Mazurski Park Krajobrazowy

Mazurski Park Krajobrazowy
Logo Mazurskiego Parku Krajobrazowego
Państwo	Polska
Data utworzenia	1977
Powierzchnia	53 655 ha
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Mazurski Park Krajobrazowy
Położenie na mapie Polski Mazurski Park Krajobrazowy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Mazurski Park Krajobrazowy – park krajobrazowy utworzony w 1977 roku, położony w województwie warmińsko-mazurskim (na terenie gmin Piecki, Mrągowo, Świętajno, Ruciane-Nida, Mikołajki, Orzysz i Pisz) w powiatach mrągowskim, piskim i szczycieńskim. Powierzchnia Parku wynosi 53 655 ha, a jego strefy ochronnej 18 608 ha.

O Parku

Jest to jeden z największych parków krajobrazowych w Polsce.

Utworzony w grudniu 1977 roku na podstawie uchwały Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z 1970 roku celem zachowanie wartości malowniczego, jeziornego krajobrazu polodowcowego, bogatej fauny i flory, a także wartości kulturowych i historycznych Polski północno-wschodniej.

W granicach Parku znajduje się największe w Polsce jezioro Śniardwy oraz północna część Puszczy Piskiej z rzeką Krutynią.

W Mazurskim Parku Krajobrazowym znajduje się 55 jednostek osadniczych, a liczba stałych mieszkańców Parku wynosi ok. 11 tys. Siedziba Parku mieści się w miejscowości Krutyń.

Fizjogeografia terenu i szata roślinna

Mazurski Park Krajobrazowy charakteryzuje się dość chłodnym klimatem w porównaniu z innymi częściami kraju. Szczególnie długa jest tu zima ze śred­nią temperaturą stycznia około -4° C. Lata też nie są tu ciepłe (średnia temp. lipca wynosi 17-18°C) i odznaczają się dużymi opadami związanymi z napływającymi w tym czasie wilgotnymi masami powietrza z zachodu. Średnia temperatura rocz­na na terenie Parku wynosi około 6-7° C, a średnia roczna suma opadów około 600 mm.

Interesująca jest hydrografia Parku. Przez jego zachodnią część przepływa rzeka Krutynia (20-30 m szer.) wypływająca z Jeziora Krutyńskiego i wpadająca do Jeziora Ogrodowego (Gardyńskiego). W górnym biegu rzeka ma wartki prąd, jest płytka (0,5-1,5 m głęb.), natomiast w dolnym biegu płynie wolno, silnie meandrując i jest głęboka (2-7 m).

Charakterystyczne dla Parku są liczne jeziora z największym w Polsce jeziorem Śniardwy (powierzchnia 11416 ha wraz z jeziorami Kaczerejny i [[Jezioro Seksty|Seksty). Dużymi jeziorami są: Bełdany (941 ha), Mokre (815 ha), Łuknajno (692 ha), Mikołajskie (498 ha), Warnołty (465 ha), Zdrużno (252 ha).

Ciekawostką przyrodniczą w dorzeczu Krutyni jest obecność ponad 20 małych, śródleśnych jeziorek dystroficznych. Zajmują one bezodpływowe zagłębienia, najczęściej w terenach piaszczystych. Oprócz rzeki Krutyni i jezior występują tu liczne strumienie o czystej wodzie, które niejednokrotnie mają charakter małych rzeczek.

Charakterystycznym zbiorowiskiem roślinnym na terenach morenowych Parku jest grąd – wielogatunkowy las liściasty, w którym drzewostan tworzą przede wszystkim: dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, grab pospolity i klon zwyczajny. Dla terenów sandrowych Parku charakterystyczny jest bór sosnowy, w którym dominuje sosna zwyczajna, często z domieszką świerka i brzozy, a w runie występują licznie borówka czarna, borówka brusznica, mącznica lekarska, pomocnik baldaszkowy, widłak goździsty i spłaszczony. W zbiorowisku tym występuje jałowiec pospolity, a także rzadki grzyb – buławka pałeczkowata.

