Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzono nową stronę "Kategoria: Dzieje")
 
Linia 1: Linia 1:
−
[[Kategoria: Dzieje]]
+
{{EWiM OrganizacjeDlaKategoriiDzieje infobox
 +
|Nazwa_instytucji    = Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech
 +
|Grafika            =
 +
|Opis_grafiki        =
 +
|Rodzaj_organizacji  = organizacja polityczna
 +
|Profil_dzialalnosci = obrona praw mniejszości narodowych
 +
|Rok_zalozenia      = 1924
 +
}}
 +
 
 +
''' Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech '''- organizacja mniejszości narodowych żyjących w Niemczech, działająca w latach 1924-1939.
 +
<br/>
 +
== Historia ==
 +
Związek  został założony w Berlinie przez przedstawicieli organizacji reprezentujących interesy poszczególnych mniejszości (Związek Szlezwicki, Związek Fryzyjsko-Szlezwicki, Serbska Partia Ludowa, Zjednoczenie Litwinów - które przystąpiło do Związku dopiero w 1927 roku). Organizacja powstała z inicjatywy [[Związek Polaków w Niemczech| Związku Polaków w Niemczech]]. Związek skupiał mniejszość polską, serbołużycką, litewską, duńską, fryzyjską. Na jego czele stanął [[Stanisław Sierakowski]], a w skład kierownictwa weszli:[[Jan Kaczmarek]], Ernst Christiansen, Jan Skala, J. Oldsen, Wilhelm Matschulaitis  Organizacja posiadała własne pismo "Kulturwehr", które ukazywało się od 1925 roku.
 +
<br/>
 +
== Cele i zadania organizacji ==
 +
9 marca 1926 roku Związek Mniejszości Narodowych przedstawił władzom niemieckim treść memoriału, w którym zawarte zostały następujące postulaty:
 +
''1)Wydania jednolitej ustawy o prawach dla mniejszości narodowej na terenie całego państawa niemieckiego. Ustawa ta miała zapewnić wszystkim członkom mniejszości narodowych  w Niemczech faktyczne równouprawnienie w porównaniu z ludnością niemiecką w życiu publicznym, swobodę języka oraz religii, uniemożliwić stosowanie jakichkolwiek form upośledzenia mniejszości narodowych;
 +
2) Jednolitego uregulowania szkolnictwa mniejszościowego na terenie całej Republiki Weimarskiej;
 +
3)Utworzenie Państwowego Urzędu Mniejszościowego'' <ref> W.Wrzesiński, ''Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939'', Olsztyn 1973, s. 99.</ref>.
 +
Memoriał stanowił zarazem program organizacji, wyznaczając najważniejsze cele i zakres przyszłej działalności.
 +
 
 +
<br/>
 +
== Działalność ==
 +
W wyborach w 1924 roku organizacja wystąpiła z własną listą państwową, na której znaleźli się: [[Jan Baczewski]], Jakub Lorenz, [[Franciszek Mąka]], Peter Budach. Jednak nie udało jej się osiągnąć sukcesu. Jednak przystąpienie państwa niemieckiego do Ligi Narodów wymusiło na rządzie przestrzeganie praw mniejszości narodowych m.in. w kwestii szkolnictwa. W związku z tym powołana specjalnie komisja miała rozpatrzyć  wnioski strony polskiej dotyczące sieci szkolnej. 1 września 1927 roku Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech przedłożył memoriał, w którym zwracał się do rządu Rzeszy z postulatami dotyczącymi m.in. tworzenia szkół publicznych z polskim jako językiem wykładowym <ref> W.Wrzesiński, op. cit., s. 107</ref>.
 +
W 1928 roku rozpisane zostały wyboru do parlamentu Rzeszy i sejmu pruskiego. 11 kwietnia tego roku ustalona została lista polskich kandydatów startujących z państwowej listy Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech. Program wyborczy organizacji skupił się na kilku centralnych zagadnieniach:
 +
*równego traktowania Polaków w czasie przeprowadzania reformy rolnej oraz wzięcia ich pod uwagę w planie kolonizacji państowej
 +
*zrównania praw gospodarczych rolników polskich z niemieckimi
 +
*walki z wykorzystywaniem polskich robotników przez niemieckich pracodawców
 +
W stronę polskiej ludności kierowano postulaty związane z utworzeniem polskiego przedstawicielstwa reprezentującego przy władzach centralnych, kontynuowaniem walki o rozwój polskiej edukacji. Kwestie gospodarcze zostały zamknięte w haśle gromadzenia kapitału wramach polskich instytucji gospodarczych <ref> Ibidem, s. 141-142. </ref>. Na listy polskie 20 maja 1928 roku oddano łącznie 9 812 głosów (4 769 głosów do parlamentu Rzeszy i 5 043 głosów do sejmu pruskiego).
 +
 
