Zenon Trzciński

Generał dywizji MO dr Zenon Trzciński (ur. 12 czerwca 1934r. w Poznaniu)

Komendant Wyższej Szkoły Oficerskiej MSW w Szczytnie (1 IX 1972 – 31 V 1975)

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Zenon Trzciński urodził się 12 czerwca 1934r. w Poznaniu, gdzie spędził dzieciństwo i przypadający na nie okres okupacji niemieckiej. Po jej zakończeniu, w lutym 1945r. zaczął uczęszczać do szkoły podstawowej. Naukę kontynuował on następnie w Liceum Pedagogicznym, które ukończył z wyróżnieniem w 1953 r. uzyskując dyplom „Przodownika Nauki i Pracy Społecznej”, nadany przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu . W pełni naturalne było zatem podjęcie przez niego po zakończeniu tego etapu edukacji pracy nauczyciela w jednej z poznańskich szkół podstawowych. Nowo podjęta aktywność zawodowa został jednak szybko przerwana, bowiem w listopadzie 1954r. Zenon Trzciński został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej, którą zakończył w sierpniu 1956 r. W tym czasie wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – 7 października 1955 r., otrzymując status kandydata, a 17 lipca 1956 r. jej członka . Bezpośrednio po powrocie z wojska przyjęto go na Wydział Prawa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studia ukończył 27 maja 1961 r., broniąc pracę „Zabójstwo z art. 225 kodeksu karnego na tle sprawy Henryka Ratajczaka”.

Praca

Jako student V roku studiów Zenon Trzciński, zmienił dotychczasowe zainteresowania zawodowe i podjął starania o przyjęcie do Milicji Obywatelskiej. W jej szeregi wstąpił 15 listopada 1960r. Niedługo później, po dwuletnim okresie służby, 10 października 1962 r. został skierowany do Szkoły Oficerskiej MO w Szczytnie, co bez wątpienia wskazywało, iż sprawdził się on w nowej roli. Ponieważ legitymował się już wykształceniem wyższym, dwuletnie przeszkolenie oficerskie zrealizował w systemie zaocznym. Ukończył je 27 czerwca 1964 r. z ogólnym wynikiem dobrym. W międzyczasie został awansowany do stopnia podporucznika MO – 12 lipca 1963 r. Zenon Trzcinki nie czekał długo na kolejny przełomowy moment swojej kariery. 1 grudnia 1967 r., po niemal siedmiu latach służby w jednostkach dochodzeniowo- śledczych, a dwa lata od chwili ukończenia SO MSW w Szczytnie, objął stanowisko zastępcy naczelnika Wydziału Ogólnego KW MO w Poznaniu, a następnie jego naczelnika. Jego kariera nie zwalniała. Kolejny przełom w jego karierze nastąpił na początku lat siedemdziesiątych. 1 lutego 1972r. powrócił do Szkoły MSW w Szczytnie, która w międzyczasie otrzymała status wyższej zmieniając swoją wcześniejsż nazwę na Wyższa Szkoła Oficerska MSW w Szczytnie. WSO, tym razem jednak w roli komendanta Szkoły Oficerskiej MO w Szczytnie. Odnosząc się do przyczyn tak błyskotliwego awansu - ze stanowiska naczelnika Wydziału Ogólnego jednej z komend wojewódzkich MO, na komendanta jedynej w kraju Szkoły Oficerskiej MO – nie można pominąć faktu, iż w sierpniu 1971r. funkcję komendanta głównego MO objął K. Chojnacki, wcześniejszy komendant wojewódzki MO w Poznaniu. Nowy zwierzchnik MO był przez kilka lat bezpośrednim przełożonym Zenona Trzcińskiego. Ten dawał przy tym powody do uwzględnienia go w planach roszad kadrowych, swoją ambicje popierając realizacją konkretnych inicjatyw. W okresie gdy powierzono mu misję kierowania WSO MSW w Szczytnie, przygotowywał rozprawę doktorską. Taka aktywność, stanowiła w tym przypadku z całą pewnością ważny atut. Swoje plany naukowe nowy komendant sfinalizował 29 października 1974r. broniąc na Wydziale Prawa i Administracji UMK w Toruniu rozprawę doktorską zatytułowaną „Rozbój w polskim prawie karnym”. W konsekwencji 29 października 1974r. mocą uchwały rady tegoż wydziału zyskał on stopień doktora nauk prawnych. Rok później minister spraw wewnętrznych przyznał mu nagrodę II stopnia za osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej oraz organizatorskiej. Mimo udanej realizacji swoich zamierzeń naukowych Zenon Trzciński zmuszony był przerwać akdemicki etap swojej kariery i powrócić do milicyjnej praktyki. Z dniem 1 czerwca 1975r. został on przeniesiony na stanowisko komendanta wojewódzkiego MO w Lublinie, gdzie wcześniejsze doświadczenia naukowe wykorzystać mógł w praktyce kierowania formacją porządkową. Zerwanie ze sferą działalności akademickiej było jednak w przypadku tylko czasowe. 1 października 1976 r. objął funkcję komendanta – rektora Akademii Spraw Wewnętrznych (ASW), a 8 grudnia 1980 r. komendanta wojewódzkiego MO w Szczecinie. Na drodze zawodowej Zenona Trzińskiego z dużą regularnością przeplatały się zatem etapy typowej milicyjnej służby oraz okresy pracy naukowo – dydaktycznej oraz organizacyjnej w instytucjach akademickich MSW. Zróżnicowane doświadczenia zawodowe oraz sukcesy na polu naukowym były niewątpliwa zaletą która wyróżniającą go na tle innych funkcjonariuszy MO. Nie może zatem dziwić jego kolejny awans. Fakt, iż miał on miejsce krótko przed wprowadzeniem stanu wojennego dowodzi także zaufania jakim cieszyć musiał się on w kręgach aparatu władzy. Z dniem 1 grudnia 1981r. Zenon Trzciński został powołany na stanowisko zastępcy komendanta głównego MO. 30 kwietnia 1987 r., kiedy zmarł nagle jego bezpośredni przełożony, J. Beim powierzono mu pełnienie obowiązków komendanta głównego MO, 14 maja ten stan tymczasowości zniesiono, powołując go na stanowisko komendanta głównego MO. Zygmunt Trzciński stał się tym samym ostatnim zwierzchnikiem Milicji Obywatelskiej. W związku z rozwiązaniem MO w 1990r. stracił on swoje stanowisko. Mając świadomość nowych realiów politycznych, nie starał się o kontynuacje służby w nowej formacji – Policji. 27 lipca 1990r. złożył na ręce K. Kozłowskiego pismo następującej treści: „Spełniając ustawowe wymogi związane z wysługą emerytalną, uprzejmie proszę Pana Ministra o zwolnienie mnie ze służby i skierowanie na zaopatrzenie emerytalne w oparciu o art. 41 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r.”. Jego prośba została przyjęta i z dniem 31 lipca 1990 r. został zwolniony ze służby, którą zakończył w stopniu generała dywizji MO, uzyskanym 3 października 1989 r.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Z. Trzciński po przejściu na emeryturę podjął, przerwaną po uzyskaniu doktoratu, pracę naukowo-badawczą, w swojej podstawowej dyscyplinie naukowej, jaką jest prawo. Ma w tym zakresie znaczące osiągnięcia mierzone m.in. liczbą publikacji, wśród których znajdują się 4 autorskie prace zwarte oraz około 30 artykułów. Jest też współautorem 3 innych prac zwartych, a w tym cieszącego się dość dużą popularnością podręcznika Zarys prawa, przygotowanego z trzema innymi współautorami.

