Zelki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Zelki   
 
  |nazwa                = Zelki   
Linia 8: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Zelek  
 
  |dopełniacz wsi        = Zelek  
 
  |zdjęcie              = Kościół w Zelkach.jpg     
 
  |zdjęcie              = Kościół w Zelkach.jpg     
  |opis zdjęcia          = Kościół Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach<br/>Źródło: http://www.starejuchy.pl/parafia/innepar/zelki.html, dostęp 26 października 2013     
+
  |opis zdjęcia          = Kościół Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach [http://www.starejuchy.pl/parafia/innepar/zelki.html/ Strona Parafii w Starych Juchach] [26.10.2013]    
  |rodzaj miejscowości  = Wieś sołecka
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = Warmińsko-Mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = giżycki
 
  |powiat                = giżycki
 
  |gmina                = Wydminy  
 
  |gmina                = Wydminy  
Linia 16: Linia 14:
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      =
+
  |liczba ludności      = 347
  |rok                  =
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 87
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 87
 
  |kod pocztowy          = 11-510
 
  |kod pocztowy          = 11-510
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Zelki''' (niem. ''Neuhoff'') – [[wieś sołecka]] położona w Polsce, w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Wydminy (gmina wiejska)|gminie Wydminy]]. Zelki kiedyś stanowiły odrębną, wydzieloną jednostkę administracyjną. Dziedziczny urząd został włączony do [[Powiat giżycki|powiatu giżyckiego]] w 1818 roku. Wieś w latach 1975-1998 przynależała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].
+
'''Zelki''' (niem. ''Neuhoff'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Wydminy (gmina wiejska)|gminie Wydminy]]. W latach 1975–1998 wieś należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 r. liczyła 347 mieszkańców. Do 2013 roku funkcję sołtysa pełniła [[Anna Balcer]]<ref>[http://www.wspolczesna.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20130222/WARMIA_I_MAZURY/130229957/ Współczesna.pl] [20.02.2013]</ref>
 +
<br/><br/>
  
 +
==Położenie==
 +
Miejscowość położona jest przy drodze wojewódzkiej nr 656, w odległości ok. 11 km od [[Wydminy| Wydmin]].
 
<br/>
 
<br/>
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
W [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]], występują gleby bielicowe, powstałe z gliny zwałowej. Są to przeważnie gleby lekkie i średnie. Zajmują znaczne obszary, głównie we wschodniej i północnej części powiatu. Rzadziej można spotkać na tych terenach gleby bielicowe ciężkie, powstałe z gliny zwałowej lub iłu. Obszary tych gleb występują w okolicach [[Szczepanki|Szczepanek]]. Gleby bielicowe lekkie, średnie i ciężkie zaliczane są najczęściej do III-IV, a czasem do II klasy użytkowej.
 
  
<br/>
+
== Dzieje miejscowości ==
=== Dzieje miejscowości ===
+
Wieś pojawiła się w dokumentach w 1513 roku. W połowie XVI wieku została nadana [[Wolf zu Heydeck|Wolfowi zu Heydeckowi]]. Zelki były w posiadaniu tego rodu do 1746 roku. W późniejszym czasie w Zelkach gospodarowali przedstawiciele polskiej szlachty - Drygalscy i Tybowie.
Wieś pojawia się w dokumentach w 1513 roku. W połowie XVI wieku została nadana [[Wolf zu Heydeck|Wolfowi zu Heydeckowi]]. Zelki były w posiadaniu tego rodu do 1746 roku. W późniejszym czasie, w Zelkach gospodarowali przedstawiciele polskiej szlachty - Drygalscy i Tybowie.  
+
Zelki kiedyś stanowiły odrębną, wydzieloną jednostkę administracyjną. Dziedziczny urząd został włączony do powiatu giżyckiego w 1818 roku.
 +
 
 +
W 1827 roku wśród parafian było 696 Polaków i 290 Niemców. W 1868 roku na 1431 parafian 949 stanowili Polacy, jednakże w 1897 roku na 1620 parafian 700 było polskiego pochodzenia. Dane w sposób tendencyjny obrazowały proces zanikania elementu polskiego na [[Mazury|Mazurach]]. Władze kościelne wymagały od pastora dobrej znajomości języka „mazurskiego”.  
  
