Węgajty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 34: | Linia 34: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
{{Galeria|Nazwa= Węgajty |wielkość=290|pozycja=right | {{Galeria|Nazwa= Węgajty |wielkość=290|pozycja=right | ||
| − | |||
|File:Węgajty. Jedna z przydrożnych kapliczek.jpg|Węgajty. Jedna z przydrożnych kapliczek.<br>Fot. Jacek Jaworski. Źródło: [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#2742/pl/p/wegajty_-_kapliczka www.ciekawemazury.pl] | |File:Węgajty. Jedna z przydrożnych kapliczek.jpg|Węgajty. Jedna z przydrożnych kapliczek.<br>Fot. Jacek Jaworski. Źródło: [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#2742/pl/p/wegajty_-_kapliczka www.ciekawemazury.pl] | ||
}} | }} | ||
Wersja z 08:36, 15 lut 2015
| Węgajty | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jonkowo |
| Liczba ludności (2010) | 186 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Węgajty | |
| Położenie na mapie Polski  Węgajty | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Węgajty (niem. Wengaithen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
W 2010 roku wieś liczyła 186 mieszkańców.
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, 2 km na zachód od Jonkowa i 7 km na zachód od Olsztyna; przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Olsztyn – Morąg.
Dzieje miejscowości
W 1366 roku kapituła warmińska powierzyła Prusowi Wiscantowi zadanie założenia wsi czynszowej na 30 łanach; nazwa wsi wywodzi się od pruskiego słowa vanga oznaczającego pole. Wieś była kilkakrotnie plądrowana podczas wojen polsko-krzyżackich w XV i na początku XVI wieku. W czasie ostatniej z nich, w 1520 roku, w Węgajtach odnotowano dziewięć łanów leżących odłogiem. Kapituła zagospodarowała wieś ponownie już do 1541 roku. Aż do I rozbioru Polski obejmowała ona obszar 30 łanów; w 1770 roku trzy łany były własnością sołtysa, a na pozostałych gospodarowali czynszownicy. Węgajty posiadały też własnego ogrodnika i kołodzieja.
Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię. W tym samym czasie założono tu szkołę elementarną, do której w 1858 roku uczęszczało 152 dzieci. W latach 60. tego samego stulecia Węgajty liczyły 26 budynków mieszkalnych i 561 ha powierzchni (ogromną większość stanowiła ziemia uprawna).
We wsi działa obecnie sklep spożywczo-przemysłowy oraz posterunek Ochotniczej Straży Pożarnej.
Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:
- 1857 – 178 osób
- 1861 – 188 osób
- 1933 – 240 osób
- 1939 – 215 osób
Kultura
- Od 1986 roku we wsi działa Teatr "Węgajty", który corocznie (od 2003 r.) przy współudziale Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie organizuje Festiwal "Wioska Teatralna".
Ludzie związani z miejscowością
- Wacław Sobaszek (ur. 1953) – reżyser teatralny, aktor, muzyk, kierownik artystyczny Teatru "Węgajty"
Zabytki
- kapliczka przydrożna z pierwszej połowy XIX wieku
- dwie inne kapliczki z XIX wieku
Zobacz też
Bibliografia
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
Historia wsi na stronie gminy Jonkowo [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl[05.03.2014]
domwarminski.pl [05.03.2014]
