Zastrużne

Zastrużne
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Orzysz
Liczba ludności (2010)	124
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-250
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zastrużne
Położenie na mapie Polski Zastrużne
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zastrużne (niem. Sastrosnen, od 1938 r. Schlangenfliess) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 124 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Bożena Kowalska.

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, 14 km na zachód od Orzysza, w pobliżu drogi krajowej nr 16 w kierunku Mikołajek. Na północ od Zastrużna rozciągają się Bagna nietlickie, największe i najlepiej zachowane torfowisko niskie na terenie Pojezierza Mazurskiego, obecnie rezerwat. W pobliżu wsi (około 2 km na południowy wschód) leżało dawniej jeziorko (9 ha), które zmieniło się w bagno (około 2 ha).

Dzieje miejscowości

Wieś istniała już przed wojną trzynastoletnią (1454–1466). Przywilej odnowiono w 1477 roku, gdy dobra służebne o powierzchni 10 łanów na prawie magdeburskim otrzymał niejaki Paweł „Bez Nosa” („ahne Nass”). Wieś poważnie ucierpiała w wyniku epidemii dżumy w latach 1709–1710; wymarła wówczas niemal cała ludność. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Okartowie.

Szkoła we wsi powstała w 1745 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 81 dzieci, pracowało dwóch nauczycieli.

We wsi działa stowarzyszenie Strażnicy Nietlickich Bagien – Mazurska Straż Ochrony Przyrody, które zajmuje się ochroną dziedzictwa kulturowego i krajobrazowego rezerwatu „Nietlickie Bagno”, a także rozwojem okolicznych obszarów wiejskich.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa Drozdowo–Zastrużne, w którego skład wchodzi również wieś Matyszczyki.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 133 osoby

• 1864 r. – 119 osób

• 1867 r. – 137 osób

• 1925 r. – 165 osób

• 1933 r. – 138 osób

• 1939 r. – 150 osób

• 1988 r. – 92 osoby

Zabytki

• dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, na północ od wsi, na wschód od szosy do Cierzpięt; zdewastowany

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
Łachacz Andrzej, Szymkiewicz Marian, Nietlickie Bagna – ostoja ginącej przyrody, Znad Pisy, nr 2, 1995, ss. 53–55.
Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Orzysz 2004.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [18.08.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [18.08.2013]
Strona Gminy Orzysz [18.08.2013]