Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Zobacz też)
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria:Dzieje" na "Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur")
 
(Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 7: Linia 7:
 
  |Rok_zalozenia      = 1948
 
  |Rok_zalozenia      = 1948
 
}}
 
}}
 +
''' Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim ''' – organizacja kombatancka działająca od listopada 1948 r. do września 1949 r., zrzeszająca uczestników walki i ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jeden z poprzedników Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.
 +
<br/><br/>
 +
== Historia ==
 +
W dniu 13 listopada 1948 r. na połączonym zebraniu Zarządu Okręgowego Związku Uczestników Walki Zbrojnej w [[Olsztyn|Olsztynie]] i Zarządu Okręgowego Związku Osadników Wojskowych w Olsztynie powołano do życia wojewódzkie struktury Związku Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację.
 +
 +
Na czele nowej organizacji stanął - jako prezes - [[Stanisław Rajminiak]]. Obok niego w prezydium Zarządu Wojewódzkiego znaleźli się: [[Władysław Balicki]] (wiceprezes), [[Kazimierz Mazurkiewicz]] (sekretarz) oraz członkowie zwykli: [[Antoni Grotowski]] i kpt [[Bolesław Marcinkowski]] [?].
 +
W skład Zarząd Wojewódzkiego Związku poza członkami prezydium weszli: wicewojewoda olsztyński [[Bohdan Wilamowski]] (w sierpniu 1949 r. jego miejsce zajął wojewoda [[Mieczysław Moczar]]), por. Jan Gnatt, Aleksander Żaczkowski, Leon Kossakowski, Julian Kuc, mjr Krzesiński [?] (w sierpniu 1949 r. jego miejsce zajął mjr Stanisław Konieczny, Komendant Wojewódzki MO w Olsztynie), Karol Mikina [?] oraz Stanisław Warzęchowski.
  
''' Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim ''' - działająca od listopada 1948 r. do września 1949 r. organizacja kombatancka zrzeszająca uczestników walki i ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jeden z poprzedników Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.
+
Na posiedzeniu Zarządu Okręgowego Związku w dniu 05 sierpnia 1949 r. wiceprezes W. Balicki poinformował zebranych, że we wrześniu 1949 r. w Warszawie odbędzie się ogólnokrajowy zjazd połączeniowy, na którym Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację wraz z dziesięcioma innymi organizacjami kombatanckimi utworzą jednolitą, ogólnopolską organizację kombatancką (ZBoWiD). W ramach przygotowania do warszawskiego zjazdu dokonano zmian we władzach wojewódzkich Związku (m.in. wprowadzono do Zarządu [[M. Moczara]]). W dniu 13 sierpnia 1949 r. , w [[teatrze im. S. Jaracza]] w Olsztynie, odbył się wojewódzki zjazd Związku, na którym wybrano 35 delegatów na zjazd połączeniowy z [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]].
<br/>
 
== Historia ==
 
W dniu 13 listopada 1948 r. na połączonym zebraniu Zarządu Okręgowego Związku Uczestników Walki Zbrojnej w Olsztynie i Zarządu Okręgowego Związku Osadników Wojskowych w Olsztynie powołano do życia wojewódzkie struktury Związku Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację.
 
<br/>
 
Na czele nowej organizacji stanął - jako prezes - Stanisław Rajminiak. Obok niego w prezydium Zarządu Wojewódzkiego znaleźli się: Władysław Balicki (wiceprezes), Kazimierz Mazurkiewicz (sekretarz), oraz jako członkowie zwykli: Antoni Grotowski i kpt Bolesław Marcinkowski [?].
 
<br/>
 
W skład Zarząd Wojewódzkiego Związku (poza członkami prezydium) weszli: wicewojewoda olsztyński [[Bohdan Wilamowski]] (w sierpniu 1949 r. jego miejsce zajął wojewoda [[Mieczysław Moczar]]), por. Jan Gnatt, Aleksander Żaczkowski, Leon Kossakowski, Julian Kuc, mjr Krzesiński [?] (w sierpniu 1949 r. jego miejsce zajął mjr Stanisław Konieczny, Komendant Wojewódzki MO w Olsztynie), Karol Mikina [?] oraz Stanisław Warzęchowski.
 
