Kosaciec syberyjski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = Kosaciec_syberyjski,_irys.jpg | |grafika = Kosaciec_syberyjski,_irys.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Kosaciec syberyjski | + | |podpis grafiki = Kosaciec syberyjski. Kwiat.<br>Fot. Tomasz Bienias. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kosaciec_syberyjski,_irys.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| − | |||
| − | |||
'''Kosaciec syberyjski''' (''Iris sibirica'' L.) – gatunek rośliny jednoliściennej z rodziny kosaćcowatych (''Iridaceae''). | '''Kosaciec syberyjski''' (''Iris sibirica'' L.) – gatunek rośliny jednoliściennej z rodziny kosaćcowatych (''Iridaceae''). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| − | + | Łodyga pusta, wzniesiona, osiągająca 80 cm wysokości, wyższa od liści. Liście mieczowate (równowąskie), w liczbie od 2 do 6, ułożone w dwóch rzędach. Kwiaty przeważnie po dwa, niekiedy po 3-4 na jednym pędzie, biało-niebieskie, 6-członowe: trzy zewnętrzne człony okwiatu odgięte w dół, trzy wewnętrzne wzniesione. Kwitnienie przypada od kwietnie do początku lipca. Owocem jest trójkomorowa, wielonasienna torebka. | |
| − | Łodyga pusta, wzniesiona, | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | Obszar występowania tego gatunku obejmuje południową, środkową i zachodnią Europę, Turcję, Kaukaz i Syberię. Jest uprawiany w Ameryce Północnej. W Polsce występuje w rozproszeniu na większości obszaru, ale najliczniej na Dolnym Śląsku, Wyżynie Lubelskiej i na Roztoczu. W Karpatach występuje w Bieszczadach, Beskidzie Niskim, Beskidzie Wyspowym, Dołach Jasielsko-Sanockich i na Pogórzu Wiśnickim. Nie występuje w województwie łódzkim, południowej i północnej części województwa mazowieckiego i na Pomorzu Zachodnim. | ||
| − | + | Występuje na torfowiskach niskich, m.in. na wilgotnych łąkach trzęślicowych, niekiedy na ich obrzeżach (np. w ziołoroślach czy nawet w mokrej psiarze). Niewielkie kępy z osobnikami kosaćca można spotkać też w rowach melioracyjnych oraz w pobliżu takich zbiorowisk roślinnych jak: rokiciny z wierzbą rokitą oraz łozowiska z wierzbą szarą na łąkach. Podłożem są żyzne gleby bagienne zawierające wapń, wyłącznie w nieuprawianych siedliskach. W górzystych terenach występuje tylko w dolinach. Gatunek charakterystyczny związku ''Molinion caeruleae''. | |
| − | + | W [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]] na stanowiskach naturalnych gatunek ten występuje w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim Parku Krajobrazowym]] i [[Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich|Parku Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich]]. | |
<br/> | <br/> | ||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| + | Roślina ta objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W skali kraju na stanowiskach naturalnych jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (kategoria V na "Czerwonej liście"). | ||
| − | Roślina | + | Roślina ozdobna. Ze względu na wytrzymałość może być sadzona w miejscach nieodpowiednich dla innych roślin: cienistych i mokrych. Można też sadzić ją na rabatach bylinowych. Pięknie wygląda przy oczku wodnym, szczególnie w porze kwitnienia. Trawiaste liście mogą udawać szuwary. Dobrze rośnie w towarzystwie innych większych bylin lubiących wilgoć. Nadaje się na kwiat cięty. Ścina się je gdy 1-2 dolne kwiaty są rozwinięte. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| + | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland'', Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences 2006, s. 11-20. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kosaciec_syberyjski pl.wikipedia.org, kosaciec syberyjski] [23.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_gatunk%C3%B3w_ro%C5%9Blin_obj%C4%99tych_%C5%9Bcis%C5%82%C4%85_ochron%C4%85 pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce] [23.06.2014]<br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Powiat piski]] [[Kategoria: Powiat mrągowski]] [[Kategoria: Powiat szczycieński]] [[Kategoria: Powiat ostródzki]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 14:13, 24 lut 2015
| Kosaciec syberyjski | |
| | |
| Iris sibirica | |
| L. | |
 Kosaciec syberyjski. Kwiat. Fot. Tomasz Bienias. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Klasa | okrytonasienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | kosaćcowate |
| Rodzaj | kosaciec |
| Gatunek | kosaciec syberyjski |
| Synonimy | |
Kosaciec syberyjski (Iris sibirica L.) – gatunek rośliny jednoliściennej z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae).
Morfologia
Łodyga pusta, wzniesiona, osiągająca 80 cm wysokości, wyższa od liści. Liście mieczowate (równowąskie), w liczbie od 2 do 6, ułożone w dwóch rzędach. Kwiaty przeważnie po dwa, niekiedy po 3-4 na jednym pędzie, biało-niebieskie, 6-członowe: trzy zewnętrzne człony okwiatu odgięte w dół, trzy wewnętrzne wzniesione. Kwitnienie przypada od kwietnie do początku lipca. Owocem jest trójkomorowa, wielonasienna torebka.
Rozmieszczenie i ekologia
Obszar występowania tego gatunku obejmuje południową, środkową i zachodnią Europę, Turcję, Kaukaz i Syberię. Jest uprawiany w Ameryce Północnej. W Polsce występuje w rozproszeniu na większości obszaru, ale najliczniej na Dolnym Śląsku, Wyżynie Lubelskiej i na Roztoczu. W Karpatach występuje w Bieszczadach, Beskidzie Niskim, Beskidzie Wyspowym, Dołach Jasielsko-Sanockich i na Pogórzu Wiśnickim. Nie występuje w województwie łódzkim, południowej i północnej części województwa mazowieckiego i na Pomorzu Zachodnim.
Występuje na torfowiskach niskich, m.in. na wilgotnych łąkach trzęślicowych, niekiedy na ich obrzeżach (np. w ziołoroślach czy nawet w mokrej psiarze). Niewielkie kępy z osobnikami kosaćca można spotkać też w rowach melioracyjnych oraz w pobliżu takich zbiorowisk roślinnych jak: rokiciny z wierzbą rokitą oraz łozowiska z wierzbą szarą na łąkach. Podłożem są żyzne gleby bagienne zawierające wapń, wyłącznie w nieuprawianych siedliskach. W górzystych terenach występuje tylko w dolinach. Gatunek charakterystyczny związku Molinion caeruleae.
W województwie warmińsko-mazurskim na stanowiskach naturalnych gatunek ten występuje w Mazurskim Parku Krajobrazowym i Parku Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich.
Wartość użytkowa
Roślina ta objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W skali kraju na stanowiskach naturalnych jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (kategoria V na "Czerwonej liście").
Roślina ozdobna. Ze względu na wytrzymałość może być sadzona w miejscach nieodpowiednich dla innych roślin: cienistych i mokrych. Można też sadzić ją na rabatach bylinowych. Pięknie wygląda przy oczku wodnym, szczególnie w porze kwitnienia. Trawiaste liście mogą udawać szuwary. Dobrze rośnie w towarzystwie innych większych bylin lubiących wilgoć. Nadaje się na kwiat cięty. Ścina się je gdy 1-2 dolne kwiaty są rozwinięte.
Bibliografia
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), Red lists of plants and fungi in Poland, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences 2006, s. 11-20.
pl.wikipedia.org, kosaciec syberyjski [23.06.2014]
pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce [23.06.2014]
