Wojciech Rogaczewski

Wojciech Rogaczewski
Data i miejsce urodzenia	22 kwietnia 1888 r. Dąbrówka Pruska
Data i miejsce śmierci	16 marca 1944 r. Buchenwald
Przyczyna śmierci	śmierć męczeńska

Wojciech Rogaczewski (ur. 22 kwietnia 1888 r., zm. 16 marca 1944 r.) – duchowny rzymskokatolicki, włączony w poczet warmińskich męczenników, którzy zginęli śmiercią męczeńską podczas II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się 22 kwietnia 1888 r. w Dąbrówce Pruskiej. Jego rodzicami byli: Jan Michał (rolnik) i Anna z domu Hoffmann.

Szkołą i wykształcenie

Podczas nauki w brodnickim gimnazjum uwidoczniło się jego zamiłowanie do historii Polski i polskiej literatury. W szkole założył "Koło Filomatów" – konspiracyjną pracę filomacką poznał u księży zmartwychwstańców podczas wyjazdu polskiej młodzieży z Zaboru Pruskiego do Krakowa. Latem 1909 r. uczestniczył również w Gdańsku-Wrzeszcz w tajnym zjeździe prezesów kół filomackich. Po maturze rozpoczął studia na kierunku weterynarii w Berlinie. Jednak uświadomił sobie, że jego powołaniem jest kapłaństwo. W 1911 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Braniewie. 5 lipca 1914 r. we Fromborku otrzymał z rąk bp. Augustyna Bludaua święcenia kapłańskie.

Praca i działalność społeczna

Pierwszą parafią, w której pracował ks. Wojciech, była parafia św. Katarzyny w Kętrzynie. Mimo trudności organizował polskie nabożeństwa. Założył chór dziecięcy, który w czasie pasterki w 1918 r. – mimo liczniejszych parafian narodowości niemieckiej – odważył się zaśpiewać polskie kolędy. Ks. Wojciech głosił również kazania odpustowe w pobliskim sanktuarium w Świętej Lipce.
Podczas I wojny światowej opiekował się Polakami wcielonymi do armii carskiej, którzy po klęsce gen. Samsonowa, zostali wzięci do niewoli i znaleźli się w tej części Mazur. Przed plebiscytem w 1920 r. zakładał polskie towarzystwa kulturalno-oświatowe i ośrodki ruchu polskiego w sąsiednich parafiach: Korsze, Giżycko, Węgorzewo.
Został aresztowany i postawiony przed pruski sąd wojenny za działalność na rzecz polskości. Kilkakrotnie próbowano dokonać zamachu na jego życie. Ostatecznie ks. Rogaczewski musiał opuścić Kętrzyn – został przeniesiony do niemieckiej parafii w Prawdziskach koło Ełku. Również tam mimo zakazu kurii nauczał religii w języku polskim. Uważał, że dzieciom o Bogu należy mówić w języku ojczystym. W konsekwencji niemieckie władze nakazały mu opuścić Prusy Wschodnie. Mimo prześladowań ks. Wojciech pracował w Prawdziskach do 1926 r. Później przebywał w Lubawie.
W 1927 r. na życzenie kard. Augusta Hlonda został skierowany do Francji, aby posługą duszpasterską służyć emigracji polskiej. Najpierw pracował w Briey. Od 1930 r. ks. Wojciech przebywał w Metz. Pełnił także funkcję dziekana na wschodnią Francję. Rozwinął szeroką działalność społeczno-narodową. Rozwój zawdzięczają mu polskie organizacje katolickie. Założył VIII Okręg Zjednoczenia Towarzystw Katolickich. Pracował w Radzie Polskiej Misji Katolickiej. Wspierał materialnie polską Szkolę Gospodarstwa w St. Ludon prowadzoną przez polskie zakonnice. Brał udział w pracach towarzystwa "Les Amis de la Pologne". Za tę działalność biskup chełmiński Stanisław Okoniewski mianował go kanonikiem honorowym chełmińskim, a polski rząd przyznał mu Złoty Krzyż Zasługi.
Kiedy w czerwcu 1940 r. Metz zostało zajęte przez Niemców, ks. Rogaczewski został wydalony na południe Francji, gdzie zamieszkał w Lyon. Kierował tam pracami Centrali Duszpasterstwa Polskiego. Wspierał i organizował przerzuty uciekinierów polskich z okupowanej Lotaryngii do południowej Francji, Hiszpanii i Anglii.

Śmierć męczeńska

8 maja 1943 r. do mieszkania ks. Wojciecha w Lyonie wtargnęło gestapo. Podczas rewizji mieszkania kapłan próbował uciec. Został postrzelony w nogę i bestialsko pobity. Gestapo aresztowało go i umieściło w szpitalu więziennym. Po wyleczeniu był więziony i torturowany w Mont-Luc, Lyonie, Fresnes i Compiègne. Ostatecznie w styczniu 1944 r. osadzono go w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie.
Tam poddawano go eksperymentom medycznym. Został umyślnie zarażony tyfusem plamistym. Później testowano na nim różne szczepionki. W wyniku okrutnych praktyk medycznych ks. Wojciech zmarł 16 marca 1944 r. "Zmarł jako męczennik swojego świętego powołania kapłańskiego i swego wzniosłego patriotyzmu. Pozostawił po sobie pamięć zacnego i gorliwego kapłana oraz wspomnienie wzorowego obywatela Rzeczypospolitej" – pisał o nim kard. August Hlond.
W 2001 r. w kościele św. Katarzyny w Kętrzynie również odsłonięto tablicę o treści: "Pamięci zmarłego w obozie koncentracyjnym Buchenwald księdza Wojciecha Rogaczewskiego (1888–1944) wikariusza parafii św. Katarzyny, który w latach I wojny światowej niósł posługę religijną Polakom armii carskiej więzionym w naszym mieście – Parafianie". Od 2005 r. Szkoła Podstawowa w Prawdziskach nosi imię ks. Wojciecha Rogaczewskiego.

Bibliografia

olsztyn.gosc.pl [15.11.2014]