<br/>
 
Na posiedzeniu Zarządu Okręgowego Związku w dniu 05 sierpnia 1949 r. wiceprezes W. Balicki poinformował zebranych, że we wrześniu 1949 r.  
 
w Warszawie odbędzie się ogólnokrajowy zjazd połączeniowy, na którym Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację wraz z dziesięcioma innymi organizacjami kombatanckimi utworzą jednolitą, ogólnopolską organizację kombatancką (ZBoWiD). W ramach przygotowania do warszawskiego zjazdu dokonano zmian we władzach wojewódzkich Związku (m.in. wprowadzono do Zarządu [[M. Moczara]]). W dniu 13 sierpnia 1949 r. , w [[teatrze im. S. Jaracza]] w Olsztynie, odbył się wojewódzki zjazd Związku, na którym wybrano 35 delegatów na zjazd połączeniowy z Warmii i Mazur.
 
  
 
== Cele i zadania organizacji, działalność==
 
== Cele i zadania organizacji, działalność==
Do uchwytnych celów Związku zaliczyć należy: <br/>
+
Do uchwytnych celów Związku zaliczyć należy:  
- zrzeszanie uczestników walki z "hitlerowskim najeźdźcą i faszystowskim okupantem", przy czym jako uczestników walki rozumiano tu zarówno żołnierzy formacji mundurowych, członków oddziałów partyzanckich, jak i szeroko rozumianego ruchu oporu. Warto odnotować, że kontrowersję wzbudzał sposób kwalifikacji uczestników walk z września 1939 r., lecz jednoznaczna interpretacja Zarządu Głównego Związku wskazywała, że w struktury organizacji należy przyjmować kombatantów walk obronnych z Modlina, Warszawy i wielu innych, związanych z wojną obronną '39 r. Równie jednoznacznie, acz mało precyzyjnie, Zarząd Główny nakazywał relegowanie ze struktur związkowych "elementów reakcyjnych" oraz przeciwników "obecnej rzeczywistości". Kategorie te zostały doprecyzowane dopiero w warunkach funkcjonowania następcy Związku, tj. ZBoWiD. Wobec faktu, że w strukturach Związku i jego władz szczebli wojewódzkiego oraz powiatowego licznie reprezentowani byli funkcjonariusze MO w służbie czynnej, można wnioskować, że ramy Związku obejmowały również uczestników i kombatantów walk z "reakcyjnym podziemiem" prowadzonych już po zakończeniu II wojny światowej;
+
* zrzeszanie uczestników walki z "hitlerowskim najeźdźcą i faszystowskim okupantem", przy czym jako uczestników walki rozumiano tu zarówno żołnierzy formacji mundurowych, członków oddziałów partyzanckich, jak i szeroko rozumianego ruchu oporu. Warto odnotować, że kontrowersję wzbudzał sposób kwalifikacji uczestników walk z września 1939 r., lecz jednoznaczna interpretacja Zarządu Głównego Związku wskazywała, że w struktury organizacji należy przyjmować kombatantów walk obronnych z Modlina, Warszawy i wielu innych, związanych z wojną obronną '39 r. Równie jednoznacznie, acz mało precyzyjnie, Zarząd Główny nakazywał relegowanie ze struktur związkowych "elementów reakcyjnych" oraz przeciwników "obecnej rzeczywistości". Kategorie te zostały doprecyzowane dopiero w warunkach funkcjonowania następcy Związku, tj. ZBoWiD. Wobec faktu, że w strukturach Związku i jego władz szczebli wojewódzkiego oraz powiatowego licznie reprezentowani byli funkcjonariusze MO w służbie czynnej, można wnioskować, że ramy Związku obejmowały również uczestników i kombatantów walk z "reakcyjnym podziemiem" prowadzonych już po zakończeniu II wojny światowej;
<br/>
+
*popieranie i propagowanie idei przekształcania "Polski ludowej" w Polskę socjalistyczną. Wobec krótkiego okresu istnienia Związku trudno jest uchwycić materię realizacyjną dla owego hasła. Pośród nielicznych zachowanych przekazów warto odnotować wyrazy czci dla gen. "Walterowi" oraz wyraziste wystąpienia antykościelne; <br/>   
- popieranie i propagowanie idei przekształcania "Polski ludowej" w Polskę socjalistyczną. Wobec krótkiego okresu istnienia Związku trudno jest uchwycić materię realizacyjną dla owego hasła. Pośród nielicznych zachowanych przekazów warto odnotować wyrazy czci dla gen. "Walterowi" oraz wyraziste wystąpienia antykościelne; <br/>   
+
*weryfikacja uprawnień kombatanckich, a więc weryfikacja odznaczeń i stopni wojskowych nadanych w warunkach wojennych, szczególnie przez organizacje podziemne i partyzanckie.
- weryfikacja uprawnień kombatanckich, a więc weryfikacja odznaczeń i stopni wojskowych nadanych w warunkach wojennych, szczególnie przez organizacje podziemne i partyzanckie.
+
Związek nie zdążył rozwinąć szerszej działalności, skupiając się w zasadzie na pracach wewnątrzorganizacyjnych: próbach uporządkowania ewidencji członkowskiej, poprawie wskaźnika ściągalności składek członkowskich itp. Wydaje się, że nie zdążyły rozpocząć działalności organa wewnętrzne związku (np. komisja weryfikacyjna), a na posiedzeniach Zarządu Wojewódzkiego i jego prezydium zdecydowanie najwięcej uwagi poświęcano sprawom likwidacji majątku przejętego po poprzednikach.
<br/>
 
