Zalesie (gmina Dźwierzuty): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Zalesie | |nazwa = Zalesie | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Zalesia | |dopełniacz wsi = Zalesia | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś niesołecka | |rodzaj miejscowości =wieś niesołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 27: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Zalesie''' (niem. ''Saleschen'', od 1906 r. ''Ingelheim'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|gminie Dźwierzuty]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 r. liczyła 185 mieszkańców. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | |||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży na północnym brzegu [[Jezioro Rańskie|Jeziora Rańskiego]], w odległości 9 km na zachód od [[Dźwierzuty|Dźwierzut]], przy drodze wojewódzkiej nr 600. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | Początkowo – prawdopodobnie już z w XV wieku – istniał tu na 8 łanach folwark należący do dóbr [[Rańsk|rańskich]]. Od XVIII wieku był to samodzielny [[Dwór w Zalesiu|dwór]], do którego należała pobliska wieś [[Kałęczyn]]. Około 1900 roku majątek ten obejmował również dwa folwarki pomocnicze: [[Stary Folwark]] (Stary Kałęczyn) oraz [[Nowy Folwark]] i liczył ogółem 32,5 łana. Od początku XIX wieku majątek był własnością rodziny von Massenbach. W latach 30. XX wieku przeszedł na własność skarbu państwa i był oddawany w dzierżawę. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1782 – 3 gospodarstwa | + | *1782 r. – 3 gospodarstwa |
| − | 1818 – 26 osób, 1 gospodarstwo | + | *1818 r. – 26 osób, 1 gospodarstwo |
| − | |||
| − | + | ==Zabytki== | |
| − | * | + | *dwór z pierwszej połowy XIX wieku, położony na wysokim brzegu jeziora, nawiązujący do neogotyku angielskiego, jednokondygnacyjny, duży owalny podjazd; cały [[Zespół dworsko-parkowy w Zalesiu|zespół dworsko–parkowy]] jest obecnie własnością prywatną |
| − | * | + | *park dworski projektu [[Johann Larass|Johanna Larassa]] z 1865 roku, otaczający dwór i schodzący do jeziora, biegnie przezeń długi podjazd do dworu; rzadkie gatunki drzew |
| − | * | + | *na obrzeżu majątku położony na wzgórku dawny [[Cmentarz rodowy w Zalesiu|cmentarz rodowy]], do którego prowadzi brzozowa aleja |
| − | |||
| − | + | ==Turystyka == | |
Miejscowość znajduje się na szlaku pałacowo-dworskim: [[Małszewko]] – [[Budy]] – [[Grądy]] – [[Grodziska]] – Zalesie – [[Rogale (gmina Dźwierzuty) |Rogale]] – [[Przytuły (gmina Dźwierzuty)|Przytuły]] – [[Targowska Wola]] – [[Popowa Wola]] – [[Orzyny]] – [[Targowo]] – [[Jabłonka (gmina Dźwierzuty)|Jabłonka]]. | Miejscowość znajduje się na szlaku pałacowo-dworskim: [[Małszewko]] – [[Budy]] – [[Grądy]] – [[Grodziska]] – Zalesie – [[Rogale (gmina Dźwierzuty) |Rogale]] – [[Przytuły (gmina Dźwierzuty)|Przytuły]] – [[Targowska Wola]] – [[Popowa Wola]] – [[Orzyny]] – [[Targowo]] – [[Jabłonka (gmina Dźwierzuty)|Jabłonka]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Przyroda== | |
Na terenie wsi znajduje się pomnik przyrody - [[Głaz narzutowy w Zalesiu|głaz narzutowy]]. | Na terenie wsi znajduje się pomnik przyrody - [[Głaz narzutowy w Zalesiu|głaz narzutowy]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Bibliografia== | |
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2011. | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2011. | ||
| − | #Grabowski Sławomir, ''Z dziejów gminy Dźwierzuty'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, | + | #Grabowski Sławomir, ''Z dziejów gminy Dźwierzuty'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6. |
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001. | #Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001. | ||
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | #Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | ||
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | #''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [23.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [23.08.2013] |
| + | |||
Wersja z 20:22, 28 lis 2014
| Zalesie | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Dźwierzuty |
| Sołectwo | Rańsk |
| Liczba ludności (2010) | 185 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-120 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zalesie | |
| Położenie na mapie Polski  Zalesie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zalesie (niem. Saleschen, od 1906 r. Ingelheim) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 185 mieszkańców.
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży na północnym brzegu Jeziora Rańskiego, w odległości 9 km na zachód od Dźwierzut, przy drodze wojewódzkiej nr 600.
Dzieje miejscowości
Początkowo – prawdopodobnie już z w XV wieku – istniał tu na 8 łanach folwark należący do dóbr rańskich. Od XVIII wieku był to samodzielny dwór, do którego należała pobliska wieś Kałęczyn. Około 1900 roku majątek ten obejmował również dwa folwarki pomocnicze: Stary Folwark (Stary Kałęczyn) oraz Nowy Folwark i liczył ogółem 32,5 łana. Od początku XIX wieku majątek był własnością rodziny von Massenbach. W latach 30. XX wieku przeszedł na własność skarbu państwa i był oddawany w dzierżawę.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1782 r. – 3 gospodarstwa
- 1818 r. – 26 osób, 1 gospodarstwo
Zabytki
- dwór z pierwszej połowy XIX wieku, położony na wysokim brzegu jeziora, nawiązujący do neogotyku angielskiego, jednokondygnacyjny, duży owalny podjazd; cały zespół dworsko–parkowy jest obecnie własnością prywatną
- park dworski projektu Johanna Larassa z 1865 roku, otaczający dwór i schodzący do jeziora, biegnie przezeń długi podjazd do dworu; rzadkie gatunki drzew
- na obrzeżu majątku położony na wzgórku dawny cmentarz rodowy, do którego prowadzi brzozowa aleja
Turystyka
Miejscowość znajduje się na szlaku pałacowo-dworskim: Małszewko – Budy – Grądy – Grodziska – Zalesie – Rogale – Przytuły – Targowska Wola – Popowa Wola – Orzyny – Targowo – Jabłonka.
Przyroda
Na terenie wsi znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
- Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Dźwierzuty, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6.
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS [23.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [23.08.2013]
