Przygiełka biała

Przygiełka biała
Rhynchospora alba
(L.) Vahl.
Przygiełka biała – pokrój. Fot. Elke Freese. Źródło: Commons Wikimedia [10.07.2014]
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	okrytonasienne
Klasa	jednoliścienne
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	ciborowate
Rodzaj	przygiełka
Gatunek	przygiełka biała
Synonimy
Rhynchospora luquillensis Britt.

Przygiełka biała (Rhynchospora alba (L.) Vahl.) – gatunek rośliny należący do rodziny ciborowatych (Cyperaceae).

Morfologia

Bylina tworząca luźne darnie. Łodyga prosto wzniesiona, trójkanciasta do obłej, o wysokości od (10) 15 do 40 (60) cm. Blaszka liściowa szydlasta i rynienkowata, szerokości do 2 mm, pochwa liściowa szara. Kwiaty obupłciowe, zebrane w 2-3 kwiatowe jajowate kłosy długości 4-5 mm, skupione w główkę. Wyrastają w kątach jajowato-lancetowatych przysadek, początkowo białawych później blado brązowych do różowych. Podsadka dolnego kłoska nie dłuższa od główki. Okwiat w postaci 9-13 wstecznie ząbkowanych szczecinek. Słupek jeden o dwóch znamionach i dwóch lub trzech pręcikach. Kwitnie w Polsce od czerwca do września. Owoc to odwrotnie jajowaty orzeszek, długości ok. 3 mm.

Rozmieszczenie i ekologia

Występuje w Azji, Europie i Ameryce Północnej. Najliczniej występuje w Europie, gdzie zwarty zasięg jej występowania obejmuje Półwysep Skandynawski, środkową i zachodnią Europę oraz Wyspy Brytyjskie.

W Polsce występuje niemal na terenie całego kraju, najliczniej na Pomorzu, Pojezierzu Mazurskim, Roztoczu, w zachodniej Wielkopolsce, w Kotlinie Sandomierskiej, ma Wyżynie Małopolskiej, Dolnym i Górnym Śląsku. W górach znana jest tylko z pojedynczych stanowisk.

Występuje głownie na torfowiskach przejściowych i wilgotnych zagłębieniach torfowisk wysokich oraz mokrych wrzosowiskach. Tworzy fitocenozy budujące pło zarastające jeziora humotroficzne (humusowe). Są to jeziora, których chemizm wód zdominowany jest przez substancje humusowe – kwasy huminowe, kwasy fulwowe, huminy. Substancje te nadają wodzie barwę od żółtawej do ciemnobrązowej i (najczęściej) kwaśny odczyn.

Wartość użytkowa

Przygiełka biała (Rhynchospora alba) odgrywa istotną rolę w procesie zarastania jezior oligo-humotroficznych. Jej obfite występowanie oraz silnie rozwinięte systemy kłączowo-korzeniowe utrwalają pło torfowcowe.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Przygiełka biała [20.04.2014]

Bibliografia

Namura-Ochalska Anna, Śródleśne jeziora oligo-humotroficzne jako naturalne zbiorniki retencyjne. "Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej" 2008, R. 10, z. 2, s. 125-139.