Lipniki

Lipniki
Współczesne Lipniki
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Jedwabno
Liczba ludności (2010)	159
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-122
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Lipniki
Położenie na mapie Polski Lipniki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Lipniki (niem. Lipnicken) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Jedwabno.

Po II wojnie światowej miejscowość wchodziła w skład powiatu nidzickiego, w roku 1955 została przyłączona do powiatu szczycieńskiego. W latach 1975-1998 należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego. Miejscowość leży w odległości około 3 km na północ od Jedwabna i drogi krajowej nr 58 na odcinku Jedwabno-Olsztynek.

Dzieje miejscowości

Miejscowość powstała na dawnych terenach Galindów. Kolonizacja okolic przez Zakon Krzyżacki rozpoczęła się około 1380 roku. Dwór szlachecki w Lipnikach powstał przed 1775 rokiem. Wieś natomiast została założona w podobnym okresie co Omulew Pierwsza wzmianka na temat Lipnik pochodzi ze sprawozdania z wizytacji jedwabnieńskiej parafii ewangelickiej w dniu 25 lipca 1687 r. dokonanej przez rewizora Chrystiana Wilhelma von Derschau. Dowiadujemy się z niego, że H. Birnhauer z Lipnik pozostawał w sporze z innym możnym parafianinem, H. Drauschwitzem. Spór dotyczył ławki zajmowanej przez nich w kościele. Ze sprawozdania z 1697 r. możemy się dowiedzieć, że ojciec Birnhauera był właścicielem Lipnik. Król Pruski Fryderyk II Wielki zapisał Lipnki porucznikowi Schmidtowi wraz z podniesieniem go do stanu szlacheckiego. Dokument wydany przez Fryderyka Wielkiego przechodził później z rąk do rąk kolejnych właścicieli, aż do ostatniego z nich przed rokiem 1945. Porucznik Schmidt sprzedał Lipniki porucznikowi Rastowi. Później majątek ten znajdował się w posiadaniu rodziny Fleischerów. W 1848 r. w Lipnikach znajdowało się 7 budynków mieszkalnych. W 1873 r. jako właściciela majątku wymieniono Richarda Godczeba. W 1879 r. właścicielem był pochodzący spod Brodnicy August Kulow. W jego imieniu majątkiem zarządzał administrator o nazwisku Pankin. W tymże roku majątek posiadał 265 ha i musiał zapłacić 946 marek podatku. Około 1890 r. właścicielem Lipnik na skutek licytacji został Żyd o nazwisku Lewin. Po 1890 r. właścicielem był Erdmann Dobberstein, około 1903 r. – Wilhelm Penk i przed 1910 r. porucznik Langensteaßen. Ten ostatni sprzedał Lipniki w 1912 r. gospodarzowi Adolfowi Busse. W 1914 r. Busse odstąpił majątek swojemu, pochodzącemu z Nadrenii szwagrowi, gospodarzowi Eugenowi Rochowi. W rękach rodziny Rochów Lipniki pozostały do 1945 r. Ostatnią właścicielką była jedyna córka Eugenia Rotha – Ilse. Eugen Roth zmarł w 1963 r. w Korbach w Hesji, w wieku 80 lat. Ilse Roth po II wojnie światowej osiadła w Kolonii. Wielkość majątku Lipniki na początku jego istnienia wynosiła około 300 ha. W 1919 r. majątek liczył 286,36 ha, a tuż przed 1945 r. – 182,5 ha. Przed II wojną światową w skład majątku wchodziło: 141 ha gruntów ornych, 9 ha łąk, 10 ha pastwisk, 20 ha lasów, 0,5 ha ogrodu, 0,5 ha wód, 1 ha ziemi leżącej odłogiem i 5 ha dróg i podwórza. W 1919 r. w majątku zamieszkiwały 62 osoby. Tuż przed 1945 r. Lipniki liczyły 38 mieszkańców (z czego 3 osoby to rodzina Rothów). W 1924 r. zbudowano nową siedzibę właścicieli. Był to dwupiętrowy budynek budynek 16 pomieszczeniami, centralnym ogrzewaniem i ciepłą wodą. Robotnicy (łącznie 10 rodzin) mieszkali w trzech specjalnie dla nich przeznaczonych budynkach. Po 1945 r. majątek Lipniki przekształcono w państwowe gospodarstwo rolne. Po 1989 r. PGR Lipniki upadł, jednakże pozostałe po nim osiedle w dalszym ciągu służy mieszkańcom.”Natomiast niektóre źródła podają,że w 1782 roku Lipniki liczyły cztery dymy,a w1858 roku obejmował 13 włok(powierzchnia gruntu) i 10 morgów magdeburskich z 7 domami mieszkalnymi. W 1904 roku do Lipnik należało 19 włok.W 1858 roku obejmował on ponad 13 łanów, zaś w 1904 roku – 19 łanów.

Po II wojnie światowej we wsi działało Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych 1782 – 4 gospodarstwa 1818 – 30 osób, 5 gospodarstw 2010 – 157 osób

Miejscowość jest siedzibą sołectwa.Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Iwona Arbatowska. W Lipnikach działa Koło Gospodyń Wiejskich, aktywizujące lokalną społeczność za pośrednictwem organizowanych spotkań tematycznych i wycieczek turystycznych.

Mapa Jedwabna i okolic z roku 1802 z odznaczoną wsią Lipniki

Gospodarka

Lipniki to osiedle leżące około 1,5 km od Jedwabna. Wygląda podobnie jak wiele wsi o popegeerowskim rodowodzie: niskie wielorodzinne budynki, kilka chałup i sklep. Od szosy olsztyńskiej dojechać tam można wąską drogą z betonowych płyt, ułożonych przed laty przez nadleśnictwo. W Lipnikach mieszka około 30 rodzin, większość mieszkańców pracuje – w Jedwabnie, Olsztynku, Szczytnie i Olsztynie.

Bibliografia:

1. Ambroziak Sławomir, Dzieje parafii, kościołów i życia religijnego gminy Jedwabno (Jedwabno, Małga, Nowy Dwór), Rocznik Mazurski, t. 5, 2001, s. 3-30.
2. Ambroziak Sławomir, Historia gminy Jedwabno, http://www.jedwabno.pl/historia [dostęp: 22.08.2013]
3. Ambroziak Sławomir, Z dziejów gminy Jedwabno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 7-15.
4. Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
5. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 10.09.2013]
6. Oficjalna Strona Wsi Lipniki: http://www.lipniki.pl/ [data dostępu: 10.09.2013]

Przypisy

Zobacz też

Emes (dyskusja) 16:39, 22 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 16:30, 22 wrz 2013 (CEST)