Związek nie zdążył rozwinąć szerszej działalności skupiając się w zasadzie na pracach wewnątrzorganizacyjnych: próbach uporządkowania ewidencji członkowskiej, poprawie wskaźnika ściągalności składek członkowskich, itp. Wydaje się, że nie zdążyły rozpocząć działalności organa wewnętrzne związku (np. komisja weryfikacyjna), a na posiedzeniach Zarządu Wojewódzkiego i jego prezydium zdecydowanie najwięcej uwagi poświęcano sprawom likwidacji majątku przejętego po poprzednikach.
 
  
 
== Organizacja i struktura ==
 
== Organizacja i struktura ==
 
Na czele władz regionalnych stał Zarząd Wojewódzki (nazywany zamiennie Zarządem Okręgowym) w składzie 13 osobowym. W ramach Zarządu funkcjonowało pięcioosobowe prezydium z prezesem na czele. Struktury terenowe opierały się na zarządach powiatowych i zarządach gminnych, a najniższym ogniwem organizacyjnym było koło. W wyniku bardzo krótkiego okresu działania Związku, szczątkowo zachowanej bazy źródłowej i faktycznego nieistnienia Związku w literaturze przedmiotu, trudno jest o kompleksowe odtworzenie realnie funkcjonującej struktury terenowej związku. Za potwierdzone uznać należy istnienie nst. zarządów powiatowych:<br/>
 
Na czele władz regionalnych stał Zarząd Wojewódzki (nazywany zamiennie Zarządem Okręgowym) w składzie 13 osobowym. W ramach Zarządu funkcjonowało pięcioosobowe prezydium z prezesem na czele. Struktury terenowe opierały się na zarządach powiatowych i zarządach gminnych, a najniższym ogniwem organizacyjnym było koło. W wyniku bardzo krótkiego okresu działania Związku, szczątkowo zachowanej bazy źródłowej i faktycznego nieistnienia Związku w literaturze przedmiotu, trudno jest o kompleksowe odtworzenie realnie funkcjonującej struktury terenowej związku. Za potwierdzone uznać należy istnienie nst. zarządów powiatowych:<br/>
- Biskupiec;<br/>
+
*[[Biskupiec]]
- Braniewo (8 kół, 120 członków);<br/>
+
* [[Braniewo]] (8 kół, 120 członków)
- Kętrzyn (11 kół, 642 członków); <br/>
+
*[[Kętrzyn]] (11 kół, 642 członków) <br/>
- Lidzbark Warmiński (6 kół, 600 członków);<br/>
+
*[[Lidzbark Warmiński]] (6 kół, 600 członków)<br/>
- Morąg (657 członków);<br/>
+
*[[Morąg]] (657 członków)
- Olsztyn miasto (443 członków); <br/>
+
*[[Olsztyn]] miasto (443 członków)
- Olsztyn powiat (8 kół, 257 członków);<br/>
+
* [[Powiat olsztyński|Olsztyn powiat]] (8 kół, 257 członków)  
- Ostróda; <br/>
+
* [[Ostróda]]
- Pasłęk; <br/>
+
*[[Pasłęk]]
- Pisz (40 członków); <br/>
+
*[[Pisz]] (40 członków)
- Szczytno (7 kół, 380 lub 285 członków); <br/>
+
*[[Szczytno]] (7 kół, 380 lub 285 członków)
- Węgorzewo (348 członków).
+
*[[Węgorzewo]] (348 członków)
<br/>
 
