Marian Rapacki

Marian Tadeusz Rapacki
z archiwum Janusza Poryckiego
Imię i nazwisko	Marian Tadeusz Rapacki
Data i miejsce urodzenia	26 sierpnia 1919 r., Płock
Data śmierci	19 kwietnia 2009 r.w Olsztynie
Dyscyplina	kajakarstwo
Największy sukces	wychowawca wielu medalistów

Tablica poświęcona Marianowi Rapackiemu przy Centrum Kajakarstwa nad Jeziorem Ukiel.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka

Marian Tadeusz Rapacki (ur. 26 sierpnia 1919 r. w Płocku, zm. 19 kwietnia 2009 r. w Olsztynie) – polski trener kajakarstwa, działacz sportowy, twórca i wieloletni kierownik Olsztyńskiego Klubu Olimpijczyka i Olsztyńskiego Muzeum Sportu, honorowy obywatel Olsztyna. Sędzia klasy związkowej, pierwszy absolwent Szkoły Trenerskiej przy Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego we Wrocławiu ze specjalizacją kajakarstwo, wioślarstwo i żeglarstwo.

Życiorys

Był synem dyrektora szkół rolniczych, który preferował wychowanie w duchu patriotyzmu dbał o rozwój tężyzny fizycznej.

Po maturze uczył się w szkole podchorążych, plany studiów w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie zniweczyła wojna. Uczestniczył w kampanii wrześniowej, włączył się do oddziału partyzantki w powiecie grójeckim, był związany z Armią Krajową. Pod koniec wojny jako żołnierz Wojska Polskiego trafił do Olsztyna. Skierowano go do pracy w Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Olsztynie.

Działalność

Otrzymał zadanie organizowania ruchu sportowego w Giżycku. W 1950 r. został przeniesiony do rezerwy w stopniu kapitana. Następne lata poświęcił na rozwój sportów wodnych w Olsztynie. Z jego inicjatywy przy Lidze Przyjaciół Żołnierza powstała pierwsza w województwie sekcja kajakarstwa wyczynowego. Zakładał następne w Olsztyńskim Klubie Sportowym Stomil Olsztyn (początkowo pod nazwą Olsztyński Klub Sportów Wodnych) i Zrywie Olsztyn. Tworzył potencjał tej dyscypliny na Warmii i Mazurach.

W 1955 r. został trenerem reprezentacji młodzieżowej Polski w kajakarstwie, w latach 1956–1964 był drugim trenerem kadry seniorskiej, a podczas Igrzysk Olimpijskich w Tokio (1964) prowadził reprezentację w regatach olimpijskich. W tym okresie był członkiem zarządu Polskiego Związku Kajakowego i przewodniczącym Rady Trenerów.

W latach 1961–1976 budował potęgę Olsztyńskiego Klubu Sportowego, później Stomilu Olsztyn. Będąc szefem sekcji zajmował się jako trener klasy mistrzowskiej bezpośrednim szkoleniem zawodników. Wychował około 150 medalistów mistrzostw Polski, mistrzostw Europy, mistrzostw świata. Spod jego ręki wyszli tej klasy zawodnicy, a później trenerzy, co Wacław Sklinsmont, Kazimierz Nikin (wicemistrz świata na 10 000 m, 1975) czy Andrzej Gronowicz (wicemistrz olimpijski z Montrealu w 1976 r. w wyścigu na 500 m w kanadyjkach dwójkach). W latach 1977–1979 był szefem wyszkolenia w Wojewódzkiej Federacji Sportu w Białymstoku , a po powrocie do Olsztyna kierownikiem wyszkolenia Wojewódzkiego Zespołu Metodyczno-Szkoleniowego.

Po przejściu na emeryturę zorganizował Wojewódzki Klub Olimpijczyka i Olsztyńskie Muzeum Sportu. Zbierał eksponaty i kompletował dokumentację, a przede wszystkim propagował wśród młodzieży ideę olimpijską poprzez spotkania ze znanymi sportowcami, prelekcje, filmy.

Odznaczenia

Marian Rapacki otrzymał odznaczenia bojowe i państwowe. Został odznaczony m.in.:

• Krzyżem Walecznych
• Krzyżem Partyzanckim
• Krzyżem Armii Krajowej
• Medalem Wojska (czterokrotnie)
• Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939 r.
• Medalem Zwycięstwa i Wolności
• Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1944)
• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
• Złotym Medalem za Zasługi dla Polskiego Ruchu Olimpijskiego
• odznaką "Zasłużony działacz kultury fizycznej"
• Medalem 50-lecia i 60-lecia Polskiego Związku Kajakowego
• Medalem za Szczególne Zasługi dla Polskiego Kajakarstwa
• złotą odznaką "Zasłużony dla Warmii i Mazur"

26 maja 2004 r. władze Olsztyna nadały mu tytuł honorowego obywatela miasta. 20 października 2009 r. jego imieniem uhonorowano Muzeum Sportu w Olsztynie.

Ciekawostki

Marian Rapacki był żonaty. Z żoną Jadwigą miał dwoje dzieci: córkę Jadwigę (ur. 1946) i syna Mariana (1950-1995).

Zobacz też

Gajewski Piotr, Siadali dookoła niego jak kurczaki i słuchali jego opowieści i gawęd, Olsztynianie znani i nieznani), "Gazeta Olsztyńska" 2009, nr 96, dod. "Olsztyn Dzień po Dniu", nr 1057, s. 7.
Janka Lech, Marian Rapacki patronem Muzeum Sportu w Olsztynie, "Gazeta Olsztyńska" 2009, nr 182, s. 30.

Bibliografia

Kto jest kim w województwie warmińsko-mazurskim, pod red. Grażyny Gregorowicz, Olsztyn 2001.
Olsztyn 1945–2005. Kultura i nauka, pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego, Olsztyn 2006.
Janka Lech, Żywot człowieka poczciwego, "Gazeta Olsztyńska" z dn. 3–5 września 1999.
Janka Lech, Jesteście narodem żołnierzy i macie Chopina. Igrzyska olimpijskie Mariana Rapackiego, "Gazeta Olsztyńska" z dn. 18–20 sierpnia 2000.
Jarząbek Paweł, Alfabet Mariana Rapackiego, część 1, "Gazeta Olsztyńska" z 6–8 marca 1998.
Materiały udostępnione przez Muzeum Sportu w Olsztynie.
pl.wikipedia.org, Marian Rapacki [12.12.2014]
olsztyn.pl [12.12.2014]
olsztyn.24 [12.12.2014]
osir.olsztyn.pl [12.12.2014]