Zamordeje: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Zamordeje   
 
  |nazwa                = Zamordeje   
Linia 16: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Szeroki Bór
 
  |sołectwo              = Szeroki Bór
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = 38 (łącznie Zamordeje i [[Oko]])
+
  |liczba ludności      = 38  
 
  |rok                  = 2010  
 
  |rok                  = 2010  
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 87
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 87
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>''' Zamordeje''' (niem. ''Kolonie Samordey'', od 1938 r. ''Kolonie Samordei'') – [[wieś niesołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat piski |powiecie piskim]], w [[Ruciane-Nida (gmina miejsko-wiejska)|gminie Ruciane-Nida]], w sołectwie [[Szeroki Bór]]. Po 1945 roku wieś wchodziła w skład gminy (później gromady) [[Gmina Wiartel|Wiartel]]; w 1973 roku włączono ją do gminy Ruciane-Nida. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].  
+
''' Zamordeje''' (niem. ''Kolonie Samordey'', od 1938 r. ''Kolonie Samordei'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski |powiecie piskim]], w [[Ruciane-Nida (gmina miejsko-wiejska)|gminie Ruciane–Nida]], w sołectwie [[Szeroki Bór]]. Po 1945 roku wieś wchodziła w skład gminy (później gromady) [[Gmina Wiartel|Wiartel]]; w 1973 roku włączono ją do gminy Ruciane-Nida. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 r. liczyła 38 mieszkańców<ref>łącznie Zamordeje i Oko</ref>.
 
+
<br/><br/>
<br/>
 
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
==Położenie==
Wieś położona jest w południowo-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], w centrum [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], na północnym brzegu [[Jezioro Nidzkie|Jeziora Nidzkiego]], 10 km na południe od [[Ruciane-Nida|Rucianego-Nidy]].
+
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], w centrum [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], na północnym brzegu [[Jezioro Nidzkie|Jeziora Nidzkiego]], 10 km na południe od [[Ruciane-Nida|Rucianego–Nidy]].  
 
 
Znajdująca się w pobliżu osady wschodnia odnoga Jeziora Nidzkiego nosi nazwę zatoki [[Zatoka Zamordeje Małe|Zamordeje Małe]]. Nad tą zatoką, około 1,3 km na północny wschód od wsi, położone są dwie bindugi: Zamordeje Północne i Zamordeje Południowe; na północ od wsi znajduje się binduga Cumówka, zaś na południowy zachód – binduga Czapka. Na północ od wsi, na zatoce Zamordeje Małe, położona jest wysepka [[Węża Kępa]]. W okolicy Zamordejów leżą również dwa niewielkie jeziorka, oba na północnych brzegach Jeziora Nidzkiego: [[Jezioro Węża Wielka|Węża Wielka]] (3 ha) i [[Jezioro Węża Mała|Węża Mała]] (1,7 ha).
 
  
 +
Znajdująca się w pobliżu osady wschodnia odnoga Jeziora Nidzkiego nosi nazwę zatoki [[Zatoka Zamordeje Małe|Zamordeje Małe]]. Nad tą zatoką, około 1,3 km na północny wschód od wsi, położone są dwie bindugi: Zamordeje Północne i Zamordeje Południowe; na północ od wsi znajduje się binduga Cumówka, zaś na południowy zachód binduga Czapka. Na północ od wsi, na zatoce Zamordeje Małe, położona jest wysepka [[Węża Kępa]]. W okolicy Zamordejów leżą również dwa niewielkie jeziorka, oba na północnych brzegach Jeziora Nidzkiego: [[Jezioro Węża Wielka|Węża Wielka]] (3 ha) i [[Jezioro Węża Mała|Węża Mała]] (1,7 ha).
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Osada i majątek powstały tutaj prawdopodobnie na początku XIX wieku. Mieszkańcy wsi trudnili się rybołówstwem, zbieractwem, łowiectwem. Zatrudniali się również w leśnictwie, przede wszystkim przy wyrębie lasów i dostarczaniu drewna do któregoś z okolicznych tartaków.
+
Osada i majątek powstały tutaj prawdopodobnie na początku XIX wieku. Mieszkańcy trudnili się rybołówstwem, zbieractwem, łowiectwem. Zatrudniali się również w leśnictwie, przede wszystkim przy wyrębie lasów i dostarczaniu drewna do któregoś z okolicznych tartaków.
 +
 
 
Szkoła we wsi powstała w 1855 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 21 dzieci, pracował zaś jeden nauczyciel. Według spisu powszechnego z 1939 roku znajdowało się tu osiem gospodarstw.
 