 +
Na dzień 14 września 1930 roku rozpisane został wybory do parlamentu Rzeszy, jednak szanse na uzyskanie mandatu poselskiego przez reprezentanta Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech były niewielkie. W tej sytuacji organizacja zwróciła się do rządu niemieckiego z apele o zagwarantowanie jednego mandatu przedstawicielowi mniejszości. Przeprowadzenie takiej procedury było możliwe poprzez stworzenie tzw. okręgu personalnego. <ref> W.Wrzesiński, op. cit., s. 172-173.</ref>. Jednocześnie Związek poparł program wyborczy przygotowany przez komitet [[Polska Partia Ludowa|Polskiej Partii Ludowej]]. Program wysuwał następujące żadania:
 +
''1)Zabezpieczenia konstytucyjnych praw mniejszości narodowych;
 +
2)Ustawowego przyznania mniejszościom praw w dziedzinie ustawodawstwa, administracji i sądownictwa;
 +
3)Zabezpieczenia ochrony i pomocy dla wszelkiej pracy produkcyjnej;
 +
4)Zwalczania biurokratyzmu;
 +
4)Zmniejszenia obciążeń podatkowych''. <ref> Ibidem, s. 173.</ref>.
 +
Na polską listę oddano ostatecznie 4 160 głosów.  Po 1930 roku coraz częściej dochodziło do konflitków wewnątrz organizacji. Postawa Serbołużyczan, a następnie Litwinów podkopała wzajemne zaufanie, stawiając pod znakiem zapytania dalszą wspólną działalność w ramach Związku. Rozłam oraz dojście do władzy Adolfa Hitlera stopniowo spychały organizację na boczny tor.
 +
<br/>
 +
== Osoby związane z organizacją ==
 +
...
 +
<br/>
 +
 
 +
== Bibliografia ==
 +
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. II, Olsztyn 2011.
 +
#Wrzesiński Wojciech, ''Polski ruch narodowy w Niemczech 1922-1939'', Poznań 1970.
 +
#Wrzesiński Wojciech, ''Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939'', Olsztyn 1973.
 +
<br/>
 +
 
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
 +
<br/>
 +
 
 +
== Zobacz też ==
 +
...
 +
<br/>
 +
 
 +
[[Kategoria:Dzieje]] [[Kategoria: Organizacje polskie]]<br />

Wersja z 16:06, 7 lis 2014

Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech
Rodzaj organizacji organizacja polityczna
Profil działalności obrona praw mniejszości narodowych
Rok założenia 1924

Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech - organizacja mniejszości narodowych żyjących w Niemczech, działająca w latach 1924-1939.

Historia

Związek został założony w Berlinie przez przedstawicieli organizacji reprezentujących interesy poszczególnych mniejszości (Związek Szlezwicki, Związek Fryzyjsko-Szlezwicki, Serbska Partia Ludowa, Zjednoczenie Litwinów - które przystąpiło do Związku dopiero w 1927 roku). Organizacja powstała z inicjatywy Związku Polaków w Niemczech. Związek skupiał mniejszość polską, serbołużycką, litewską, duńską, fryzyjską. Na jego czele stanął Stanisław Sierakowski, a w skład kierownictwa weszli:Jan Kaczmarek, Ernst Christiansen, Jan Skala, J. Oldsen, Wilhelm Matschulaitis Organizacja posiadała własne pismo "Kulturwehr", które ukazywało się od 1925 roku.

Cele i zadania organizacji

9 marca 1926 roku Związek Mniejszości Narodowych przedstawił władzom niemieckim treść memoriału, w którym zawarte zostały następujące postulaty: 1)Wydania jednolitej ustawy o prawach dla mniejszości narodowej na terenie całego państawa niemieckiego. Ustawa ta miała zapewnić wszystkim członkom mniejszości narodowych w Niemczech faktyczne równouprawnienie w porównaniu z ludnością niemiecką w życiu publicznym, swobodę języka oraz religii, uniemożliwić stosowanie jakichkolwiek form upośledzenia mniejszości narodowych; 2) Jednolitego uregulowania szkolnictwa mniejszościowego na terenie całej Republiki Weimarskiej; 3)Utworzenie Państwowego Urzędu Mniejszościowego [1]. Memoriał stanowił zarazem program organizacji, wyznaczając najważniejsze cele i zakres przyszłej działalności.


