Rosiczka okrągłolistna

Rosiczka okrągłolistna
Drosera rotundifolia
Ledeb.
Rosiczka okrągłolistna w rezerwacie Mszar w Olsztynie. Fot. Dariusz Kubiak.
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	okrytonasienne
Klasa	dwuliścienne
Rząd	gożdzikowce
Rodzina	rosiczkowate
Rodzaj	rosiczka
Gatunek	rosiczka okrągłolistna
Synonimy

Rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia L.) – gatunek rośliny należący do rodziny rosiczkowatych (Droseraceae).

Morfologia

Roślina wieloletnia, dorastająca do 25 cm wysokości. Jej liście tworzą przyziemną rozetkę, są długoogonkowe, okrągławe i czerwonawe. Z wierzchu i na brzegach mają włoski gruczołowe, które wydzielają lepką ciecz przypominająca rosę (stąd polska nazwa rośliny).

Ze środka rozetki wyrasta jeden lub kilka kwiatostanów groniastych, zwykle jednostronnych, w młodości zgiętych, później prosto wzniesionych. Kwiaty są drobne, niepozorne, o zielonym, 5-działkowym kielichu i białej koronie złożonej z 5 podłużnych płatków.

Pędy kwiatonośne pozbawione są liści. Rosiczka kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty są samopylne. Zapylenie odbywa się czasem w zamkniętych kwiatach (klejstogamicznie), bez udziału owadów. Owocem jest jajowata torebka z licznymi, bardzo drobnymi nasionami.

Rozmieszczenie i ekologia

Rosiczka okrągłolistna występuje w stanie dzikim prawie w całej Europie, w subarktycznej części Azji, w Mandżurii, północnej Japonii, w arktycznej i umiarkowanej części Ameryki Północnej i na Grenlandii. W Polsce jest gatunkiem dość pospolitym, przede wszystkim w regionach obfitujących w torfowiska (obszary pojezierne). Na Warmii i Mazurach jest stałym składnikiem torfowisk. Zobaczyć ją można m.in. w rezerwacie Mszar pod Olsztynem.

W warunkach naturalnych rosiczka okrągłolistna rośnie na torfowiskach, w borach bagiennych, na wilgotnych wrzosowiska oraz nad brzegami dystroficznych jezior. Występuje najczęściej na wilgotnych poduchach torfowców i innych mchów, rzadziej na nagim torfie.

Wartość użytkowa

Roślina lecznicza, zawiera glikozydy, cholinę, związki cyjanogenne. Wykazuje działanie przeciwbólowe.

Rosiczka okrągłolistna jest rośliną objętą w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Mimo że ochronę rosiczek wprowadzono w naszym kraju już 1946 r., liczebność populacji tego gatunku stopniowo się zmniejsza. W skali kraju jest gatunkiem narażonym na wymarcie (kategoria V na czerwonej liście).

Ciekawostki

Ponieważ rosiczki żyją w środowisku ubogim w azot, jego niedostatek w podłożu uzupełniają owadożernością. Wabią swoje ofiary błyszczącymi kroplami słodkiej cieczy, które są wydzielane na czułkach porastających powierzchnię liści. Dzięki zawartości barwników antocyjanowych mają one czerwonawy kolor zwiększający ich atrakcyjność. Ofiara wchodzi na liść i lepka substancja oblepia jej ciało. Podrażnione czułki nachylają się w kierunku ciała owada i powoli unieruchamiają go. Całkowite zamkniecie pułapki trwa ok. 3 godzin. Wydzielany kwas mrówkowy zaczyna rozpuszczać ciało owada. Uwalniają się dzięki temu cząsteczki białka, które stymulują wydzielanie enzymów proteolitycznych. Miękkie części ciała ofiary zostają strawione, a powstała z nich ciecz bogata w substancje odżywcze ulega wchłonięciu przez roślinę. Po strawieniu ofiary liść otwiera się, a pozostałości zwykle są zdmuchiwane przez wiatr. Ponowne otwarcie następuje po 24 godzinach.

Poza rosiczką okrągłolistną w Polsce występują jeszcze dwa inne gatunki, znacznie rzadsze od niej: rosiczka długolistna (Drosera anglica Huds.) o liściach wąskołopatkowatych i rosiczka pośrednia (Droserra intermedia Hayne) o liściach odwrotnie jajowatych lub łopatkowatych.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Rosiczka okrągłolistna [22.04.2014]

Bibliografia

Podbielkowski Zbigniew, Rośliny torfowisk, Warszawa 1965.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.