Szkoła we wsi powstała w 1855 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 21 dzieci, pracował zaś jeden nauczyciel. Według spisu powszechnego z 1939 roku znajdowało się tu osiem gospodarstw.
  
 
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] – w listopadzie 1945 roku – we wsi pozostało 29 mieszkańców. W latach 70. było we wsi dziesięć budynków mieszkalnych, działał również zakład gastronomiczny. Wieś ma charakter zabudowy rozproszonej.  
 
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] – w listopadzie 1945 roku – we wsi pozostało 29 mieszkańców. W latach 70. było we wsi dziesięć budynków mieszkalnych, działał również zakład gastronomiczny. Wieś ma charakter zabudowy rozproszonej.  
  
Zamordeje odgrywają dużą rolę w ruchu turystycznym, jest to bowiem jedyna wieś na brzegach [[Jezioro Nidzkie|Jeziora Nidzkiego]] na odcinku między [[Krzyże|Krzyżami]] i [[Karwica|Karwicą]] a [[Jaśkowo|Jaśkowem]]. Obok wsi rozwinęła się już w latach 70. XX wieku osada turystyczno-wypoczynkowa z domkami letniskowymi i kempingowymi, polem namiotowym oraz ze stanicą wodną Czaple; znajdują się tu również gospodarstwa agroturystyczne. Poza położeniem na [[Szlak Wielkich Jezior Mazurskich|Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich]], Zamordeje leżą na mniejszych szlakach pieszych i rowerowych, np. pętla z Rucianego-Nidy, dalej wschodnim brzegiem Jeziora Nidzkiego, przez wieś i leśniczówkę Zamordeje, na malowniczy półwysep Zamordeje i do stanicy wodnej Czaple, powrót na północ przez puszczę.
 
  
 +
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:
  
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych
+
*1857 r. – 33 osoby (łącznie z leśniczówką)
  
1857 33 osoby (łącznie z leśniczówką)
+
*1945 r. 29 osób
  
1945 29 osób
+
*1970 r. 64 osoby, 11 gospodarstw (łącznie z leśną osadą [[Oko]])
  
1970 64 osoby, 11 gospodarstw (łącznie z leśną osadą [[Oko]])
+
*1978 r. 30 osób
  
1978 – 30 osób
+
*1987 r. – 36 osób
 
 
1987 – 36 osób
 
  
 +
==Gospodarka==
 +
Zamordeje odgrywają dużą rolę w ruchu turystycznym, jest to bowiem jedyna wieś na brzegach Jeziora Nidzkiego na odcinku między [[Krzyże|Krzyżami]], [[Karwica|Karwicą]] a [[Jaśkowo|Jaśkowem]]. Obok wsi rozwinęła się już w latach 70. XX wieku osada turystyczno–wypoczynkowa z domkami letniskowymi i kempingowymi, polem namiotowym oraz ze stanicą wodną Czaple; znajdują się tu również gospodarstwa [[Agroturystyka| agroturystyczne]]. Poza położeniem na [[Szlak Wielkich Jezior Mazurskich|Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich], Zamordeje leżą na mniejszych szlakach pieszych i rowerowych, np. pętla z Rucianego-Nidy, dalej wschodnim brzegiem Jeziora Nidzkiego, przez wieś i leśniczówkę Zamordeje, na malowniczy półwysep Zamordeje i do stanicy wodnej Czaple, powrót na północ przez puszczę.
 
