Sołtmany (gmina Kruklanki)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Sołtmany

Źródło: Wikimedia Commons
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat giżycki
Gmina Kruklanki
Liczba ludności (2010) 314
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Sołtmany
Sołtmany
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Sołtmany
Sołtmany
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Sołtmany (niem. Soltmahnen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Kruklanki. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 314 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Teresa Bartczak.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, nad jeziorem Sołtmany, 20 km na wschód od Giżycka i 9,5 km na południowy wschód od Kruklanek.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1546 roku starosta Jan Pusch sprzedał pięć łanów na sołectwo braciom Maciejowi i Pawłowi z Sołtman (powiat ełcki). W zamian zobowiązali się oni do zasiedlenia wsi czynszowej na 40 łanach. Osadników obdarzono dziewięcioletnią wolnizną. W późniejszym czasie Sołtmany powiększyły swój obszar do ponad 56 łanów. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku; zmarło wówczas 109 mieszkańców. Sołtmany należały do parafii ewangelickiej w Kruklankach. We wsi działał wiatrak, który wykorzystywano jeszcze po II wojnie światowej.

Szkołę we wsi założono w 1737 roku. W połowie XIX wieku uczęszczało do niej 103 dzieci, a w 1935 roku 88 uczniów, zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po wojnie uruchomiono ją ponownie wiosną 1946 roku dzięki staraniom Haliny Bujnowicz. Była to szkoła ośmioklasowa.

W latach powojennych w czynie społecznym wybudowano we wsi remizę strażacką; działało tu też kółko rolnicze. W latach 1954–1972 Sołtmany należały do gromady Boćwinka.

30 kwietnia 2011 roku o godzinie 6 rano w Sołtmanach spadł meteoryt. Ważący około 1 kg obiekt przebił dach jednego z budynków gospodarczych i częściowo rozbił się o betonowe schodki. Został on oficjalnie nazwany meteorytem "Sołtmany" i uznany za 21 polski meteoryt[1].

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

  • 1857 – 498 osób
  • 1925 – 582 osoby
  • 1933 – 572 osoby
  • 1939 – 517 osób

Zabytki

  • dawny cmentarz ewangelicki

Przypisy

  1. Obszerny opis zdarzenia oraz badań nad meteorytem zob. wiki.meteoritica.pl [05.03.2014].

Zobacz też

Sołtmany (gmina Prostki)

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
meteoritica.pl [05.03.2014]