Zawady (gmina Pisz)

Zawady
Zawady. Mogiła 2 żołnierzy rosyjskich poległych w czasie I wojny światowej
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	80
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zawady
Położenie na mapie Polski Zawady
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zawady (niem. Sawadden, od 1938 r. Ottenberge) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, 13 km na południowy wschód od Pisza, w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie mazowieckim.

Dzieje miejscowości

Osada istniała już przed wojną trzynastoletnią (1454-1466). Przywilej na dobra służebne w Zawadach zakupił w 1473 roku niejaki Stanisław Bogumił wraz z bratem na prawie magdeburskim, lecz o nieznanym dziś obszarze. Wiadomo natomiast, że już w 1474 roku wieś powiększyła się o 5 łanów, zaś w 1536 roku o ponad jeden łan. W XV i XVI wieku wieś nazywana była początkowo Bogomil od nazwiska jednego z właścicieli, zaś później Saffaden, Sabayda, ostatecznie utrwaliła się nazwa Sawadden. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Piszu. W połowie XVII wieku osiedlili się w Zawadach arianie (bracia polscy).

Początki szkolnictwa w Zawadach sięgają XIX wieku. Szkoła we wsi powstała w 1809 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 43 dzieci, pracował jeden nauczyciel. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Edward Prusinowski.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

1857 – 154 osoby

1864 – 158 osób

1867 – 148 osób

1933 – 172 osoby

1939 – 176 osób

1988 – 82 osoby

Zabytki:

• Dawny cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XX wieku. Na cmentarzu zlokalizowana jest kwatera wojenna 2 żołnierzy rosyjskich, poległych w okresie I wojny światowej.

Bibliografia:

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2011.
2. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
3. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
4. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
5. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
6. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
7. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
8. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 25.08.2013]
9. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 25.08.2013]
10. Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 25.08.2013]
11. Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/zawady2 [data dostępu: 25.08.2013]

Przypisy

Zobacz też

Emes (dyskusja) 01:21, 25 paź 2013 (CEST) Emes (dyskusja) 00:22, 24 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 00:22, 24 wrz 2013 (CEST)