Zbór mennonicki w Jeziorze: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Położenie)
Linia 12: Linia 12:
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
 
[[Plik:je3.jpg|right|thumb|300px|Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:je3.jpg|right|thumb|300px|Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk]]
[[Jezioro]] (niem. Thiensdorf) - wieś na [[Żuławy Elbląskie|Żuławach Elbląskich]]. Wieś na dnie dawnego jeziora.  
+
[[Jezioro]] (niem. Thiensdorf) - wieś na [[Żuławy Elbląskie|Żuławach Elbląskich]]. Wieś położona jest na dnie dawnego jeziora.  
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Opis ==
 
== Opis ==
 
[[Plik:je4.jpg|right|thumb|300px|Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:je4.jpg|right|thumb|300px|Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk]]

Wersja z 20:33, 27 lut 2014

Zbór mennonicki w Jeziorze

typ obiektu: zbór mennonicki
datacja: 1865
powiat: elbląski
gmina: Markusy
miejscowość: Jezioro

Zbór mennonicki w Jeziorze

Położenie

Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk

Jezioro (niem. Thiensdorf) - wieś na Żuławach Elbląskich. Wieś położona jest na dnie dawnego jeziora.

Opis

Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk

Nie tak dawno, bo jeszcze w XIII wieku tereny dzisiejszych wsi Jezioro, Żurawiec, Węgle-Żukowo były dnem jeziora Druzno zajmującego wówczas dziesięciokrotnie większą powierzchnię niż obecnie. Pod koniec XVI wieku (dokładnie w 1580 roku) przybyli tu holenderscy mennonici, którzy musieli opuścić ojczyznę w wyniku nasilenia prześladowań religijnych. Przybywszy na Żuławy Wiślane, jakże podobne do ich ojczyzny, zaczęli rozbudowywać i modernizować istniejący tu system przeciwpowodziowy, powiększając wały, wznosząc nowe, budując tamy, kopiąc kanały i rowy. Osiedlali się w opuszczonych wsiach, a także zakładali nowe. Tak też założyli wieś nad rzeką Tyną - Thiensdorf.

Wnętrze zboru mennonickiego w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk

Do końca II wojny światowej wieś nosiła taką nazwę. Później zmieniono ją na Jezioro. Jedynym czego mennonitom budować w nowej ojczyźnie nie było wolno były świątynie. Na modlitwy spotykali się więc w domach oraz w szkole. Zmarłych natomiast chowali na cmentarzu katolicko-ewangelickim, dzięki klauzuli zawartej w pierwszym przywileju osadniczym dla Thiensdorf potwierdzonym w 1638 roku przez króla Władysława IV. Dopiero od XVIII wieku zaczęto udzielać mennonitom pozwoleń na budowę świątyń. Pierwsze domy modlitwy budowane z drewna i kryte strzechą lub gontem przypominały z zewnątrz raczej budynki gospodarcze niż miejsca kultu (np. Niedźwiedzica). Na początku XIX wieku zaczęto wznosić murowane świątynie. Dom modlitwy w Jeziorze zbudowano w 1865 roku. Jest to murowana z cegły budowla neogotycka osadzona na kamiennym fundamencie, przykryta dwuspadowym dachem. Naroża są zwieńczone czterema małymi wieżyczkami. Na uwagę zasługują ostrołukowe okna z zachowanymi maswerkami ze sztucznego kamienia. W pierwszych latach powojennych obiekt ten służył jako kaplica dla katolików, następnie krótko jako sklep, zaś później przez wiele lat był magazynem nawozów PGR-u. Obecnie budowla jest obiektem pustym w środku, a należałoby pomyśleć o innym jego zagospodarowaniu.


Ciekawostki

Zbór mennonicki w Jeziorze jest sprzężony z usytuowanym za nim cmentarzem mennonickim. Miejsce jest idealnym na odtworzenie miejsca pamiątkowego kultury mennonickiej na Żuławach Wiślanych.

Bibliografia

Kizik Edmund, Mennonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku. Studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej, Gdańsk 1994.