 
 
 
== Siedziba ==
 
== Siedziba ==
 
Siedziba Zarządu Wojewódzkiego Związku mieściła się przy ul. Partyzantów 83 w Olsztynie.
 
Siedziba Zarządu Wojewódzkiego Związku mieściła się przy ul. Partyzantów 83 w Olsztynie.
<br/>
+
== Zobacz też ==
 
+
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_Bojownik%C3%B3w_o_Wolno%C5%9B%C4%87_i_Demokracj%C4%99 pl.wikipedia.org] [01.03.2015]
 
== Źródła archiwalne ==
 
== Źródła archiwalne ==
[[Archiwum Państwowe w Olsztynie]], zespół nr 2931.
+
[[Archiwum Państwowe w Olsztynie]], zespół nr 2931.<br/>
<br/>
 
  
== Zobacz też ==
 
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_Bojownik%C3%B3w_o_Wolno%C5%9B%C4%87_i_Demokracj%C4%99
 
<br/>
 
  
[[Kategoria:Dzieje]] [[Kategoria: Organizacje polskie po 1945]] [[Kategoria: 1945-1989]]<br />
+
[[Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Stowarzyszenia]] [[Kategoria: Olsztyn]] [[Kategoria: 1945-1989]]<br />

Aktualna wersja na dzień 12:39, 16 wrz 2015

Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację

logologo
Rodzaj organizacji stowarzyszenie kombatantów
Rok założenia 1948

Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim – organizacja kombatancka działająca od listopada 1948 r. do września 1949 r., zrzeszająca uczestników walki i ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jeden z poprzedników Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

Historia

W dniu 13 listopada 1948 r. na połączonym zebraniu Zarządu Okręgowego Związku Uczestników Walki Zbrojnej w Olsztynie i Zarządu Okręgowego Związku Osadników Wojskowych w Olsztynie powołano do życia wojewódzkie struktury Związku Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację.

Na czele nowej organizacji stanął - jako prezes - Stanisław Rajminiak. Obok niego w prezydium Zarządu Wojewódzkiego znaleźli się: Władysław Balicki (wiceprezes), Kazimierz Mazurkiewicz (sekretarz) oraz członkowie zwykli: Antoni Grotowski i kpt Bolesław Marcinkowski [?]. W skład Zarząd Wojewódzkiego Związku poza członkami prezydium weszli: wicewojewoda olsztyński Bohdan Wilamowski (w sierpniu 1949 r. jego miejsce zajął wojewoda Mieczysław Moczar), por. Jan Gnatt, Aleksander Żaczkowski, Leon Kossakowski, Julian Kuc, mjr Krzesiński [?] (w sierpniu 1949 r. jego miejsce zajął mjr Stanisław Konieczny, Komendant Wojewódzki MO w Olsztynie), Karol Mikina [?] oraz Stanisław Warzęchowski.