<br/>
 
<br/>
 
+
==Ludzie związani z miejscowością==
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
Do Zamordejów w młodości przyjeżdżał w odwiedziny do wuja [[Ernst Wiechert]] (1887–1950), znany pisarz niemiecki pochodzący z [[Mazury|Mazur]]. Stąd zapewne odbywał spacery do [[Sowiróg|Sowirogu]] uwiecznionego później na kartach powieści ''Dzieci Jerominów''.
*Do Zamordejów w młodości przyjeżdżał w odwiedziny do wuja [[Ernst Wiechert]] (1887-1950), znany pisarz niemiecki pochodzący z [[Mazury|Mazur]]. Stąd zapewne odbywał spacery do [[Sowiróg|Sowirogu]], uwiecznionego później na kartach powieści ''Dzieci Jerominów''.
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Zabytki: ===
+
== Zabytki==
*Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, po północnej stronie drogi do leśniczówki [[Czaple leśniczówka|Czaple]].
+
*dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, po północnej stronie drogi do leśniczówki [[Czaple leśniczówka|Czaple]]
*Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodzinny, po południowej stronie drogi do leśniczówki Czaple.
+
*dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodzinny, po południowej stronie drogi do leśniczówki Czaple
 
 
<br/>
 
  
===Turystyka:===
+
==Turystyka==
 
*[[Szlak Puszczą Piską: Ruciane Nida - Pisz]]
 
*[[Szlak Puszczą Piską: Ruciane Nida - Pisz]]
  
<br/>
+
==Bibliografia==
 
+
#Pawlicki Ryszard W., ''Sowiróg Ernsta Wiecherta'', Znad Pisy, nr 2, 1995, ss. 16–23.
=== Bibliografia: ===
 
#Pawlicki Ryszard W., ''Sowiróg Ernsta Wiecherta'', Znad Pisy, nr 2, 1995, s. 16-23.
 
 
#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
 
#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
 
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
 
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
 
#Szelichowski Stanisław, ''Uroki mazurskiej krainy. Krzyże 300 lat, Karwica i okolice'', Warszawa 2006.
 
#Szelichowski Stanisław, ''Uroki mazurskiej krainy. Krzyże 300 lat, Karwica i okolice'', Warszawa 2006.
 
#Śliwiński Józef, ''Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic'', Olsztyn 1993.
 
#Śliwiński Józef, ''Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic'', Olsztyn 1993.
#Worobiec Krzysztof A., ''Zaginione wioski Puszczy Piskiej'', http://sadybamazury.wordpress.com/2009/06/18/zagubione-wioski-puszczy-piskiej/ [data dostępu: 11.08.2013]
+
#Worobiec Krzysztof A., ''Zaginione wioski Puszczy Piskiej'' [w:] [http://sadybamazury.wordpress.com/2009/06/18/zagubione-wioski-puszczy-piskiej/ Sadyba Mazury] [11.08.2013]
#Bank Danych Lokalnych GUS: www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 11.08.2013]
+
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [11.08.2013]
#Gminna Ewidencja Zabytków: www.bip.ruciane-nida.pl/zalaczniki/prawo/130215093910.pdf [data dostępu: 11.08.2013]
+
#[http://www.bip.ruciane-nida.pl/zalaczniki/prawo/130215093910.pdf/ Strona Urzędu Gminy Ruciane-Nida] [11.08.2013]
  
<br/>
+
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
 
[[Kategoria: Powiat piski]]   
 
[[Kategoria: Powiat piski]]   

Wersja z 19:33, 28 lis 2014

Zamordeje

Rodzaj miejscowości wieś niesołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat piski
Gmina Ruciane-Nida
Sołectwo Szeroki Bór
Liczba ludności (2010) 38
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 12-220
Tablice rejestracyjne NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Zamordeje
Zamordeje
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Zamordeje
Zamordeje
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Zamordeje (niem. Kolonie Samordey, od 1938 r. Kolonie Samordei) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane–Nida, w sołectwie Szeroki Bór. Po 1945 roku wieś wchodziła w skład gminy (później gromady) Wiartel; w 1973 roku włączono ją do gminy Ruciane-Nida. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 38 mieszkańców[1].

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, w centrum Puszczy Piskiej, na północnym brzegu Jeziora Nidzkiego, 10 km na południe od Rucianego–Nidy.

