Baranowo (gmina Mikołajki)

Baranowo
Eklektyczny kościół. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mikołajki
Sołectwo	Baranowo
Liczba ludności (2006)	890
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Baranowo
Położenie na mapie Polski Baranowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Baranowo (niem. Baranowen, Barranowen, od 1938 r. Hoverbeck) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. Do 1954 roku wieś była siedzibą gminy Baranowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. We wsi mieszka 890 osób. Sołtysem jest Zbigniew Bałazy.

Położenie

Miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, przy drodze krajowej nr 16, w odległości 11 km od Mikołajek i 13 km od Mrągowa.

Dzieje miejscowości

Pierwsze przekazy o istnieniu wsi pochodzą z 1555 r. W XVI w. miejscowość położona była na 75. włókach, z których 6 należało do sołtysa. W latach 1563–1564 we wsi było 57. gospodarzy. W historycznych zapiskach pojawia się także informacja o dwóch karczmach. W 1566 r. książę Albrecht nadał Wilhelmowi Milewskiemu (von der Milbe) 56 włók w Baranowie. Natomiast w 1655 r. rezydentem wsi został elektor pruski baron Johan von Hoverbeck, który był właścicielem Nakomiad i Budzisk. W 1765 r. Baranowo znalazło się w rękach rodziny Rogalla von Bieberstein. W XIX w. do majątku ziemskiego zaliczano folwarki: Małaszewo i Nadawki. W 1785 r. we wsi znajdowało się 45 dymów, tyle samo było ich w 1815 r. W 1838 r. ich liczba zmniejszyła się do 37. W 1815 r. w Baranowie mieszkało 328 osób, a w 1838 r. już tylko 243 osoby.
W 1899 r. nową właścicielką Baranowa została Fryderyka von Bieberstein - siostra ostatniego właściciela Baranowa - Ryszarda Rogalla von Bieberstein. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wsi wynosiła 582. W 1902 r. właścicielem majątku został baron Waldemar von Kethelhodt - mąż Fryderyki von Bieberstein.
W XX w. powstała w Baranowie nowa szkoła, do której uczęszczały dzieci z sąsiednich miejscowości. Baron Albert von Kethelhodt władał majątkiem do 1945 r. W folwarku przede wszystkim hodowano konie, bydło i owce. W tym okresie we wsi działał tartak i gorzelnia. W 1938 r. w wyniku akcji germanizacyjnej w Prusach nazwę wsi zmieniono na Hoverbeck.
Po II wojnie światowej na terenie Baranowa utworzono PGR. Na początku lat 80. XX w. we wsi powstał Zakład Doświadczalny Polskiej Akademii Nauk.

Edukacja

We wsi znajduje się Zespół Szkół Gminnych, w skład którego wchodzą: Szkoła Podstawowa oraz Gimnazjum.

Kultura

Działa tutaj filia Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Mikołajki.

Ludzie związani z miejscowością

Z Baranowem związana jest postać nauczyciela Mörschnera oraz pastora Oskara Łosia (Losch).

Zabytki

We wsi znajdują się:

• dwór wzniesiony w pierwszej poł. XIX w.
• park
• spichlerz z XIX w.
• eklektyczny kościół z lat 1904–1907.

Bibliografia

Chojnacki Władysław,Słownik polskich nazw miejscowości w byłych Prusach Wschodnich i na obszarze byłego Miasta Gdańska, Poznań 1946, 183 ss.
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t.I, 960 ss.
Wikipedia [12.09.2013]
Bip Gminy Mikołajki [26.06.2014]

Zobacz też

Mikołajki.pl