Na posiedzeniu Zarządu Okręgowego Związku w dniu 05 sierpnia 1949 r. wiceprezes W. Balicki poinformował zebranych, że we wrześniu 1949 r. w Warszawie odbędzie się ogólnokrajowy zjazd połączeniowy, na którym Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację wraz z dziesięcioma innymi organizacjami kombatanckimi utworzą jednolitą, ogólnopolską organizację kombatancką (ZBoWiD). W ramach przygotowania do warszawskiego zjazdu dokonano zmian we władzach wojewódzkich Związku (m.in. wprowadzono do Zarządu M. Moczara). W dniu 13 sierpnia 1949 r. , w teatrze im. S. Jaracza w Olsztynie, odbył się wojewódzki zjazd Związku, na którym wybrano 35 delegatów na zjazd połączeniowy z Warmii i Mazur.

Cele i zadania organizacji, działalność

Do uchwytnych celów Związku zaliczyć należy:

  • zrzeszanie uczestników walki z "hitlerowskim najeźdźcą i faszystowskim okupantem", przy czym jako uczestników walki rozumiano tu zarówno żołnierzy formacji mundurowych, członków oddziałów partyzanckich, jak i szeroko rozumianego ruchu oporu. Warto odnotować, że kontrowersję wzbudzał sposób kwalifikacji uczestników walk z września 1939 r., lecz jednoznaczna interpretacja Zarządu Głównego Związku wskazywała, że w struktury organizacji należy przyjmować kombatantów walk obronnych z Modlina, Warszawy i wielu innych, związanych z wojną obronną '39 r. Równie jednoznacznie, acz mało precyzyjnie, Zarząd Główny nakazywał relegowanie ze struktur związkowych "elementów reakcyjnych" oraz przeciwników "obecnej rzeczywistości". Kategorie te zostały doprecyzowane dopiero w warunkach funkcjonowania następcy Związku, tj. ZBoWiD. Wobec faktu, że w strukturach Związku i jego władz szczebli wojewódzkiego oraz powiatowego licznie reprezentowani byli funkcjonariusze MO w służbie czynnej, można wnioskować, że ramy Związku obejmowały również uczestników i kombatantów walk z "reakcyjnym podziemiem" prowadzonych już po zakończeniu II wojny światowej;
  • popieranie i propagowanie idei przekształcania "Polski ludowej" w Polskę socjalistyczną. Wobec krótkiego okresu istnienia Związku trudno jest uchwycić materię realizacyjną dla owego hasła. Pośród nielicznych zachowanych przekazów warto odnotować wyrazy czci dla gen. "Walterowi" oraz wyraziste wystąpienia antykościelne;
  • weryfikacja uprawnień kombatanckich, a więc weryfikacja odznaczeń i stopni wojskowych nadanych w warunkach wojennych, szczególnie przez organizacje podziemne i partyzanckie.

Związek nie zdążył rozwinąć szerszej działalności, skupiając się w zasadzie na pracach wewnątrzorganizacyjnych: próbach uporządkowania ewidencji członkowskiej, poprawie wskaźnika ściągalności składek członkowskich itp. Wydaje się, że nie zdążyły rozpocząć działalności organa wewnętrzne związku (np. komisja weryfikacyjna), a na posiedzeniach Zarządu Wojewódzkiego i jego prezydium zdecydowanie najwięcej uwagi poświęcano sprawom likwidacji majątku przejętego po poprzednikach.

Organizacja i struktura

Na czele władz regionalnych stał Zarząd Wojewódzki (nazywany zamiennie Zarządem Okręgowym) w składzie 13 osobowym. W ramach Zarządu funkcjonowało pięcioosobowe prezydium z prezesem na czele. Struktury terenowe opierały się na zarządach powiatowych i zarządach gminnych, a najniższym ogniwem organizacyjnym było koło. W wyniku bardzo krótkiego okresu działania Związku, szczątkowo zachowanej bazy źródłowej i faktycznego nieistnienia Związku w literaturze przedmiotu, trudno jest o kompleksowe odtworzenie realnie funkcjonującej struktury terenowej związku. Za potwierdzone uznać należy istnienie nst. zarządów powiatowych:

Siedziba

Siedziba Zarządu Wojewódzkiego Związku mieściła się przy ul. Partyzantów 83 w Olsztynie.

Zobacz też

pl.wikipedia.org [01.03.2015]

Źródła archiwalne

Archiwum Państwowe w Olsztynie, zespół nr 2931.