Wielkoludy

Wielkoludy
Znaczenie	istoty o nadnaturalnym wzroście
Inne nazwy	olbrzymy

Wielkoludy – istoty o wyglądzie człowieka, ale wyróżniające się olbrzymim wzrostem.

Wierzenia

Podania związane z wielkoludami spotykane były na terenie Warmii i Mazur jeszcze w okresie powojennym, lecz miały one charakter skąpy i stosunkowo wyrywkowy. Wielkoludy nie należały do istot demonicznych. Były ludźmi, którzy najprawdopodobniej padli ofiarą czarów. Nie sposób jednak dociec, przez jaką istotę bądź ducha czary te zostały rzucone.

Badaczka wierzeń ludowych Anna Szyfer odnotowała, iż wielkość ich informatorzy określali jako "jak stodoła", wyobrażając sobie wielkoludy bądź jako męża i żonę, bądź brata i siostrę. Szyfer udało się dotrzeć do pięciu wsi, w których mieszkańcy mieli do czynienia z podaniami o olbrzymach (mowa tu o miejscowościach: Pelnik, Wilimy, Purda, Muszaki, Jabłonka). Geneza tych relacji nie jest znana. Najprawdopodobniej jednak wielkoludy nie odgrywały znaczniejszej roli w ludowych wyobrażeniach Mazurów i Warmiaków.

Podanie ludowe pt. Grobla olbrzymów głosi:

"W pradawnych czasach za Jeziorem Omulew mieszkał ród olbrzymów. Wydłużone jezioro nastręczało olbrzymom kłopotów w przedostaniu się na sąsiedni brzeg, przeto postanowili usypać groblę, która niczym most spięłaby oba brzegi. W swoich czapkach nosili ziemię i wkrótce nasyp był już zbudowany do połowy szerokości jeziora. Wtedy Bóg zesłał straszliwą burzę, która zniszczyła dzieło olbrzymów. Ale jego resztki istnieją po dziś dzień".

Bibliografia

Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Tragarz duchów. Zbiór podań ludowych z Mazur, zebrał, przeł. i oprac. Jerzy Marek Łapo, Dąbrówno 2007.