Gadożer: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 20: | Linia 20: | ||
'''Gadożer zwyczajny''' (''Circaetus gallicus'') – duży, wędrowny ptak z rodziny jastrzębiowatych (''Accipitridae'') o długości ciała ok. 65 cm. | '''Gadożer zwyczajny''' (''Circaetus gallicus'') – duży, wędrowny ptak z rodziny jastrzębiowatych (''Accipitridae'') o długości ciała ok. 65 cm. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| + | [[Plik: punta.jpg|thumb|right|290px|'''Gadożer w locie'''. Autor: Luis Jiménez Delgado. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Circaetus_gallicus_Punta_Carnero_5.jpg Commons Wikimedia]]] | ||
== Charakterystyka == | == Charakterystyka == | ||
Gatunek znacznie większy od myszołowa, o szerokich skrzydłach i wąskim, równo ściętym ogonie, a także szerokiej, jakby sowiej głowie (sowi wygląd nadaje mu również charakterystyczne obramowanie z miękkich piór wokół oczu oraz błyszczące, żółto-pomarańczowe tęczówki). Ubarwienie zmienne, ale spód ciała zwykle bardzo jasny (może być wręcz biały), ciemno plamkowany. Głowa i szyja ciemne, na ogonie zwykle dobrze widoczne trzy ciemne pręgi. | Gatunek znacznie większy od myszołowa, o szerokich skrzydłach i wąskim, równo ściętym ogonie, a także szerokiej, jakby sowiej głowie (sowi wygląd nadaje mu również charakterystyczne obramowanie z miękkich piór wokół oczu oraz błyszczące, żółto-pomarańczowe tęczówki). Ubarwienie zmienne, ale spód ciała zwykle bardzo jasny (może być wręcz biały), ciemno plamkowany. Głowa i szyja ciemne, na ogonie zwykle dobrze widoczne trzy ciemne pręgi. | ||
| Linia 45: | Linia 46: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Richarz Klaus, ''Ptaki - przewodnik'', Warszawa, Wydawnictwo Muza, 2009.<br/> | Richarz Klaus, ''Ptaki - przewodnik'', Warszawa, Wydawnictwo Muza, 2009.<br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Zwierzęta Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rezerwaty przyrody]] [[Kategoria: Natura 2000]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Powiat szczycieński]] [[Kategoria: Jedwabno (gmina wiejska)]] | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Zwierzęta Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rezerwaty przyrody]] [[Kategoria: Natura 2000]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Powiat szczycieński]] [[Kategoria: Jedwabno (gmina wiejska)]] | ||
Wersja z 19:55, 18 lut 2015
| Gadożer zwyczajny | |
| | |
| Circaetus gallicus` | |
| Gmelin, 1788 | |
| Circaetus gallicus Gmelin, 1788 | |
 Fot. Orchi. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ptaki |
| Rząd | szponiaste |
| Rodzina | jastrzębiowate |
| Rodzaj | Circaetus |
| Gatunek | gadożer zwyczajny |
| Synonimy | |
|
Falco gallicus Gmelin, 1788, gadożer, krótkoszpon | |
Gadożer zwyczajny (Circaetus gallicus) – duży, wędrowny ptak z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae) o długości ciała ok. 65 cm.
Charakterystyka
Gatunek znacznie większy od myszołowa, o szerokich skrzydłach i wąskim, równo ściętym ogonie, a także szerokiej, jakby sowiej głowie (sowi wygląd nadaje mu również charakterystyczne obramowanie z miękkich piór wokół oczu oraz błyszczące, żółto-pomarańczowe tęczówki). Ubarwienie zmienne, ale spód ciała zwykle bardzo jasny (może być wręcz biały), ciemno plamkowany. Głowa i szyja ciemne, na ogonie zwykle dobrze widoczne trzy ciemne pręgi.
Występuje w rozległych kompleksach leśnych, najczęściej w starych, sosnowych, sąsiadujących z terenami podmokłymi (bagna i mokradła, a także torfowiska, mszary i olsy), na których poluje. Zasiedla głównie cieplejsze rejony, co wynika z diety złożonej ze zwierząt zmiennocieplnych, których liczebność jest ograniczającym czynnikiem populacji gadożera. Podczas polowania często zawisa w powietrzu, podobnie jak myszołów, lub długo szybuje na rozpostartych skrzydłach.
Żywi się niemal wyłącznie płazami i gadami, w tym wężami i jaszczurkami, choć ważnym uzupełnieniem diety mogą być też ssaki, ptaki i owady. W Polsce poluje m.in. na zaskrońce i jadowite żmije zygzakowate, chroniąc się przed ich jadem nie tylko gęstym upierzeniem skrzydeł (niewrażliwe pióra), ale i sprawnymi unikami oraz umiejętnym łapaniem łamiącym kręgosłup gada. Dodatkowym zabezpieczeniem jest to, że łapy gadożera pokrywa gruba i twarda łuska rogowa, czego nie mają inne ptaki drapieżne. Charakterystycznym dostosowaniem są też krótkie szpony.
Występowanie
Zamieszkuje środkową i południową Europę aż po Francję i Hiszpanię, zachodnią i południową Azję aż po Indie oraz północno-zachodnią Afrykę. Ptak wędrowny pokonujący dalekie dystanse; europejska populacja licząca zaledwie ok. 6000-7000 osobników, zimuje w północnej i środkowej Afryce, docierając aż w okolice równika. Przyloty w kwietniu i maju, a odloty od sierpnia do października.
W Polsce gatunek niegdyś liczniejszy, uznawany za ptaka lęgowego całego kraju. Obecnie skrajnie nielicznie lęgowy (ok. 20-30 par), gnieżdżący się już niemal tylko na wschodzie kraju, m.in.: w Puszczy Augustowskiej, Białowieskiej i Kampinoskiej, na Bagnach Biebrzańskich, w lasach Janowskich i w Bieszczadach. Przelotem może być jednak spotykany w całym kraju.
Na Warmii i Mazurach został odnotowany w rezerwacie przyrody Małga, a także na na obszarach należących do sieci Natura 2000: Lasy Iławskie oraz Doliny Omulwi i Płodownicy.
Objęty ochroną gatunkową ścisłą, wymieniony w Dyrektywie Ptasiej jako gatunek skrajnie zagrożony przez skrajnie niewielką liczebność populacji oraz przez zmiany środowiska wywoływane osuszaniem terenów podmokłych. Przekształcanie krajobrazu i wzrost kultury rolnej eliminują różne gatunki gadów, które są głównym źródłem pożywienia tego ptaka.
Ciekawostki
Wokół gniazd gadożerów obowiązuje strefa ochronna: przez cały rok w promieniu do 200 m, a okresowo (od 1 marca do 30 września) - w promieniu do 500 m od gniazda.
Zobacz też
Dziennik Ustaw 2004, nr 220, poz. 2237, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
pl.wikipedia.org [10.02.2015]
ptaki-polski.com [10.02.2015]
ptaki.info [10.02.2015]
Bibliografia
Richarz Klaus, Ptaki - przewodnik, Warszawa, Wydawnictwo Muza, 2009.
