Zielkowo

Zielkowo
Rodzaj miejscowości	Wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	Warmińsko-Mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Lubawa
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NIL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zielkowo
Położenie na mapie Polski Zielkowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zielkowo (niem. Zielkau) – wieś sołecka w Polsce, znajdująca się w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Lubawa. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego. Zielkowo położone jest 9 km na północ od Lubawy. Obecnie sołtysem wsi jest Zenon Szczepański.

Charakterystyka fizjograficzna

Rzeźba terenu jest wynikiem wzmożonej działalności erozyjnej oraz akumulacyjnej ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Na strefę powierzchniową obszaru składają się: glina, iły oraz piaski formacji czwartorzędowej. Głównym składnikiem piasków czwartorzędowych jest kwarc. Podstawowym materiałem, składającym się na powstanie gleby, są utwory polodowcowe; piaski zwałowe, gliny i piaski wodno–lodowcowe. Najwięcej wyróżnić można gleb bielicowych. Mineralne surowce występują w postaci: kruszywa, surowców ceramicznych oraz surowców organicznych. Na północy, od miejscowości Zielkowo ciągnie się pas równiny sandrowej. W budowie sandrów znaczącą rolę odegrały osady piaszczyste. Ich skład chemiczny obfituje w wysoką zawartość krzemionki.

Dzieje miejscowości

Wieś do 1773 roku należała do biskupa klucza lubawskiego. Od biskupa Ottona prawdopodobnie otrzymała w XIV wieku prawo chełmińskie. Obszar wsi wynosił 30 łanów, z czego sołtys był posiadaczem 3 łanów. W 1570 roku sołtys Zielkowa otrzymał od Stanisława Żelisławskiego przywilej wiecznego posiadania swoich łanów.

W XVI wieku mieściła się tu karczma i młyn. Młynarz zielkowski w 1676 roku płacił biskupowi 6 złotych i 20 groszy czynszu rocznie. W 1672 roku biskup Andrzej Olszowski nadał na prawie chełmińskim młyn w Zielkowie Marcinowi Krauze. W roku 1773 wieś przeszła w posiadanie króla pruskiego. W 1789 roku było tu 25 zagród.

Szkoła powstała w 1822 roku. 25 września 1872 roku wybuchł w Zielkowie pożar. Spłonęło 27 zagród oraz zboże przechowywane w stodołach.

W 1978 roku Zielkowo liczyło 303 mieszkańców. Działała tu w 1978 roku filia szkoły podstawowej, punkt biblioteczny i klub „Rolnika”.

Gospodarka

We wsi znajduje się siedziba leśnictwa, należącego do Nadleśnictwa Iława.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Jakuba Apostoła w Kazanicach.

Ludzie związani z miejscowością

• W roku 1672 biskup Andrzej Olszowski nadał na prawie chełmińskim młyn w Zielkowie Marcinowi Krauze.
• Genowefa Czarnota (1920-1991) – urodzona w Zielkowie organizatorka, kierowniczka i choreograf dziecięcego zespołu tanecznego w Nowym Mieście Lubawskim.

Zabytki

• Ruiny starego młyna
• XIX-wieczny budynek szkoły
• Placówka - pałac leśniczego
• XIX-wieczne domy gburów

Bibliografia

Zielkowo w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.
Śliwiński Józef, Lubawa, z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1982.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.