Działalność

W wyborach w 1924 roku organizacja wystąpiła z własną listą państwową, na której znaleźli się: Jan Baczewski, Jakub Lorenz, Franciszek Mąka, Peter Budach. Jednak nie udało jej się osiągnąć sukcesu. Jednak przystąpienie państwa niemieckiego do Ligi Narodów wymusiło na rządzie przestrzeganie praw mniejszości narodowych m.in. w kwestii szkolnictwa. W związku z tym powołana specjalnie komisja miała rozpatrzyć wnioski strony polskiej dotyczące sieci szkolnej. 1 września 1927 roku Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech przedłożył memoriał, w którym zwracał się do rządu Rzeszy z postulatami dotyczącymi m.in. tworzenia szkół publicznych z polskim jako językiem wykładowym [2]. W 1928 roku rozpisane zostały wyboru do parlamentu Rzeszy i sejmu pruskiego. 11 kwietnia tego roku ustalona została lista polskich kandydatów startujących z państwowej listy Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech. Program wyborczy organizacji skupił się na kilku centralnych zagadnieniach:

  • równego traktowania Polaków w czasie przeprowadzania reformy rolnej oraz wzięcia ich pod uwagę w planie kolonizacji państowej
  • zrównania praw gospodarczych rolników polskich z niemieckimi
  • walki z wykorzystywaniem polskich robotników przez niemieckich pracodawców

W stronę polskiej ludności kierowano postulaty związane z utworzeniem polskiego przedstawicielstwa reprezentującego przy władzach centralnych, kontynuowaniem walki o rozwój polskiej edukacji. Kwestie gospodarcze zostały zamknięte w haśle gromadzenia kapitału wramach polskich instytucji gospodarczych [3]. Na listy polskie 20 maja 1928 roku oddano łącznie 9 812 głosów (4 769 głosów do parlamentu Rzeszy i 5 043 głosów do sejmu pruskiego).

Na dzień 14 września 1930 roku rozpisane został wybory do parlamentu Rzeszy, jednak szanse na uzyskanie mandatu poselskiego przez reprezentanta Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech były niewielkie. W tej sytuacji organizacja zwróciła się do rządu niemieckiego z apele o zagwarantowanie jednego mandatu przedstawicielowi mniejszości. Przeprowadzenie takiej procedury było możliwe poprzez stworzenie tzw. okręgu personalnego. [4]. Jednocześnie Związek poparł program wyborczy przygotowany przez komitet Polskiej Partii Ludowej. Program wysuwał następujące żadania: 1)Zabezpieczenia konstytucyjnych praw mniejszości narodowych; 2)Ustawowego przyznania mniejszościom praw w dziedzinie ustawodawstwa, administracji i sądownictwa; 3)Zabezpieczenia ochrony i pomocy dla wszelkiej pracy produkcyjnej; 4)Zwalczania biurokratyzmu; 4)Zmniejszenia obciążeń podatkowych. [5]. Na polską listę oddano ostatecznie 4 160 głosów. Po 1930 roku coraz częściej dochodziło do konflitków wewnątrz organizacji. Postawa Serbołużyczan, a następnie Litwinów podkopała wzajemne zaufanie, stawiając pod znakiem zapytania dalszą wspólną działalność w ramach Związku. Rozłam oraz dojście do władzy Adolfa Hitlera stopniowo spychały organizację na boczny tor.

Osoby związane z organizacją

...

Bibliografia

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
  2. Wrzesiński Wojciech, Polski ruch narodowy w Niemczech 1922-1939, Poznań 1970.
  3. Wrzesiński Wojciech, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, Olsztyn 1973.


Przypisy

  1. ↑ W.Wrzesiński, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, Olsztyn 1973, s. 99.
  2. ↑ W.Wrzesiński, op. cit., s. 107
  3. ↑ Ibidem, s. 141-142.
  4. ↑ W.Wrzesiński, op. cit., s. 172-173.
  5. ↑ Ibidem, s. 173.


Zobacz też

...

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Związek_Mniejszości_Narodowych_w_Niemczech&oldid=99001”