Zbór mennonicki w Jeziorze: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk")
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Mała architektura2 sakralna infobox
 
{{Mała architektura2 sakralna infobox
 
<!-- w trakcie opracowania -->
 
<!-- w trakcie opracowania -->
  |nazwa        = Architektura sakralna
+
  |nazwa        = Zbór mennonicki w Jeziorze
 
  |typ obiektu  = zbór mennonicki <!-- Parametr obowiązkowy  -->
 
  |typ obiektu  = zbór mennonicki <!-- Parametr obowiązkowy  -->
 
  |datacja      = 1865
 
  |datacja      = 1865
Linia 7: Linia 7:
 
  |gmina        = Markusy
 
  |gmina        = Markusy
 
  |miejscowość  = Jezioro
 
  |miejscowość  = Jezioro
}} <br/>
+
}}  
''' Zbór mennonicki w Jeziorze'''  
+
''' Zbór mennonicki w Jeziorze''' - znajduje się w [[Jezioro|Jeziorze]] (niem. Thiensdorf) wsi na [[Żuławy Elbląskie|Żuławach Elbląskich]]. Wieś położona jest na dnie dawnego jeziora.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
== Położenie ==
+
 
[[Plik:je3.jpg|right|thumb|300px|Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Jezioro]] (niem. Thiensdorf) - wieś na [[Żuławy Elbląskie|Żuławach Elbląskich]]. Wieś na dnie dawnego jeziora.
 
<br/>
 
 
== Opis ==
 
== Opis ==
[[Plik:je4.jpg|right|thumb|300px|Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk]]
+
Nie tak dawno, bo jeszcze w XIII wieku tereny dzisiejszych wsi Jezioro, [[Żurawiec]], [[Węgle-Żukowo]] były dnem jeziora [[Jezioro Druzno|Druzno]] zajmującego wówczas dziesięciokrotnie większą powierzchnię niż obecnie. Pod koniec XVI wieku (dokładnie w 1580 roku) przybyli tu [[holenderscy mennonici]], którzy musieli opuścić ojczyznę w wyniku nasilenia prześladowań religijnych. Przybywszy na [[Żuławy Wiślane]], jakże podobne do ich ojczyzny, zaczęli rozbudowywać i modernizować istniejący tu system przeciwpowodziowy, powiększając wały, wznosząc nowe, budując tamy, kopiąc kanały i rowy. Osiedlali się w opuszczonych wsiach, a także zakładali nowe. Tak też założyli wieś nad [[Rzeka Tyna|rzeką Tyną]] - Thiensdorf.  
Nie tak dawno, bo jeszcze w XIII wieku tereny dzisiejszych wsi Jezioro, [[Żurawiec]], [[Węgle-Żukowo]] były dnem jeziora [[Jezioro Druzno|Druzno]] zajmującego wówczas dziesięciokrotnie większą powierzchnię niż obecnie. Pod koniec XVI wieku (dokładnie w 1580 roku) przybyli tu [[holenderscy mennonici]], którzy musieli opuścić ojczyznę w wyniku nasilenia prześladowań religijnych. Przybywszy na [[Żuławy Wiślane]], jakże podobne do ich ojczyzny, zaczęli rozbudowywać i modernizować istniejący tu system przeciwpowodziowy, powiększając wały, wznosząc nowe, budując tamy, kopiąc kanały i rowy. Osiedlali się w opuszczonych wsiach, a także zakładali nowe. Tak też założyli wieś nad [[reka Tyna|rzeką Tyną]] - Thiensdorf.  
+
 
[[Plik:je2.jpg|left|thumb|300px|Wnętrze zboru mennonickiego w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
 
