Koszary kawalerii w Ostródzie
To jest | Koszary kawalerii w Ostródzie | |
| | |
 Koszary kawalerii w Ostródzie.
Fot. Adam Płoski. | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Ostróda |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Koszary kawalerii w Ostródzie | |
| Położenie na mapie Polski  Koszary kawalerii w Ostródzie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Koszary kawalerii w Ostródzie – koszary z początku XX wieku, wpisane do rejestru zabytków, w Ostródzie powszechnie zwane "białymi koszarami" w odróżnieniu od innych miejsowych koszar określanych mianem "czerwonych".
Spis treści
Historia
Pierwszy koszary wybudowano w Ostródzie w latach 40. XIX w. Określane były mianem "koszar Berga". Obecnie w pozostałościach po zespole zabudowy koszarowej mieści się baza PKS przy ul. Garnizonowej. Kolejne koszary zaczęto wznosić w 1890 r. Dawniej określane były mianem "koszar Grollmana", dziś mieszkańcy miasta nazywają je "czerwonymi".
Decyzja o ulokowaniu w Ostródzie pułku artylerii polowej i budowy nowych koszar została podjęta w 1909 r. Koszary, wybudowane w 1913 r., zlokalizowano w kwartale miasta wytyczonym przez dzisiejsze ulice: Czarnieckiego, Jagiełły, Pieniężnego i Kościuszki. Autorem projektu jest prawdopodobnie znany architekt niemiecki Friedrich Heitmann, który zaprojektował liczne urzędy, budowle użyteczności publicznej, kościoły, kamienice i inne budowle na terenie obecnego województwa warmińsko-mazurskiego.
Uroczystość powitania pułku na rynku ostródzkim odbyła się 20.09.1913 r., po czym nastąpiła ceremonia wprowadzenia wojsk do koszar i przekazania przez władze miejskie kluczy dowództwu jednostki. W okresie pierwszej wojny światowej stacjonujące w koszarach jednostki zostały przerzucone w rejon Działdowa, a później nad Dunaj.
Po zakończeniu działań wojennych, w związku z koniecznością zmniejszenia przez Niemcy liczebności wojska, część budynków koszarowych zaadaptowano do funkcji cywilnych. W koszarach miały swą siedzibę m.in. szkoły i urząd skarbowy. W 1927 r. miasto odsprzedało część koszar w użytkowanie kawalerii. W 1934 r. wyprowadzono urząd skarbowy, a w 1939 r. oddano koszary w całości na użytek wojska: wojsk przeciwpancernych i kawalerii, która w 1935 r. opuściła koszary. Wśród budynków koszarowych funkcjonowały koszarowce, kantyna, stołówka, magazyny, warsztaty i rusznikarnie, stajnie z ujeżdżalniami, wartownie, budynki dowództwa i inne obiekty. Na terenie miasta powstały także mieszkania dla kadry. Garnizon był ważnym czynnikiem miastotwórczym.
Wojsko Polskie i adaptacja do nowych funkcji
Po zakończeniu drugiej wojny światowej koszary uległy nieznacznym zniszczeniom w okresie użytkowania przez Armię Czerwoną. Po przejęciu koszar przez Wojsko Polskie do 1951 r. mieściło się tu Centrum Wyszkolenia Wojsk Ochrony Pogranicza. Następnie kilka lat stacjonowała również artyleria, później batalion czołgów, batalion Zabezpieczenia Sztabu Generalnego, a po nim Batalion Zaopatrzenia im. gen. Stanisława Fiszera - ostatnia jednostka wojskowa stacjonującą w koszarach, która opuściła je w 2001 r.
Obecnie po remoncie i adaptacji części budynków koszarowych mieszczą się w nich siedziby urzędów szczebla samorządowego, prokuratury, stowarzyszeń oraz zakłady produkcyjne i sklepy.
Ciekawostki
Nazwa "Białe koszary" związana jest z jasnymi, tynkowanymi elewacjami budynków koszarowych. Inne ostródzkie koszary (ul. I. Dywizji), określane są mianem "czerwonych" z racji wybudowania z czerwonej cegły.
W okresie stacjonowania w koszarach batalionu czołgów w jednostce odbywały się podwodne szkolenia załóg czołgowych w specjalnie przystosowanych do tego celu budynkach z basenami.
Od 2004 r. w koszarach organizowany są cykliczne koncerty w ramach Ostróda Reggae Festival.
Zobacz też
Friedrich Heitmann
marienburg.pl [09.02.2015]
Bibliografia
K. Soczewica, J. Sikorski, Koszary kawalerii w Ostródzie, [w:] "Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski", Rocznik 5, Olsztyn 2003, s. 97-114.