W 1827 roku wśród parafian było 696 Polaków i 290 Niemców. W 1868 roku wśród 1431 parafian 949 to Polacy, jednakże w 1897 roku na 1620 parafian 700 było polskiego pochodzenia. W 1912 roku na 1438 parafian 120 stanowili [[Mazurzy]]. Dane w sposób tendencyjny obrazowały proces zanikania elementu polskiego na [[Mazury|Mazurach]]. Władze kościelne wymagały od pastora dobrej znajomości języka „mazurskiego”. [[Szkoła w Zelkach|Szkołę w Zelkach]] założono razem z parafią w połowie XVI wieku, a zreorganizowano po 1737 roku.  
+
Szkołę w Zelkach założono razem z parafią w połowie XVI wieku, a zreorganizowano po 1737 roku.  
  
<br/>
+
Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – ''Neuhoff'' liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi – ''Berghoff'' o powierzchni 378 ha miał tylko gorzelnię.
=== Ludzie związani z miejscowością ===
 
[[Wolf zu Heydeck]]<br/>
 
[[Karol Schink]]
 
  
 +
== Zabytki ==
 +
[[Kościół pw. Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach |Kościół]] w stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku; wzniesiony według projektu znanego architekta Karola Fryderyka Schinka, przebudowany w latach 1932–1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki.
 
<br/>
 
<br/>
=== Zabytki ===
 
[[Kościół pw. Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach |Kościół]] w stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta [[Karol Schink|Karola Fryderyka Schinka]], został przebudowany w latach 1932–1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki.
 
  
 +
== Religia ==
 +
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach|parafii rzymskokatolickiej]].
 
<br/>
 
<br/>
=== Gospodarka ===
 
Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi – Berghoff o powierzchni 378 ha, miał tylko gorzelnię.
 
 
=== Religia ===
 
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach|parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Gietrzwałdzkiej]].
 
  
<br/>
+
==Bibliografia ==
=== Bibliografia ===
+
#Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.
 +
#Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.
 +
#Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, ''Giżycko, z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1996.
 +
#''Zelki'', [w:] ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.
 +
#[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]
  
''Zelki'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.<br/>
+
{{Przypisy}}
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, ''Giżycko, z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1996.<br/>
+
<references/>
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/>
 
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/>
 
<br/>
 
  
 
[[Kategoria: Powiat giżycki]]
 
[[Kategoria: Powiat giżycki]]

Wersja z 09:13, 30 lis 2014

Zelki

Kościół Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach Strona Parafii w Starych Juchach [26.10.2013]
Kościół Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach Strona Parafii w Starych Juchach [26.10.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat giżycki
Gmina Wydminy
Liczba ludności (2010) 347
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 11-510
Tablice rejestracyjne NGI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Zelki
Zelki
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Zelki
Zelki
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Zelki (niem. Neuhoff) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 347 mieszkańców. Do 2013 roku funkcję sołtysa pełniła Anna Balcer[1]

Położenie

Miejscowość położona jest przy drodze wojewódzkiej nr 656, w odległości ok. 11 km od Wydmin.

Dzieje miejscowości

Wieś pojawiła się w dokumentach w 1513 roku. W połowie XVI wieku została nadana Wolfowi zu Heydeckowi. Zelki były w posiadaniu tego rodu do 1746 roku. W późniejszym czasie w Zelkach gospodarowali przedstawiciele polskiej szlachty - Drygalscy i Tybowie. Zelki kiedyś stanowiły odrębną, wydzieloną jednostkę administracyjną. Dziedziczny urząd został włączony do powiatu giżyckiego w 1818 roku.

W 1827 roku wśród parafian było 696 Polaków i 290 Niemców. W 1868 roku na 1431 parafian 949 stanowili Polacy, jednakże w 1897 roku na 1620 parafian 700 było polskiego pochodzenia. Dane w sposób tendencyjny obrazowały proces zanikania elementu polskiego na Mazurach. Władze kościelne wymagały od pastora dobrej znajomości języka „mazurskiego”.

Szkołę w Zelkach założono razem z parafią w połowie XVI wieku, a zreorganizowano po 1737 roku.

Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi – Berghoff o powierzchni 378 ha miał tylko gorzelnię.

Zabytki

Kościół w stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku; wzniesiony według projektu znanego architekta Karola Fryderyka Schinka, przebudowany w latach 1932–1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Bibliografia

  1. Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
  2. Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
  3. Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
  4. Zelki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.
  5. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]

Przypisy

  1. Współczesna.pl [20.02.2013]