Znajdująca się w pobliżu osady wschodnia odnoga Jeziora Nidzkiego nosi nazwę zatoki Zamordeje Małe. Nad tą zatoką, około 1,3 km na północny wschód od wsi, położone są dwie bindugi: Zamordeje Północne i Zamordeje Południowe; na północ od wsi znajduje się binduga Cumówka, zaś na południowy zachód binduga Czapka. Na północ od wsi, na zatoce Zamordeje Małe, położona jest wysepka Węża Kępa. W okolicy Zamordejów leżą również dwa niewielkie jeziorka, oba na północnych brzegach Jeziora Nidzkiego: Węża Wielka (3 ha) i Węża Mała (1,7 ha).

Dzieje miejscowości

Osada i majątek powstały tutaj prawdopodobnie na początku XIX wieku. Mieszkańcy trudnili się rybołówstwem, zbieractwem, łowiectwem. Zatrudniali się również w leśnictwie, przede wszystkim przy wyrębie lasów i dostarczaniu drewna do któregoś z okolicznych tartaków.

Szkoła we wsi powstała w 1855 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 21 dzieci, pracował zaś jeden nauczyciel. Według spisu powszechnego z 1939 roku znajdowało się tu osiem gospodarstw.

Po II wojnie światowej – w listopadzie 1945 roku – we wsi pozostało 29 mieszkańców. W latach 70. było we wsi dziesięć budynków mieszkalnych, działał również zakład gastronomiczny. Wieś ma charakter zabudowy rozproszonej.


Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:

  • 1857 r. – 33 osoby (łącznie z leśniczówką)
  • 1945 r. – 29 osób
  • 1970 r. – 64 osoby, 11 gospodarstw (łącznie z leśną osadą Oko)
  • 1978 r. – 30 osób
  • 1987 r. – 36 osób

Gospodarka

Zamordeje odgrywają dużą rolę w ruchu turystycznym, jest to bowiem jedyna wieś na brzegach Jeziora Nidzkiego na odcinku między Krzyżami, Karwicą a Jaśkowem. Obok wsi rozwinęła się już w latach 70. XX wieku osada turystyczno–wypoczynkowa z domkami letniskowymi i kempingowymi, polem namiotowym oraz ze stanicą wodną Czaple; znajdują się tu również gospodarstwa agroturystyczne. Poza położeniem na [[Szlak Wielkich Jezior Mazurskich|Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich], Zamordeje leżą na mniejszych szlakach pieszych i rowerowych, np. pętla z Rucianego-Nidy, dalej wschodnim brzegiem Jeziora Nidzkiego, przez wieś i leśniczówkę Zamordeje, na malowniczy półwysep Zamordeje i do stanicy wodnej Czaple, powrót na północ przez puszczę.

Ludzie związani z miejscowością

Do Zamordejów w młodości przyjeżdżał w odwiedziny do wuja Ernst Wiechert (1887–1950), znany pisarz niemiecki pochodzący z Mazur. Stąd zapewne odbywał spacery do Sowirogu uwiecznionego później na kartach powieści Dzieci Jerominów.

Zabytki

  • dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, po północnej stronie drogi do leśniczówki Czaple
  • dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodzinny, po południowej stronie drogi do leśniczówki Czaple

Turystyka

Bibliografia

  1. Pawlicki Ryszard W., Sowiróg Ernsta Wiecherta, Znad Pisy, nr 2, 1995, ss. 16–23.
  2. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
  3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
  4. Szelichowski Stanisław, Uroki mazurskiej krainy. Krzyże 300 lat, Karwica i okolice, Warszawa 2006.
  5. Śliwiński Józef, Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic, Olsztyn 1993.
  6. Worobiec Krzysztof A., Zaginione wioski Puszczy Piskiej [w:] Sadyba Mazury [11.08.2013]
  7. Bank Danych Lokalnych GUS [11.08.2013]
  8. Strona Urzędu Gminy Ruciane-Nida [11.08.2013]

Przypisy

  1. łącznie Zamordeje i Oko