Rożeniec
Rożeniec | |
| |
Anas acuta` | |
Linnaeus, 1758 | |
Anas acuta Linnaeus, 1758 | |
Samiec. Fot. Basar. Źródło: Commons Wikimedia | |
Systematyka | |
Domena | eukarionty |
Królestwo | zwierzęta |
Typ | strunowce |
Podtyp | kręgowce |
Gromada | ptaki |
Rząd | blaszkodziobe |
Rodzina | kaczkowate |
Rodzaj | Anas |
Gatunek | rożeniec zwyczajny |
Synonimy | |
Anas acuta acuta Linnaeus, 1758 |
Rożeniec zwyczajny (Anas acuta) – gatunek dużego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Długość ciała – 51–57 cm (u samca dodatkowo 10 cm sterówki).
Spis treści
Charakterystyka
Ptak będący prawie wielkości krzyżówki, ale znacznie smuklejszy z charakterystycznym, długim zaostrzonym ogonem u samca (wyciągniętym w locie). Samiec jest większy od samicy i w szacie godowej ma czekoladową głowę i szyję z białym klinem sięgającym po bokach szyi na tył głowy. Przód szyi i pierś białe, boki popielate, tył ciała kremowy i czarny. Samica skromnie ubarwiona – brunatnobeżowa z łuskowanym rysunkiem na piórach i białawym brzuchem. Dziób u obu płci smukły, stalowoszary.
Gatunek występuje na płytkich, stojących zbiornikach wodnych i otwartych terenach zalewowych w rozległych dolinach rzecznych.
Żywi się głównie roślinami wodnymi, na wiosnę z domieszką drobnych, wodnych bezkręgowców (np. owady, robaki), kijanek czy drobnych ryb. Pokarm zdobywa, gruntując. Żeruje głównie nocą, nurkując na głębokość nawet do 50 metrów.
Na terenach lęgowych pojawia się w marcu lub kwietniu. Gniazdo buduje na lądzie, ukryte pod osłoną traw lub turzyc, zwykle w pewnej odległości od wody. Jest to płytkie zagłębienie w ziemi wyścielone suchymi trawami, liśćmi i puchem.
Występowanie
Zamieszkuje północne tereny Eurazji i Ameryki Północnej. Przyloty w marcu, kwietniu, odloty – od września do listopada. Zimuje w południowo-zachodniej Europie, północnej Afryce (w dolinie Nilu najliczniejszy gatunek ptaków zimujących), południowej Azji oraz Ameryce Środkowej i Południowej.
W Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy (lęgi głównie na północy kraju), równie rzadko zimujący u nas. Lokalnie występuje w zabagnionych dolinach rzecznych, np. Biebrzy, Narwi czy Warty.
Na Warmii i Mazurach rożeńca odnotowano w Rezerwacie Jezioro Łuknajno.
W Polsce jako ptak zasiedlający podmokłe łąki i tereny zalewowe jest coraz rzadszy. Objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako gatunek silnie zagrożony wymarciem, oraz w Dyrektywie Ptasiej – zagrożony utratą siedlisk lęgowych spowodowaną melioracjami prowadzonymi w dolinach rzecznych oraz zarastaniem łąk po zaprzestaniu wypasu.
Zobacz też
Dziennik Ustaw 2004, nr 220, poz. 2237, isap.sejm.gov.pl [07.12.2014]
Rożeniec zwyczajny, pl.wikipedia.org [07.12.2014]
ptaki-polski.com [07.12.2014]
ptaki.info [07.12.2014]
Bibliografia
Radziszewski Michał, Ptaki Polski, Warszawa 2011.
Richarz Klaus, Ptaki – przewodnik, Warszawa 2009.
Stastny Karel, Ptaki wodne, Warszawa 1993.