Krzysztof Peucker
To jest | Krzysztof Peucker | |
| | |
| Data i miejsce urodzenia | 1662 r. Królewiec |
| Data i miejsce śmierci | 3 listopada 1735 r. Reszel |
Krzysztof Peucker lub Christoph Peucker lub Preike (ur. prawdopodobnie w 1662 r. w Królewcu, zm. 3 listopada 1735 r. w Reszlu) – rzeźbiarz warmiński okresu baroku.
Życiorys
Przed przybyciem na Warmię działał w Królewcu, skąd najprawdopodobniej pochodził. Podaje się też, że przed, a najpóźniej w 1711 r. pod wpływem jezuitów ze Świętej Lipki, porzucił wyznanie luterańskie i przyjął katolicyzm. Przypuszczalnie w okresie między 1711 a 1715 r. przeniósł się do Reszla. Jego żoną była Urszula. Informacje o małżonkach występują już w dokumentach z lat 20-tych i 30-tych XVIII w. Miał syna i trzy córki.
Na Warmią trafił w wieku 50 lat, stąd przypuszczenie, że mógł mieć liczniejszą rodzinę, która nie cała z nim przybyła na nowe tereny. Syn Krzysztof (późniejszy zakonnik o imieniu Robert) urodził się w 1701 r. (nie wiadomo czy w Reszlu, znane są jednak dane o tym, że jako 15-latek uczęszczał do reszelskiego kolegium jezuickiego, a rok wcześniej do przedostatniej klasy tamtejszego gimnazjum). Najstarsza z córek – Elżbieta, w 1724 r. wyszła za Jana Chrystiana Schmidta, reszelskiego rzeźbiarza, praktykującego w warsztacie ojca. Była matką jedenaściorga dzieci, w tym późniejszego kanonika dobromiejskiego Franciszka Schmidta oraz rzeźbiarza Chrystiana Bernarda Schmidta. Dwie młodsze córki to Katarzyna i Anna. Krzysztof Peucker zmarł w wieku 73 lat, jego żona natomiast 4 sierpnia 1759 r. w wieku 84 lat.
Szkoła i wykształcenie
Przyjmuje się, że uczył się i praktykował w warsztacie Jana Krzysztofa Döbla w Królewcu. Tam też współpracował z nim jeszcze w ostatnich latach XVII w.
Działalność
Pierwsze informacje o jego dziełach dotyczą już działalności po przybyciu na Warmię. Wcześniejsze prace powstałe w Królewcu nie są znane.
Samodzielnie rozpoczął działalność na zamówienia jezuitów z kościoła w Świętej Lipce już w 1698 r. (ołtarz św. Anny), chociaż w 1699 r. podpisywał się nadal jako "Peucker in Konigsberg". Wykonał wówczas ambonę (z figurą Marii w zwieńczeniu - 1699-1701), ołtarze św. Ignacego Loyoli i św. Franciszka Ksawerego oraz św. Stanisława Kostki i Michała Archanioła (1702).
W latach 1712–1714 spod jego dłuta wyszedł największy w tej świątyni ołtarz główny z figurą św. Jana Chrzciciela. Poświadczone są też prace Peuckera dla katedry fromborskiej. Z okresu 1724-1725 pochodzi ołtarz maturalny, zaś z lat 1734-1738 stalle chórowe. Należy dodać, że nie był on autorem projektów tych dzieł, jedynie ich wykonawcą.
Dziełami jego autorstwa były ponadto:
- prawy ołtarz boczny w kościoła w Chwalęcinie z 1730 r., a najprawdopodobniej też główny z 1728 r.
- ołtarz główny (1725–1726) i Najświętszej Marii Panny (1722) w Krośnie, a być może też ołtarz Matki Boskiej Szkaplerznej z 1722 r.
- ołtarze boczne, późnobarokowe z 1721 r. w kościele pw. św. Katarzyny w Płoskini
Pod koniec życia, w 1735 r. ufundował ołtarz do kościoła w Kadynach (przeniesiony do kościoła w Opinie). Powstał on w jego warsztacie, niestety rzeźbiarz nie doczekał jego nastawy.
Przypisuje się mu ponadto: cztery ołtarze w kościele jezuitów w Grodnie (z lat 1707-1709), ołtarz różańcowy w kościele parafialnym w Jezioranach (ok. 1710) z figurą Marii Immaculaty, ołtarz główny w kościele w Stoczku Klasztornym (1712-1713) i w Wozławkach (ok. 1725), skąd pochodzi też jego ambona.
Ciekawostki
Na jednym z czternastu obrazów zdobiących ambonę wykonaną przez Krzysztofa Peuckera w 1700 r. dla bazyliki w Świętej Lipce widnieje wizerunek Piotra Kolberga, dobromiejskiego malarza z XVII w.
Bibliografia
Baranowski Andrzej Józef, Barok wileński na artystycznej mapie Europy Środkowej, „Biuletyn Historii Sztuki” 2011, nr 3/4, s. 281-340.
Smoliński Mariusz, Rzeźbiarz Jan Chrystian Schmidt : rola Warmii jako prowincji artystycznej w XVIII wieku, Olsztyn 2006, OBN, s. 22-26, 298.
Bełza Marta, Tajemnice ołtarza w św. Lipce. Zabytki regionu, „Gazeta Wyborcza” 2011, nr 189, dod. „Olsztyn”, s. 2.
Przeracki Jerzy, Artyści działający na Warmii w XVIII wieku (Krzysztof Peucker, Jan Chrystian Schmidt, Chrystian Bernard Schmidt, Krzysztof Sand, Jan Witt, Jan Ignacy Witt, Jan Antoni Frey, Piotr Andrzej Kolberg i Józef Joachim Korzeniewski), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2011, nr 3, s. 441-499.
