Widłaczek torfowy

Widłaczek torfowy
Lycopodiella inundata
(L.) Holub
Widłaczek torfowy. Fot. Christian Fischer. Źródło: Wikipedia [14.07.2014]
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	widłaki
Klasa	widłaki jednakozarodnikowe
Rząd	widłakowce
Rodzina	widłakowate
Rodzaj	widłaczek
Gatunek	widłaczek torfowy
Synonimy

Widłaczek torfowy, widłak torfowy (Lycopodiella inundata (L.) Holub) – gatunek rośliny zaliczany do rodziny widłakowatych (Lycopodiaceae).

Morfologia

Drobna roślina o pełzających pędach osiągających do 20 cm długości. Pędy te zakorzeniają się i wytwarzają 1–2 wzniesione gałązki o wysokości do 10 cm, ulistnione gęsto, skrętolegle. Na szczycie pędów powstają kłosy zarodnionośne bardzo podobne do pędu płonnego, tylko nasady ich listków są szersze. Ulistnienie skrętoległe, liście równowąskolancetowate. Zarodniki są żółte i bardzo liczne. W Polsce dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Według badań angielskich botaników widłaczek torfowy rozmnaża się głównie wegetatywnie.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek atlantycki o zasięgu wokółbiegunowym. Rośnie na otwartych i wilgotnych torfowiskach przejściowych, na kwaśnych młakach turzycowych, na mokrych łąkach i wrzosowiskach, na piaszczystych brzegach jezior. Coraz częściej notuje się jego występowanie na stanowiskach antropogenicznych, np. w dołach potorfowych, piaskowniach itp.

Roślina światłolubna, źle znosząca konkurencję innych roślin. Zwarty obszar jej zasięgu obejmuje większą część Europy i wschodnie obszary Ameryki Północnej, w Europie wschodniej występuje tylko na rozproszonych i izolowanych stanowiskach po Kaukaz. W Europie północnej sięga po 67° szerokości geograficznej. Występuje także na Azorach, w Japonii i nad Bajkałem.

W Polsce widłaczek torfowy spotykany jest tylko na rozproszonych stanowiskach, głównie w paśmie pojezierzy, w dolinie środkowej Warty, na Nizinie Śląskiej, Nizinie Mazowieckiej, Wysoczyźnie Siedleckiej, Polesiu Lubelskim i Roztoczu. W polskich górach występuje bardzo rzadko, jedyne jego potwierdzone stanowisko (2005 r.) znajduje się na torfowisku w Wołosatem (Bieszczady). Występuje natomiast na słowackich stokach Babiej Góry i Beskidu Żywieckiego.

Na Warmii i Mazurach widłaczek torfowy znany jest z nielicznych stanowisk, rośnie m.in. w specjalnym obszarze ochrony siedlisk Natura 2000 Ostoja Iławska oraz w rezerwacie Żurawie Bagno.

Wartość użytkowa

Podobnie jak wszystkie widłakowate, widłaczek torfowy objęty jest w Polsce ścisłą ochroną. Roślina umieszczona jest na czerwonej liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). Głównymi czynnikami zagrożenia jest osuszanie się jego stanowisk oraz konkurencja innych gatunków roślin. Bywa zbierany do celów leczniczych i ozdobnych.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, widłaczek torfowy [19.05.2014]
obszary.natura2000.org.pl [19.05.2014]

Bibliografia

Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
Wójciak Hanna, Porosty, mszaki, paprotniki. Flora Polski, Warszawa 2003.