Bibliografia

1. A IPN, sygn. 710/467, Akta osobowe Z. Trzcińskiego;
2. Komendanci główni polskiej policji (1918-2009), pod red. P. Majera, Szczytno 2009;
3. Majer P., Od Ośrodka Oficerów Milicji Obywatelskiej do Wydziału Porządku Publicznego Akademii Spraw Wewnętrznych. Podstawowe przeobrażenia milicyjnej placówki dydaktycznej w Szczytnie w latach 1954-1990, [w:] 50-lecie oficerskiego szkolnictwa policyjnego w Szczytnie (1954-2004), red. nauk. M. Goettel, A. Misiuk, Szczytno 2004;
4. Olejniczak Z., WSO MSW im gen. Franciszka Jóźwiaka – Witolda, [w:] Zeszyty Naukowe WSO MSW 1984, nr 45 – 46, s. 235 – 236.
5. Piotrowski P., Przemiany w MSW w latach 1989-1990, [w:] Biuletyn IPN 2004, nr 4;
6. Stępkowska M., Inauguracja roku akademickiego 1973 – 1974 w Wyższej Szkole Oficerskiej im. gen. Franciszka Jóźwiaka – Witolda, [w:] # Zeszyty Naukowe WSO MSW 1973, nr 3, s. 200;
7. Trzciński Z., Kwestionariusz osobowy, [w:] w zbiorach Stowarzyszenia Generałów Policji RP;
8. W służbie narodu, tygodnik Komendy Głównej MO.Tom (dyskusja) 21:32, 17 wrz 2013 (CEST)