Zbór pomennonicki w Rozgarcie

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Zbór pomennonicki w Rozgarcie

typ obiektu: kościół
datacja: 1890
powiat: elbląski
gmina: Gronowo Elbląskie
miejscowość: Rozgart

Zbór pomennonicki w Rozgarcie - położony w Rozgart wsi na Żuławach Elbląskich, w gminie Gronowo Elbląskie, w powiecie elbląskim.

Zbór pomennonicki w Rozgarcie
Zbór pomennonicki w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk
Zbór pomennonicki w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk
 

Opis

Wieś założona w 1355 roku przez komtura dzierzgońskiego Konrada Braunschweiga, który uposażył także kościół pw. św. Katarzyny. Średniowieczna budowla z XIV wieku rozebrana została w latach 1655-1660. W 2. połowie XVI wieku nastąpiło osadnictwo holenderskie. W 1789 roku mieszkało tu 126 mennonitów, a w 1820 roku na 221 mieszkańców 83 było mennonitami. Wobec zniszczenia przez powódź zboru w Markusach w 1890 roku przystąpiono do budowy ich kościoła w centrum Rozgartu. Nowopowstały zbór, znajdujący się po południowej stronie przecinającej wieś drogi, był filialnym w stosunku do zboru mennonickiego w Jeziorze. Budowla ceglana, na planie prostokąta, z niewielkim, prostokątnym prezbiterium; wnętrze salowe, przekryte łamanym, „angielskim” stropem z drewnianą emporą w północnej części. Elewacje ceglane, opięte lizenami, z oknami zamkniętymi łukiem ostrym. W elewacji zachodniej pośrodku uskokowy portal z ostrołukowym wejściem. W elewacji północnej wejście główne w analogicznie opracowanym portalu,. W szczycie sterczyna z pseudosygnaturką zwieńczoną wysokim, namiotowym daszkiem. W północno zachodnim narożniku parceli współczesna z kościołem, neogotycka ceglana dzwonnica, będąca ewenementem w budownictwie mennonickim. Po zakończeniu II wojny światowej, aż do 1957 roku służył jako magazyn. Obecnie kościół filialny, katolicki pw. św. Apostołów Piotra i Pawła.


Ciekawostki

  • Dawny zbór mennonicki w Rozgarcie służy dalej nie tylko potrzebom kultowym katolików, ale także przyjeżdżającym cyklicznie do wsi mennonitów. Ostatnia ich wizyta odbyła się w 5 lipca 2013 roku. W kościele odbyło się wówczas nabożeństwo ekumeniczne.
  • Obok kościoła znajduje się dawny cmentarz mennonicki.


Bibliografia

Kizik Edmund, Mennonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku. Studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej, Gdańsk 1994.