Jan Lippert

Jan Lippert Jonek z Buku
Data i miejsce urodzenia	3 marca 1877 r. Klon
Data i miejsce śmierci	20 lipca 1951 r. Szczytno
Zawód	mazurski działacz społeczny i narodowościowy

Jan Lippert (ur. 3 marca 1877 r. w Klonie, zm. 20 lipca 1951 r. w Szczytnie) – mazurski działacz społeczny i narodowościowy.

Życiorys

Urodził się w rodzinie wiejskiego stolarza Wilhelma Lipperta. Jego matką była Ewa Szydłowska. W 1901 roku ożenił się z Marią Bogumił z Zawojek. Małżonkowie doczekali się dziesięciorga dzieci.

W 1914 roku został wcielony do niemieckiego wojska i walczył na froncie zachodnim. We wrześniu 1917 roku z powodu odniesionych ran został zwolniony ze służby.

W 1939 roku został aresztowany po wkroczeniu Niemców do Lubawy i wysłany do pracy przymusowej na terenie Prus Wschodnich.

Szkoła i wykształcenie

Ukończył niemiecką szkołę ludową, a następnie rozpoczął przygotowania na nauki stolarstwa. Po 1895 roku odbył wędrówkę czeladniczą po zachodnich Niemczech.

Praca

W latach 1896–1898 pracował w kopalni Herkules w Essen. Natomiast w alzackim Metzu odbył służbę wojskową. W 1900 roku powrócił w rodzinne strony. Prowadził warsztat stolarski ojca w Klonie. W 1905 roku wyjechał ponownie do Westfalii, gdzie ponownie podjął pracę w kopalni. Dodatkowo do 1908 roku prowadził warsztat stolarski. Po zwolnieniu z wojska w 1917 roku wrócił do kopalni.

W 1924 roku zamieszkał w Nowym Mieście Lubawskim, gdzie objął stanowisko dyrektora Kasy Chorych, tj. instytucji ubezpieczeniowej. Po sześciu latach przeniósł się do Lubawy, gdzie podjął pracę w biurze adwokackim. Po jakimś czasie założył biuro porad prawnych i pisania podań.

Przed wybuchem II wojny światowej utrzymywał się z zasiłku dla bezrobotnych i niewielkiej renty przyznanej za pracę w Zagłębiu Ruhry. Po aresztowaniu w 1939 roku został deportowany do pracy w gospodarstwie rolnym niedaleko Iławy. Jako stolarz został następnie skierowany do budowy fabryki amunicji w Łęgnowie koło Bydgoszczy. Ze względu na chorobę udało mu się otrzymać zwolnienie i powrócił do Lubawy. Po ponownym aresztowaniu został skierowany na roboty do Grudziądza. W 1941 roku rozpoczął pracę w Powiatowej Grupie Rzemiosł w Biłgoraju.

Na początku 1946 roku powrócił na Mazury. Został kierownikiem Oddziału Ubezpieczalni Społecznej w Szczytnie.

Działalność społeczna i polityczna

Przed wybuchem I wojny światowej zaangażował się w działalność Związku Górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. Pełnił funkcję skarbnika, sekretarza, przewodniczącego zarządów. Bronił wykorzystywanych przez pracodawców robotników, organizował strajki. Z powodu swojej działalności został zwolniony z kopalni. W tym okresie związał się Mazurską Partią Ludową. W 1911 roku uczestniczył w agitacji za polskim kandydatem w wyborach do Reichstagu, Zenonem Eugeniuszem Lewandowskim. Współpracował wówczas z pismem ''Mazur'', w którym zamieszczał artykuły pod pseudonimem Jonek z Buku.

W okresie westfalskim nawiązał kontakty z Narodowym Stronnictwem Robotników. Przewodniczył grupie polskich radnych z ramienia NSR. W 1918 roku reprezentował Związek Górników w Radach Robotniczych. W czerwcu następnego roku wyjechał po raz kolejny na Mazury. Jego zadaniem było przygotowanie raportu o sytuacji poprzedzającej plebiscyt, który miał trafić do polskiego wywiadu. Lippert został aresztowany i osadzony w więzieniu w Królewcu. Brak dowodów zmusił władze do zwolnienia działacza, przy czym nakazano mu opuścić Prusy Wschodnie. Zamieszkał w Toruniu.

Rozpoczął pracę w Związku Zawodowym Pracowników Rolnych i Leśnych. Gromadził środki na rzecz plebiscytu oraz kandydował z ramienia Narodowej Partii Robotników w wyborach uzupełniających do Sejmu Ustawodawczego. Pełnił również funkcję toruńskiego radnego oraz sędziego pokoju. Po przeprowadzce do Nowego Miasta Lubawskiego został członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej. Od 1930 mieszkał w Lubawie, gdzie pełnił funkcję radnego.

Od 1946 roku był członkiem Stronnictwa Ludowego. W marcu tego roku Lippert został przewodniczącym Powiatowej Rady Narodowej w Szczytnie. Poświęcił się pracy na rzecz miejscowej mazurskiej ludności. Bezceremonialnie wytykał samowolę i nadużycia w stosunku do autochtonów. W powojennych polskich realiach los postaci pokroju Lipperta był praktycznie przesądzony. W 1948 roku został niesłusznie oskarżony przez władze Polski Ludowej o wysiedlanie polskich Mazurów za Odrę. Lippert spędził siedem miesięcy w więzieniu, a sprawę ostatecznie umorzono, czego niestety nie doczekał sam działacz.

Odznaczenia

W 1938 roku Jan Lippert został odznaczony Medalem Niepodległości.

Bibliografia

Chłosta Jan, Mazurskie biografie. Jan Lippert, Rocznik Mazurski, t. IV, 1999.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku, Warszawa 1983.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.