Walenty Barczewski

Walenty Barczewski
Grób Walentego Barczewskiego na cmentarzu w Brąswałdzie. Fot. Wesoły Geodeta. Źródło: pl.wikipedia.org
Data i miejsce urodzenia	10 lutego 1856 r. Jaroty
Data i miejsce śmierci	28 maja 1928 r. Brąswałd
Miejsce spoczynku	cmentarz w Brąswałdzie

Walenty Barczewski (ur. 10 lutego 1856 r. w Jarotach, zm. 28 maja 1928 r. w Brąswałdzie) – ksiądz katolicki, działacz narodowy, etnograf, pisarz, redaktor, historyk. Spoczywa na cmentarzu w Brąswałdzie.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Absolwent gimnazjum w Braniewie, Reszlu i Chełmnie oraz studiów teologicznych w Braniewie (1879-1882) i w Eichstädt (obecnie Eichstätt) w Bawarii (1883 r.), gdzie otrzymał święcenia kapłańskie (1883 r.).

Praca

Był wikarym parafii w: Postolinie (1883 r.), Butrynach (1883-1884), Świętej Lipce (1884-1885), Biskupcu (1885-1889). Zasłynął polskimi kazaniami. Został proboszczem parafii w Wielbarku i organizatorem miejscowej szkoły (1889-1894). Od 1894 r. pełnił obowiązki proboszcza parafii w Brąswałdzie, przyczynił się też do powołania tutejszej Katolickiej Szkoły Polskiej.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Działał na rzecz wprowadzenia języka polskiego w szkołach i kościołach. Współpracował z pismami: "Nowiny Warmińskie" i "Warmiak", które reprezentowały Partię Centrum. Przewodniczył polskim organizacjom, m.in. stał na czele Warmińskiej Rady Ludowej, był członkiem sejmiku powiatowego w Olsztynie i delegatem na sejmik dzielnicowy do Poznania i jego wicemarszałkiem (1918 r.), marszałkiem Związku Polaków w Prusach Wschodnich, dwukrotnym członkiem sejmiku prowincjonalnego w Królewcu (1921 r., 1924 r.), członkiem komisji ds. liturgii Synodu Diecezji Warmińskiej (1922 r.). Tej zgłosił projekt powołania komisji ds. uregulowania praw polskich katolików w Prusach Wschodnich. Pisał książki o tematyce religijnej (żywoty świętych, moralitety, zbiory modlitw i pieśni), historycznej i etnograficznej, m.in. "Kiermasy na Warmii" (1883 r.), "Geografia polskiej Warmii" (1918 r.).

Zakładał biblioteki ludowe, wspierał Towarzystwo Czytelni Ludowych. Posiadał własną bibliotekę, w której znajdowały się druki polskie z Warmii. Prowadził lekcje religii w Polsko-Katolickim Towarzystwie Szkolnym na Warmię.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Polonia Restituta (1922 r.).

Ciekawostki

• Bratankiem ks. Walentego był Alojzy Barczewski (1898-1973) - działacz warmiński, nauczyciel.
• W 2000 r. został nominowany do udziału w plebiscycie Olsztynianin XX wieku, natomiast w 2003 r. w plebiscycie na Najpopularniejszego Olsztynianina 650-lecia.

Bibliografia

Chłosta Jan, Ks. Walenty Barczewski jako etnograf polskiej Warmii, WWD 1999, nr 43, s. 112-116.
Chłosta Jan, Słownik Warmii (historyczno-geograficzny), Olsztyn 2002, s. 27-28.
Barczewski W., Geografia polskiej Warmii, Olsztyn 2008.
Barczewski W., Kiermasy na Warmji, Olsztyn 1923.
Obłąk Jan, Ksiądz Walenty Barczewski, WWD 1978, nr 5, s. 225-233.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla (od połowy XV w. do 1945 roku), Warszawa 1963, s. 11-12.

Zobacz też

pl.wikipedia.org [22.12.2013]