Gamerki Wielkie (gmina Jonkowo)

Gamerki Wielkie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jonkowo
Liczba ludności (2010)	90.
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gamerki Wielkie
Położenie na mapie Polski Gamerki Wielkie
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Gamerki Wielkie (niem. Gross Gemmern) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 90 mieszkańców (łącznie z Gamerkami Małymi).

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, na południowym brzegu jeziora Gamerki, na wschód od rzeki Pasłęki i drogi wojewódzkiej nr 530, 10 km na zachód od Jonkowa i 14 km na zachód od Olsztyna, przy granicy z powiatem ostródzkim. Przez wieś przebiega linia kolejowa na odcinku Olsztyn – Morąg. Rzeka Pasłęka jako część obszaru objętego ochroną wchodzi w skład Rezerwatu przyrody Ostoja bobrów na rzece Pasłęce.

Dzieje miejscowości

Brak jest informacji na temat dokładnej daty założenia wsi. Prawdopodobnie powstała ona wraz z sąsiednimi Gamerkami Małymi około 1355 roku i liczyła pięć łanów. W 1400 roku kapituła warmińska sprzedała owe łany Andrzejowi Polakowi i Janowi Algardenowi. Ten niewielki majątek uniknął większych zniszczeń podczas wojen polsko-krzyżackich w XV i XVI wieku. Jego właściciele dość często się zmieniali; w pierwszej połowie XVII wieku przez dłuższy czas majątek należał do rodziny Sudamskich (Szadamskich).

W następnym stuleciu wieś powiększyła się najpierw do 10 łanów, a potem (przed 1772 rokiem) do 12 łanów. W początkach XIX wieku dotychczasowi właściciele pozostali w Gamerkach Wielkich, jednak już jako dzierżawcy ziemi, która przeszła na własność państwa. W latach 20. tego samego stulecia było tu sześć zagród, zaś w 1861 roku wieś obejmowała 268 ha (z czego 1/3 stanowiły obszary leśne). Od 1883 roku przez Gamerki Wielki przebiegała linia kolejowa. Przed II wojną światową we wsi znajdowała się stacja pocztowa oraz gospoda.

Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:

• 1857 – 52 osoby
• 1861 – 44 osoby
• 1933 – 117 osób
• 1939 – 89 osób

Zobacz też

• Gamerki Małe w gminie Jonkowo

Bibliografia

Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
jonkowo.pl [05.03.2014]
bip.warmia.mazury.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]