Wągsty

Wągsty
Wągsty - kaplica pw. Matki Bożej Różańcowej. Autor: Honza Groh. Źródło: Wikimedia Commons
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Kolno
Liczba ludności (2013)	101
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wągsty
Położenie na mapie Polski Wągsty
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wągsty (niem. Wangst) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Kolno. Miejscowość w 2013 roku liczyła 101 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Marek Kośnik.

Położenie

Miejscowość położona jest w środkowej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 11 km na zachód od Kolna, 3 km od drogi wojewódzkiej nr 57, nieopodal Jeziora Luterskiego.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w 1308 roku. Lokowana była na 75 włókach, a dokument lokacyjny wydała biskup warmiński Eberhard z Nysy. Właścicielem wsi w pierwszej połowie XVII w. był Stefan Sadorski. 18 grudnia 1636 przekazał Wągsty i Księżno kapitule warmińskiej na utrzymanie trzech misjonarzy w Świętej Lipce. W 1848 roku miejscowość należała do parafii w Lutrach.
Po II wojnie światowej Wągsty były częścią powiatu reszelskiego z siedzibą w Biskupcu, w województwie olsztyńskim, a po 1958 roku częścią powiatu biskupieckiego.
W 1972 roku, po wprowadzeniu w życie nowej reformy administrayjnej, sołectwo Wągsty weszło w skład gminy Kolno.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

• 1820 - 181 osób
• 1885 - 204 osoby
• 1905 - 189 osób
• 1910 - 201 osób
• 1933 - 183 osoby
• 1939 - 148 osób

Zabytki

• kaplica filialna pw. Matki Bożej Różańcowej
• kapliczka warmińska znajdująca się na terenie posesji

Religia

Wieś należy do parafii w Lutrach.

Turystyka

• szlak rowerowy wokół Jeziora Luterskiego
• gospodarstwo agroturystyczne

Bibliografia

Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Jerzy Paszenda, Święta Lipka, Olsztyn 1996.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.02.2015]
BIP Urzędu Gminy Kolno [10.02.2015]
Genealogy.net [10.02.2015]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [10.02.2015]
Mapy Google Maps [10.02.2015]