Wolfia bezkorzeniowa

Wolfia bezkorzeniowa
Wolffia arrhiza (L.) Horkel ex Wimm.
(L.) Horkel ex Wimm.
Wolfia bezkorzeniowa (Wolffia arrhiza). Fot. Christian Fischer. Źródło: en.wikipedia.org
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	okrytonasienne
Klasa	jednoliścienne
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Rodzaj	Wolfia
Gatunek	Wolfia bezkorzeniowa
Synonimy
Lemna arrhiza

Wolfia bezkorzeniowa (Wolfia arrhiza(L.) Horkel ex Wimm.) – gatunek rośliny należący do rodziny obrazkowatych (Araceae).

Morfologia

Pęd uproszczony. Jedynym wyróżnialnym organem są zredukowane kwiaty. Owalny lub kulisty człon pędowy jest hybrydą rozwojową pochodzącą zarówno z zawiązków liści, jak i łodygi, według niektórych badaczy prawdopodobnie zatrzymanych częściowo na etapie rozwoju zarodkowego. Osiąga średnicę 0,5–1,5 mm, przy czym jest 1–1,3 razy tak długi jak szeroki oraz 1,2–1,5 raza tak wysoki jak szeroki. Pozbawiony jest korzeni i wiązek przewodzących, zawiera liczne przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem. Górna powierzchnia członu pędowego jest intensywnie zielona, nieprzejrzysta, z 10–100 aparatami szparkowymi. Brak komórek barwnikowych w tkance wegetatywnej (co różni ten gatunek od niektórych innych z rodzaju).

Rozmieszczenie i ekologia

Wolfia występuje niemal w całej Europie, poza tym także w Azji, Afryce i Australii. Roślina zawleczona została także do Kalifornii oraz Brazylii. Gatunek w Polsce ma dość liczne, ale rozproszone stanowiska. Występuje, zwykle masowo, w wodach słodkich, często w niewielkich zbiornikach wodnych. Na 1 m² mogą występować dwa miliony roślin z tego gatunku. Gatunek uznany jest za charakterystyczny dla zbiorowisk klasy Lemnetea minoris. Często tworzy autonomiczne synuzja w ramach zespołu Wolffietum arrhizae. Jest to hydrofit pływający, pleustofit obligatoryjny (rośliny wodne unoszące się na powierzchni wody lub w toni wodnej), lemnid (wolffieid) – drobne rośliny pleustonowe ze zredukowanym pędem, którego górna część przystosowana jest do środowiska powietrznego (występują aparaty szparkowe), a dolna do wodnego.

Roślina jednoroczna, okres zimowy przeżywa na dnie zbiornika w postaci turionów (forma rozmnażania i przetrwalnikowa wielu roślin, głównie wodnych). Turiony są jasnozielone, kuliste i mniejsze od wegetatywnych członów unoszących się na powierzchni, zawierają dużo skrobi i spory ciężar właściwy z powodu zredukowania przestrzeni międzykomórkowych, dzięki czemu opadają na dno wraz z nadejściem chłodów. Turiony kiełkują i tworzą człony potomne, gdy temperatura przekroczy 10°C. Kwitną bardzo rzadko, od późnej wiosny do wczesnej jesieni. Kwitnące okazy tego gatunku stwierdzone zostały w Europie dotychczas tylko na dwóch stanowiskach: na Kaukazie Północnym i w Istrii. Nie udało się też uzyskać kwiatów tego gatunku w warunkach laboratoryjnych. Kwiaty są najprawdopodobniej przedsłupne i wiatro- lub wodopylne. Szerokie rozprzestrzenienie związane jest przede wszystkim z epichorią (rozsiewanie diaspor przyczepiających się do powierzchni ciała zwierząt), głównie ornitochorią, o czym świadczy związek rozmieszczenia stanowisk z przebiegiem szlaków migracyjnych ptaków.

Wartość użytkowa

Niektóre stanowiska w Polsce objęte są ochroną prawną (np. w okolicach Derczewa w rezerwacie przyrody Jezioro Jasne w nadleśnictwie Myślibórz). Na Warmii i Mazurach notowana w rezerwacie Bagno Nadrowskie.

Ciekawostki

Wolfia bezkorzeniowa jest najmniejszym gatunkiem rośliny naczyniowej w Europie (najmniejszą rośliną kwiatową na Ziemi jest Wolffia angusta z Australii, która osiąga zaledwie 0,6 mm długości).

Bibliografia

Podbielkowski Z., Podbielkowska M.: Przystosowania roślin do środowiska. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992.
pl.wikipedia.org, wolfia bezkorzeniowa[26.08.2014]
pl.wikipedia.org, lemniady [26.08.2014]