Jaź

Jaź
Leuciscus idus`
Linnaeus, 1758
Leuciscus idus Linnaeus, 1758
Fot. Harka, Akos. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	karpiokształtne
Rodzina	karpiowate
Rodzaj	Leuciscus
Gatunek	Jaź
Synonimy
Cyprinus ibdarus Bonnaterre, 1788 Cyprinus idbarus Linnaeus, 1758 Cyprinus idus Linnaeus, 1758 Cyprinus jeses Linnaeus, 1758 Cyprinus microlepidotus Ekström, 1835 Cyprinus orfus Linnaeus, 1758 Cyprinus orphus Linnaeus, 1758 Idus idus (Linnaeus, 1758) Idus melanotus Heckel, 1843 Idus melanotus orientalis Sinitzyn, 1900 Idus miniatus Bonaparte, 1845 Idus miniatus Heckel & Kner, 1858 Idus oxianus Kessler, 1877 Leuciscus idus auratus Bade, 1901 Leuciscus idus idus (Linnaeus, 1758) Leuciscus idus idus sibiricus Kirillov, 1958 Leuciscus idus lapponicus Günther, 1868 Leuciscus idus oxianus (Kessler, 1877) Leuciscus neglectus Selys-Longchamps, 1842 Squalius oxianus Kessler, 1877

Jaź (Leuciscus idus) – gatunek słodkowodnej ryby karpiokształtnej z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Jaź. Fot. Piet Spaans. Źródło: www.zlotarybka.com.pl

Morfologia

Jaź posiada wydłużone i spłaszczone bocznie ciało, linia naboczna jest lekko wygięta ku dołowi, płetwa ogonowa głęboko wcięta, głowa mała z wysuwaną paszczą skierowaną ukośnie ku górze. Grzbiet ma kolor szarozielony do szaroczarnego. Boki są jaśniejsze o intensywnym srebrzystym połysku, a brzuch białawy. Płetwy grzbietowa i odbytowa mają niebieskawoszary odcień, natomiast pozostałe płetwy są czerwonawe.

Występowanie

Występuje w wodach płynących, rzadziej stojących, oraz w słonawych wodach przy ujściach rzek. Żyje stadnie.

Żerowanie

Poluje na owady na powierzchni wody oraz drobne zwierzęta wodne. Pokarmem młodych jazi jest głównie plankton zwierzęcy i roślinny. Starsze osobniki zjadają robaki, skorupiaki, larwy owadów i małe mięczaki.

Rozród

Dojrzewa płciowo w wieku 3–4 lat. Tarło odbywa wiosną (kwiecień – czerwiec), w tym czasie odbywa wędrówki w górę cieków. Trze się w miejscach o piaszczystym lub żwirowym podłożu, czasem silnie zarośniętych. Ikra jest przyklejana do podłoża lub roślinności. U samców występuje wysypka tarłowa. Żyje 10–15 lat.

Ochrona i zagrożenie

Kategoria zagrożenia, do której został zakwalifikowany, wskazuje, że w tej chwili nie ma żadnych obaw o przyszłość tego gatunku.

• okres ochronny: brak
• wymiar ochronny: 25cm
• dobowy limit połowu: 5 kg na dobę

Znaczenie gospodarcze

Gatunek poławiany gospodarczo i przez wędkarzy.

W stawach rybnych, sadzawkach parkowych i ogrodowych jako ryba dekoracyjna hodowana jest ozdobna, złota odmiana jazia, tzw. złota orfa lub złoty jaź (Leuciscus idus v. orpha). Jego ciało ma barwę pomarańczową lub czerwonawą, brzuch biały. Ma duże wymagania tlenowe, dużo wyższe niż złota rybka, dlatego trudno go hodować, a zwłaszcza rozmnażać.

Bibliografia

wedkuje.pl [11.01.2015]
pl.wikipedia.org [11.01.2015]