Tekst źródłowy strony Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Paluzach

{{Parafia infobox
 |nazwa                   = Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Paluzach
 |grafika                 = parafiapaluzy.jpg
 |podpis grafiki          = Paluzy Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach, autor: S.Czachorowski, źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Paluzy#mediaviewer/File:Paluzy_widok_na_kosciol.JPG Wikimedia Commons]
 |siedziba                = Grzęda
 |adres                   = Grzęda, 11-230 Bisztynek 
 |data powołania          = 20 czerwca 1409 r.
 |data zamknięcia         = 
 |wyznanie                = katolickie
 |kościół                 = rzymskokatolicki
 |1. jednostka typ        = Archidiecezja
 |1. jednostka nazwa      = warmińska
 |2. jednostka typ        = Dekanat 
 |2. jednostka nazwa      = Reszel
 |obiekt sakralny funkcja = 
 |obiekt sakralny         = [[lkwim:Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach|Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach]]
 |dzień wspomnienia       = 
 |www                     = 
}}<br/>

''' Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Paluzach ''' — rzymskokatolicka parafia leżąca w [[dekanat Reszel|dekanacie Reszel]] należącym do [[archidiecezja warmińska | archidiecezji warmińskiej]]. Kościół parafialny znajduje się w [[Paluzy|Paluzach]]. Obecnie (2014 r.) proboszczem parafii jest ks. mgr [[Wojciech Puszcz]].

== Historia parafii ==
Akt lokacyjny wsi 10 marca 1345 wystawili prepozyt Jan z kapituły warmińskiej i warmiński wójt krajowy Henryk von Luter. Zasadźca miał do osadzenia 66 włók czynszowych na prawie chełmińskim, a na całość wsi składało się jeszcze 8 włók sołeckich i 6 włók na uposażenie parafii. Kościół w Paluzach pw. Najświętszej Marii Panny istniał już w 1355 roku. Konsekrował go 20 czerwca 1409 biskup warmiński [[Henryk Vogelsang]] ku czci św. Krzyża, Matki Boskiej, św. Katarzyny i Wszystkich Świętych. Jest to budowla gotycka, orientowana, murowana z cegły na podmurowaniu z kamieni polnych, salowa na rzucie prostokąta, z zakrystią od północy zamienioną na kaplicę chrzcielną, kruchtą od południa oraz kwadratową wieżą od zachodu. W 1890 korpus przedłużono ku wschodowi o jedną oś okienną oraz dobudowano prezbiterium z zakrystiami. W nawie i kruchtach stropy drewniane, przy czym strop w kruchcie ozdobiony jest polichromią zapewne z 1698 roku. Po rozbudowie kościoła w 1890 roku kościół ponownie konsekrował biskup biskup  [[lkwim:Andrzej Thiel|Andrzej Thiel]]  ku czci Matki Boskiej i św. Walentego w roku 1896. Proboszcz parafii  Wojciech Puszcz obejmuje opieką duszpasterską również [[Parafia pw. św. Mikołaja w Grzędzie|parafię pw. św. Mikołaja w Grzędzie]].
[[Plik:parafiaapaluzy2.jpg|right|thumb|288px|Paluzy, warmińska kapliczka, w części zachodniej wsi, przy drodze na Michałowo, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paluzy_kapliczka6.JPG Wikimedia Commons] [22.10.2014]]]<br/>
[[Plik:parafia1paluzy1.jpg|right|thumb|288px|Paluzy, kapliczka w środku wsi przy sklepie, przed drogą do kościoła, autor: S.Czachorowski[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paluzy_kapliczka_przysklepie.JPG Wikimedia Commons] [22.10.2014]]]<br/>

== Kler parafialny ==
'''Proboszczowie:'''
*[[Henryk Mohnbeck]] (1398)
*[[Baltazar Rabe]] (od 1398)
*[[Hermann ]] (od 1421)
*[[Andrzej Borgk]] (od 1435)
*[[Laurenty Lumpe]] (od 1484)
*[[Laurenty Hovemann]] (od 1550)
*[[Mikołaj Schirmann]] (od 1565)
*[[Mikołaj Wohlgemuth]] (od 1584)
*[[Piotr Wagner]] (od 1616)
*[[Henryk Bochholz]] (od 1626)
*[[Urban Werner]] (od 1635)
*[[Walenty Humann]] (od 1639)
*[[Michał Albrecht]] (od 1643)
*[[Ambroży Helming|Ambroży Albrecht Helming]] (od 1682)
*[[Michał Lokau|Michał Franciszek Lokau]] (od 1690)
*[[Marcin Fischer|Marcin Wilhelm Fischer]] (od 1715)
*[[Jan Joachim Kloos]] (od 1727)
*[[Daniel Józef Bahr]] (od 1736)
*[[Jan Kareschell]] (od 1750)
*[[Walenty Biermann]] (od 1754)
*[[Jan Mocki|Jan Chryzostom Mocki]] (od 1763)
*[[Jakub Harwart]] (od 1775)
*[[Jan Penquitt]] (od 1783)
*[[Antoni Eichholz]] (od 1806)
*[[Grzegorz Albert Hintz]] (od 1814)
*[[Walenty Penquitt]] (od 1819)
*[[Jan Pult]] (od 1840)
*[[Henryk Stankewitz]] (od 1871)
*[[Józef Strehl]] (od 1912)
*[[Brunon Dombrowski]] (1929)
*[[Jan Marquardt]] (od 1929)
*[[Krystian Beu]] (od 1940)
*[[Edward Palm]] (od 1944)
*[[Jan Pietrzyk]] (1987–2000)
*[[Romuald Mężyński]] (2000–2001)
*[[Wojciech Puszcz]] 
<br/>

== Zobacz też ==
[http://archwarmia.pl/ Archidiecezja Warmińska]<br/>
[[lkwim:Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach|Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach]]<br/>
[http://www.bisztynek24.pl/marquardt.html Sługa Boży Ksiądz Johannes Marquardt. Zastrzelony i pochowany w Paluzach.]<br/>
<br/>

== Bibliografia ==
''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999<br/>
''Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku)'', Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003<br/>
''Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992)'', Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006<br/>
[http://www.bisztynek24.pl/paluzy.html Paluzy. Wieś na granicy Warmii.]] [22.10.2014]<br/>
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Parafia_Narodzenia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Paluzach ''Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Paluzach'' Wikipedia]  [22.10.2014]<br/>
<br/>

[[Kategoria: Kościół]]
[[Kategoria: Kościół Rzymskokatolicki]]
[[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]]
[[Kategoria: Archidiecezja warmińska]]
[[Kategoria: Dekanat Reszel]]
[[Kategoria: 1401-1500]]
[[Kategoria: Powiat bartoszycki]]
[[Kategoria: Bisztynek (gmina miejsko-wiejska)]]