Dzień św. Szczepana

Dzień św. Szczepana
Dzień	26 grudnia
Typ święta	katolickie, prawosławne
Symbole	owies przynoszony do kościoła

Dzień św. Szczepana – święto patrona kamieniarzy, tkaczy i kucharzy.

Zwyczaje na Warmii i Mazurach

Początkowo w tym dniu kończyła się roczna służba u gospodarza, zwyczaj ten został jednak przeniesiony na marcinki.

Na Warmii święty cieszył się znaczną popularnością. Był uznawany za opiekuna koni. W dniu jego święta do kościoła przynoszono kosze, torebki i pudełka wypełnione owsem. Po zakończeniu mszy kapłan podchodził do osób stojących półkolem z owsem i wypowiadał słowa modlitwy, choć owies stawiano najczęściej na stopniach ołtarza i na posadzce, aby został poświęcony. Miało to dopomóc w ukróceniu zwyczaju obrzucania owsem przechodzącego kapłana, co miało symbolizować ukamienowanie św. Szczepana. Poświęconym owsem ludność obsypywała się wzajemnie. Najważniejszy jednak był zwyczaj dokładania go do karmy dla zwierząt. Poświęcony owies był również mieszany ze zbożem przeznaczonym do siewu. Zdarzały się również przypadki święcenia wody, którą następnie podawano zwierzętom.

26 grudnia był zwany Dniem Konia. Zwierzęta były wówczas solidnie karmione, a od 1830 roku pojawił się nawet zwyczaj puszczania koniom krwi, co miało pozytywnie wpływać na ich zdrowie. Wieczorem służba składała zwyczajowo życzenia gospodarzom. W zamian otrzymywała poczęstunek, czasami prezenty. Po przyjęciu smarowano miodem pułap i rzucano ziarno; jeśli owies się przykleił, była to szczęśliwa wróżba pomyślnych zbiorów w nadchodzącym roku.

Bibliografia

Chłosta Jan, Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.
Hochleitner Janusz, Kuchnia świąteczna na Warmii, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich – tradycja i nowoczesność, red.Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.