Do końca II wojny światowej wieś nosiła taką nazwę. Później zmieniono ją na Jezioro. Jedynym czego mennonitom budować w nowej ojczyźnie nie było wolno były świątynie. Na modlitwy spotykali się więc w domach oraz w szkole. Zmarłych natomiast chowali na cmentarzu katolicko-ewangelickim, dzięki klauzuli zawartej w pierwszym przywileju osadniczym dla Thiensdorf potwierdzonym w 1638 roku przez króla Władysława IV. Dopiero od XVIII wieku zaczęto udzielać mennonitom pozwoleń na budowę świątyń. Pierwsze domy modlitwy budowane z drewna i kryte strzechą lub gontem przypominały z zewnątrz raczej budynki gospodarcze niż miejsca kultu (np. [[Niedźwiedzica]]). Na początku XIX wieku zaczęto wznosić murowane świątynie. Dom modlitwy w Jeziorze zbudowano w 1865 roku. Jest to murowana z cegły budowla neogotycka osadzona na kamiennym fundamencie, przykryta dwuspadowym dachem. Naroża są zwieńczone czterema małymi wieżyczkami. Na uwagę zasługują ostrołukowe okna z zachowanymi maswerkami ze sztucznego kamienia. W pierwszych latach powojennych obiekt ten służył jako kaplica dla katolików, następnie krótko jako sklep, zaś później przez wiele lat był magazynem nawozów PGR-u. Obecnie budowla jest obiektem pustym w środku, a należałoby pomyśleć o innym jego zagospodarowaniu.  
 
Do końca II wojny światowej wieś nosiła taką nazwę. Później zmieniono ją na Jezioro. Jedynym czego mennonitom budować w nowej ojczyźnie nie było wolno były świątynie. Na modlitwy spotykali się więc w domach oraz w szkole. Zmarłych natomiast chowali na cmentarzu katolicko-ewangelickim, dzięki klauzuli zawartej w pierwszym przywileju osadniczym dla Thiensdorf potwierdzonym w 1638 roku przez króla Władysława IV. Dopiero od XVIII wieku zaczęto udzielać mennonitom pozwoleń na budowę świątyń. Pierwsze domy modlitwy budowane z drewna i kryte strzechą lub gontem przypominały z zewnątrz raczej budynki gospodarcze niż miejsca kultu (np. [[Niedźwiedzica]]). Na początku XIX wieku zaczęto wznosić murowane świątynie. Dom modlitwy w Jeziorze zbudowano w 1865 roku. Jest to murowana z cegły budowla neogotycka osadzona na kamiennym fundamencie, przykryta dwuspadowym dachem. Naroża są zwieńczone czterema małymi wieżyczkami. Na uwagę zasługują ostrołukowe okna z zachowanymi maswerkami ze sztucznego kamienia. W pierwszych latach powojennych obiekt ten służył jako kaplica dla katolików, następnie krótko jako sklep, zaś później przez wiele lat był magazynem nawozów PGR-u. Obecnie budowla jest obiektem pustym w środku, a należałoby pomyśleć o innym jego zagospodarowaniu.  
 
 
<br/>
 
<br/>
 
== Ciekawostki ==
 
== Ciekawostki ==
Zbór mennonicki w Jeziorze jest sprzężony z usytuowanym za nim [[cmentarz mennonicki w Jeziorze|cmentarzem mennonickim]]. Miejsce jest idealnym na odtworzenie miejsca pamiątkowego kultury mennonickiej na Żuławach Wiślanych.
+
Zbór mennonicki w Jeziorze jest sprzężony z usytuowanym za nim [[Cmentarz mennonicki w Jeziorze|cmentarzem mennonickim]]. Miejsce jest idealnym na odtworzenie miejsca pamiątkowego kultury mennonickiej na Żuławach Wiślanych.
 
<br/>
 
<br/>
 +
 +
==Galeria zdjęć==
 +
<gallery mode=packed widths=300px heights=300px class="left">
 +
Plik:je3.jpg|<center>Zbór mennonicki w Jeziorze. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
 +
Plik:je4.jpg|<center>Zbór mennonicki w Jeziorze. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
 +
Plik:je2.jpg|<center>Wnętrze zboru mennonickiego w Jeziorze. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
 +
</gallery>
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
Kizik Edmund, ''Mennonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku. Studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej'', Gdańsk 1994.
 
