Paweł Nowakowski

Życiorys

Polski działacz społeczny i spółdzielczy, wójt Zielunia w latach 1933–1939, oficer Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, komendant Obwodu Mławskiego i Działdowskiego Armii Krajowej, po wojnie dowódca Batalionu ROAK „Znicz”, major Wojska Polskiego, nauczyciel.

Urodził się 17 czerwca 1900 r. w Dłutowie. Był synem Józefa Nowakowskiego (ur. w Dłutowie) i Konstancji Defańskiej. Zmarł 21 sierpnia 1991r. w Szczytnie, pochowany na lokalnym cmentarzu.

Wykształcenie

Skończył czteroklasową szkołę podstawową i ośmioklasowe mławskie gimnazjum. Egzamin maturalny zdał w 1922 roku i został studentem Wydziału Filozoficzno-Matematycznego Uniwersytetu Warszawskiego, wkrótce jednak przeniósł się do Poznania i tam w 1926 r. skończył Studia Leśne. Po ukończeniu studiów został powołany do wojska. We Włodzimierzu Wołyńskim ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii uzyskując stopień oficerski.

Działalność militarna

Różne źródła podają, że w szeregi tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej wstąpił na początku 1918 roku i tego samego roku brał udział w akcjach rozbrojenia niemieckiego garnizonu oraz w napadzie na pociąg przewożący z Warszawy do Prus około 2000 żołnierzy (nieznana jest przynależność wojskowa żołnierzy).

W 1920 r. jako ochotnik wstąpił w szeregi Wojska Polskiego i jako żołnierz I Pułku Artylerii Ciężkiej Legionów Polskich bronił Warszawy. Na początku 1939 r. otrzymał stopień Porucznika Rezerwy Wojska Polskiego. Latem 1940 r. wstąpił do Związku Walki Zbrojnej i został komendantem na gminę Zieluń. Prowadził aktywną walkę z Niemcami . W wyniku grożącego aresztowania w grudniu 1940 r. wyjechał do Warszawy. W 1942 r. otrzymał od Komendanta Głównego Armii Krajowej nominację na Komendanta Obwodu Działdowskiego AK i pod pseudonimem „Leśnik” zorganizował doskonałą sieć wywiadowczą filtrując zwłaszcza tereny Gierłoży, w której znajdowała się kwatera Hitlera oraz w obozach pracy w Działdowie, jenieckim w Królikowie koło Olsztynka oraz jeńców angielskich lotników koło Kłajpedy. Po zakończeniu wojny walczył ze stalinowskim reżimem o niepodległą suwerenną Polskę, o wolność i godność żołnierzy Armii Krajowej. W marcu 1947 r. skorzystał z amnestii i wyjechał do Szczytna, gdzie w lokalnym Gimnazjum Ogólnokształcącym został wykładowcą matematyki i kierownikiem internatu. U schyłku życia został awansowany do stopnia majora rezerwisty Wojska Polskiego. Ponadto otrzymał liczne ordery za udział w obu wojnach oraz Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.

Działalność społeczna

Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim zrezygnował ze statusu wojskowego i jako cywilny obywatel polski poświęcił się pracy społecznej. Zajmował się m.in. spółdzielczością pożyczkowo-kredytową i mleczarską, pełnił funkcje prezesa Ochotniczej Straży Pożarnej w Dłutowie, wiceprezesa Zarządu Powiatowego Ochotniczych Straży Pożarnych w Mławie oraz w latach 1933- 1939 funkcję wójta w Zieluniu (dzięki niemu w 1936 r. w Dłutowie powstała linia telefoniczna, drogi i rozwój gospodarczy regionu).

Ciekawostki

Gimnazjum w Starym Dłutowie nosi imię Pawła Nowakowskiego.

Bibliografia

Biogram powstał w oparciu o materiały ogólnodostępne, w tym te znajdujące się na stronie domowej Gimnazjum w Starym Dłutowie [1]