Cwaliny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Cwaliny | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Cwalin |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Cwaliny.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Cwaliny - rozstaje na krańcu wsi.<br>Fot. Panek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cwaliny_krzy%C5%BC_rozstajny.jpg Commons Wikimedia] [15.07.2014] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności =90 | + | |liczba ludności =90 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Cwaliny''' (niem. od 1907 r. ''Zwalinnen'', 1914-1932 r. ''Groß Czwallinnen'', od 1932 r. ''Zwalinnen'', od 1938 r. ''Schwallen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biała Piska]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 90 mieszkańców<ref>łącznie Cwaliny i Cwalinki</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jan Wszeborowski]]<ref> [http://www.bialapiska.eu/ Strona Gminy Biała Piska] [20.09.2103]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | W latach | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest na terenie [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]] wchodzącego w skład [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]]. Miejscowość leży na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], 10,5 km na południe od [[Biała Piska|Białej Piskiej]], w pobliżu wsi [[Kumielsk]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | + | Wieś prawdopodobnie istniała przed wojną trzynastoletnią (1454–1466), lokowana została w 1471 roku na [[Prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]]. Osada powstała z 15 łanów zakupionych od Hińczy, właściciela [[Kaliszki|Kaliszek]], oraz z 7 łanów kupionych od niejakiego Czarnego Jakuba. Przywilej wystawiony został na [[Michał Cwalina |Michała Cwalinę]], od którego wieś przyjęła nazwę (początkowo ''Swelin''). Ów Michał w tym samym roku dokupił kolejne 2 łany, zaś w 1475 roku dodatkowe 5 łanów. W 1539 roku działały tu już dwa młyny. W XVI wieku w posiadaniu rodziny [[Rodzina Cwalinów |Cwalinów]] znalazły się obok Cwalin również [[Paski]] i [[Dziadowo]]. Cwalinowie pochodzili ze szlachty mazowieckiej, z ziemi łomżyńskiej; w późniejszym czasie osiedlili się również w [[Starostwo ryńskie|starostwie ryńskim]]. W październiku 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło 39 mieszkańców. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Wieś prawdopodobnie istniała przed | ||
Szkoła we wsi powstała na przełomie XIX i XX wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 47 uczniów, pracował jeden nauczyciel. | Szkoła we wsi powstała na przełomie XIX i XX wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 47 uczniów, pracował jeden nauczyciel. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych okresach: | |
| − | + | *1933 r. – 154 osoby | |
| − | * | ||
| − | |||
| − | + | *1939 r. – 219 osób | |
| − | == | + | == Zabytki == |
| − | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku | |
| − | + | *chałupy (nr 1, 2, 3) z początku XX wieku, murowane | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996.<br/> | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.<br/> | ||
| + | ''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [29.08.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [29.08.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.bip.bialapiska.pl/ Strona Urzędu Gminy Biała Piska] [29.08.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.wikipedia.org/ Wikipedia] [15.07.2014] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 14:04, 9 lut 2015
| Cwaliny | |
| | |
![Cwaliny - rozstaje na krańcu wsi.Fot. Panek. Źródło: Commons Wikimedia [15.07.2014]](/index.php/Plik:Cwaliny.jpg) Cwaliny - rozstaje na krańcu wsi.
Fot. Panek. Źródło: Commons Wikimedia [15.07.2014] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Biała Piska |
| Liczba ludności (2010) | 90 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-230 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Cwaliny | |
| Położenie na mapie Polski  Cwaliny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Cwaliny (niem. od 1907 r. Zwalinnen, 1914-1932 r. Groß Czwallinnen, od 1932 r. Zwalinnen, od 1938 r. Schwallen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 90 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Wszeborowski[2].
Położenie
Wieś położona jest na terenie Pojezierza Ełckiego wchodzącego w skład Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Miejscowość leży na Równinie Mazurskiej, 10,5 km na południe od Białej Piskiej, w pobliżu wsi Kumielsk.
Dzieje miejscowości
Wieś prawdopodobnie istniała przed wojną trzynastoletnią (1454–1466), lokowana została w 1471 roku na prawie magdeburskim. Osada powstała z 15 łanów zakupionych od Hińczy, właściciela Kaliszek, oraz z 7 łanów kupionych od niejakiego Czarnego Jakuba. Przywilej wystawiony został na Michała Cwalinę, od którego wieś przyjęła nazwę (początkowo Swelin). Ów Michał w tym samym roku dokupił kolejne 2 łany, zaś w 1475 roku dodatkowe 5 łanów. W 1539 roku działały tu już dwa młyny. W XVI wieku w posiadaniu rodziny Cwalinów znalazły się obok Cwalin również Paski i Dziadowo. Cwalinowie pochodzili ze szlachty mazowieckiej, z ziemi łomżyńskiej; w późniejszym czasie osiedlili się również w starostwie ryńskim. W październiku 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło 39 mieszkańców.
Szkoła we wsi powstała na przełomie XIX i XX wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 47 uczniów, pracował jeden nauczyciel.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych okresach:
- 1933 r. – 154 osoby
- 1939 r. – 219 osób
Zabytki
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- chałupy (nr 1, 2, 3) z początku XX wieku, murowane
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Bank Danych Lokalnych GUS [29.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.08.2013]
Strona Urzędu Gminy Biała Piska [29.08.2013]
Wikipedia [15.07.2014]
Przypisy
- ↑ łącznie Cwaliny i Cwalinki
- ↑ Strona Gminy Biała Piska [20.09.2103]
