma IV, który podróżował po [[Mazury| Mazurach]] w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu było 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. Największe gospodarstwa posiadali Foź, Otto i Przygodda.  
+
Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego jeziora [[Jezioro Salza |Salza]], dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej od wielkiego mistrza [[Konrad von Erlichshausen|Konrada von Erlichshausena]] na dobra służebne wielkości 20 łanów, na [[Prawo magdeburskie |prawie magdeburskim]]. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. [[Starostwo sześcieńskie| starosta]] [[Georg von Diebes]] sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie Polakowi Marcinowi Pieszczykowi (lub Pieseczek). Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami [[Wolnizna |wolnizny]]. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć [[Szarwark |szarwark]] dla folwarku w [[Śmiętki |Śmiętkach]]. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw, a w 1568 r. już 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. miejscowość zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy.  
  
 +
Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był [[Jan Skubich]]. W 1785 r. we wsi było 30 [[Dym| dymów]]. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52, a zabudowa wsi ukształtowała się w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu Mrągowo - [[Ryn]]– [[Giżycko]]. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku, trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony Fryderykowi Wilhelmowi IV, który podróżował po [[Mazury| Mazurach]] w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu żyło 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. 
 
<br/>
 
<br/>
  
===Gospodarka===
+
==Gospodarka==
We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz przedsiębiorstwo rolnicze.
+
We wsi znajduje się gospodarstwo [[Agroturystyka |agroturystyczne]] oraz przedsiębiorstwo rolnicze.
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
== Bibliografia==
*Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Konrad von Erlichshausen.  
+
#''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.  
*W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Mieczysław Wróblewski]].
+
#[http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf/ Portal Informacji Turystycznej Mrągowa] [12.09.2013]
<br/>
+
#[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]
  
=== Bibliografia: ===
+
{{Przypisy}}
''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
+
<references/>
  
http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013.
 
 
<br/>
 
  
== Zobacz też ==
 
www.mragowo.wm.pl
 
  
 
<br/>
 
<br/>

Wersja z 20:15, 28 lis 2014

Zalec

Zabudowa wiejska Moje Mazury [12.09.2013]
Zabudowa wiejska Moje Mazury [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Mrągowo
Sołectwo Zalec
Liczba ludności (2010) 210
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Zalec
Zalec
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Zalec
Zalec
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Zalec (niem. Salza) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku liczyła 210 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest Robert Ciołek[1].

Położenie

Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 59 w odległości ok. 7 km od Mrągowa.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego jeziora Salza, dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej od wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena na dobra służebne wielkości 20 łanów, na prawie magdeburskim. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta Georg von Diebes sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie Polakowi Marcinowi Pieszczykowi (lub Pieseczek). Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw, a w 1568 r. już 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. miejscowość zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy.

Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był Jan Skubich. W 1785 r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52, a zabudowa wsi ukształtowała się w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu Mrągowo - RynGiżycko. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku, trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony Fryderykowi Wilhelmowi IV, który podróżował po Mazurach w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu żyło 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich.

Gospodarka

We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz przedsiębiorstwo rolnicze.

Bibliografia

  1. Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
  2. Portal Informacji Turystycznej Mrągowa [12.09.2013]
  3. Bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [12.11.2013]