Kizik Edmund, ''Mennonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku. Studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej'', Gdańsk 1994.
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria: Turystyka]][[Kategoria: Obiekty architektury]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: gmina Markusy ]][[Kategoria: powiat elbląski]]
+
 
<br/>
+
[[Kategoria: Powiat elbląski]]  
 +
[[Kategoria: Markusy (gmina wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Kościoły i kaplice]]
 +
[[Kategoria: 1801-1918]]

Aktualna wersja na dzień 07:52, 25 mar 2015

Zbór mennonicki w Jeziorze

typ obiektu: zbór mennonicki
datacja: 1865
powiat: elbląski
gmina: Markusy
miejscowość: Jezioro

Zbór mennonicki w Jeziorze - znajduje się w Jeziorze (niem. Thiensdorf) wsi na Żuławach Elbląskich. Wieś położona jest na dnie dawnego jeziora.

Opis

Nie tak dawno, bo jeszcze w XIII wieku tereny dzisiejszych wsi Jezioro, Żurawiec, Węgle-Żukowo były dnem jeziora Druzno zajmującego wówczas dziesięciokrotnie większą powierzchnię niż obecnie. Pod koniec XVI wieku (dokładnie w 1580 roku) przybyli tu holenderscy mennonici, którzy musieli opuścić ojczyznę w wyniku nasilenia prześladowań religijnych. Przybywszy na Żuławy Wiślane, jakże podobne do ich ojczyzny, zaczęli rozbudowywać i modernizować istniejący tu system przeciwpowodziowy, powiększając wały, wznosząc nowe, budując tamy, kopiąc kanały i rowy. Osiedlali się w opuszczonych wsiach, a także zakładali nowe. Tak też założyli wieś nad rzeką Tyną - Thiensdorf.

Do końca II wojny światowej wieś nosiła taką nazwę. Później zmieniono ją na Jezioro. Jedynym czego mennonitom budować w nowej ojczyźnie nie było wolno były świątynie. Na modlitwy spotykali się więc w domach oraz w szkole. Zmarłych natomiast chowali na cmentarzu katolicko-ewangelickim, dzięki klauzuli zawartej w pierwszym przywileju osadniczym dla Thiensdorf potwierdzonym w 1638 roku przez króla Władysława IV. Dopiero od XVIII wieku zaczęto udzielać mennonitom pozwoleń na budowę świątyń. Pierwsze domy modlitwy budowane z drewna i kryte strzechą lub gontem przypominały z zewnątrz raczej budynki gospodarcze niż miejsca kultu (np. Niedźwiedzica). Na początku XIX wieku zaczęto wznosić murowane świątynie. Dom modlitwy w Jeziorze zbudowano w 1865 roku. Jest to murowana z cegły budowla neogotycka osadzona na kamiennym fundamencie, przykryta dwuspadowym dachem. Naroża są zwieńczone czterema małymi wieżyczkami. Na uwagę zasługują ostrołukowe okna z zachowanymi maswerkami ze sztucznego kamienia. W pierwszych latach powojennych obiekt ten służył jako kaplica dla katolików, następnie krótko jako sklep, zaś później przez wiele lat był magazynem nawozów PGR-u. Obecnie budowla jest obiektem pustym w środku, a należałoby pomyśleć o innym jego zagospodarowaniu.

Ciekawostki

Zbór mennonicki w Jeziorze jest sprzężony z usytuowanym za nim cmentarzem mennonickim. Miejsce jest idealnym na odtworzenie miejsca pamiątkowego kultury mennonickiej na Żuławach Wiślanych.

Galeria zdjęć

Bibliografia

Kizik Edmund, Mennonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku. Studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej, Gdańsk 1994.