Wywłócznik skrętoległy

Wywłócznik skrętoległy
Myriophyllum alterniflorum
DC. Fl. Franç.
Fot. Ruppia2000. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	okrytonasienne
Klasa	dwuliścienne
Rząd	skalnicowce
Rodzina	wodnikowate
Rodzaj	wywłócznik
Gatunek	wywłócznik skrętoległy
Synonimy

Wywłócznik skrętoległy (Myriophyllum alterniflorum DC. Fl. Franç.) – gatunek rośliny należący do rodziny wodnikowatych (Haloragaceae), rzędu skalnicowców (Saxifragales).

Morfologia

Wywłócznik skrętoległy jest to roślina wieloletnia, całkowicie zanurzona (hydrofit), nad wodą wystają tylko kwiatostany. Tworzy rozgałęzioną łodygę, okrągłą w przekroju, nagą, zieloną, ale mniej lub bardziej czerwonawo nabiegłą, o długości do 150 cm. Liście osadzone są w górnej części skrętolegle zwykle po 4 w okółkach, 10-15 cm długości, pierzastosieczne. Kwitnie od czerwca do września. Kwiaty zebrane w kwiatostany typu kłos, w których znajdują się dwa rodzaje kwiatów: żeńskie i męskie. Kłos początkowo na szczycie zwieszony. Kwiaty w kłosie w górnej części ułożone skrętolegle. Roślina wiatropylna. Owocem jest kulista rozłupnia o średnicy ok. 2 mm. Nie wytwarza turionów. Rozmnaża się przez pędy pełzające po dnie.

Rozmieszczenie i ekologia

Wywłócznik skrętoległy występuje w Europie (głównie zachodniej i północnej), w północnej Afryce oraz w północno-wschodniej Ameryce Północnej.
W Polsce występuje na Pojezierzu Pomorskim, Pojezierzu Włodawskim i Pojezierzu Mazurskim. Odnotowany został w rezerwacie Bagno Nadrowskie. Preferuje oligotroficzne akweny o piaszczystym lub kamienistym podłożu (bardzo rzadko spotyka się go w jeziorach mezotroficznych, nigdy nie występuje w eutroficznych). Uważany za gatunek charakterystyczny (obok lobelii jeziornej, poryblinu jeziornego i brzeżycy jednokwiatowej) dla jezior lobeliowych gromadzących unikatową roślinność z udziałem rzadkich gatunków. Jest przy tym najmniej wymagający spośród wymienionych gatunków, a podczas degradacji jeziora ustępuje jako ostatni. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Littorelletea uniflorae, Ass. Myriophyllo-Littorelleteum.

Wartość użytkowa

Wywłócznik skrętoległy należy w Polsce do gatunków rzadkich. Umieszczony jest w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii EN (zagrożony).

Ciekawostki

Wywłóczniki wyróżniają się spośród innych roślin charakterystycznymi pierzastosiecznymi liśćmi o nitkowatych odcinkach. Najpospolitszym gatunkiem jest wywłócznik kłosowaty (M. spicatum). Wywłócznik skrętoległy różni się od pozostałych gatunków kilkoma cechami – liście osadzone są w górnej części skrętolegle (u pozostałych okółkowo), kłos początkowo na szczycie zwieszony (u pozostałych zawsze wyprostowany) oraz kwiaty w kłosie w górnej części ułożone skrętolegle (u pozostałych gatunków okółkowo).

Zobacz też

Wywłóczki skrętoległy, pl.wikipedia.org [12.12.2014]
pnbt.com.pl [12.12.2014]
eko.org.pl [12.12.2014]

Bibliografia

Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa 2006.
Rutkowski L., Wywłócznik skrętoległy, [w:] Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001, s. 263-265.