Przez Park przebiega wschodnia granica zasięgu buka zwyczajnego.

Zwierzęta

Fauna Mazurskiego Parku Krajobrazowego należy do najbogatszych w Polsce. Dobrze poznane są tu kręgowce, natomiast zwierzęta bezkręgowe wymagają opracowania. Do często spotykanych ssaków należą tu: jeleń, sarna, dzik, zając, wiewiórka, lis, jenot, kuna, łasica, tchórz, jeż, kret oraz ryjówki i nietoperze. Spotyka się też łosie, wilki, wydry, gronostaje, borsuki, bobry, a z drobnych ssaków rzęsorka. Bardzo rzadkie są rysie. W ostatnich latach rozprzestrzeniła się tu norka amerykańska, czyniąc spustoszenie wśród gniazd ptaków środowisk podmokłych.

Na terenie Parku występuje wiele rzadkich i ginących ptaków. Do takich możemy zaliczyć największego naszego ptaka drapieżnego, tj. bielika, rybołowa, orlika krzykliwego, bociana czarnego, puchacza, cietrzewia. Oprócz nich godnymi wymienienia są: kanie: czarna i ruda, trzmielojad, sokół kobuz, błotniak zbożowy, sowa uralska, żuraw, kormoran, łabędź niemy, tracz nurogęś, czapla siwa, rybitwa czarna, bąk, czajka, dzięcioł czarny i zielony, jarząbek, orzechówka, krzyżodziób świerkowy, wilga, gołąb siniak, dudek, zimorodek, sporadycznie spotykana kraska. Nad górną Krutynią i na strumieniu Pierwos w okresie jesienno-zimowym nierzadko obserwować można pluszcze. Licznym ptakiem na omawianym terenie jest bocian biały, który został uznany za symbol Mazurskiego Parku Krajobrazowego.

Rośliny

Flora Mazurskiego Parku Krajobrazowego jest stosunkowo dobrze poznana (dotyczy to głównie roślin naczyniowych), bogata jak na warunki Polski północno-wschodniej i dobrze zachowana. Szczególnie interesujące gatunki stwierdzone na terenie Parku to: cis, 15 gatunków storczyków, m.in. z listera sercowata, obuwik pospolity, kruszczyk błotny, tajęża jednostronna czy żłobik koralowy i rośliny owadożerne: rosiczka okrągłolistna, pływacz zwyczajny i średni, rośliny związane z wilgotnymi łąkami: pełnik europejski, kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goździk pyszny. Do reliktów glacjalnych i borealnych na terenie Parku należy m.in. chamedafne północna (największe stanowisko w Polsce), zimoziół północny, wielosił błękitny, turzyca strunowa, turzyca luźnokwiatowa i wierzba borówkolistna.

Ochrona przyrody

Na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego do końca 2010 r. uznano za pomniki przyrody 95 obiektów, w tym 4 głazy narzutowe i 91 drzew lub ich grup. Są to najczęściej stare dęby, występujące pojedynczo lub w grupach, sosny o ciekawych kształtach, malownicze aleje lipowe, a wśród głazów – granity i gnejsy. Największy z nich to głaz narzutowy na półwyspie Kusnort.

W granicach Mazurskiego Parku Krajobrazowego znajduje się 11 rezerwatów przyrody. Są to: "Krutynia", "Zakręt", "Królewska Sosna", "Strzałowo", "Pierwos", "Czaplisko - Ławny Lasek", "Czapliniec", "Jezioro Łuknajno", "Jezioro Warnołty", "Jezioro Lisiny", "Krutynia Dolna".

Teren Parku pokrywa się z siecią Natura 2000 jako:

• obszary specjalnej ochrony Puszcza Piska (kod obszaru: PLB280008) i Jezioro Łuknajno (kod obszaru: PLB 280003) utworzone na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313, z późn. zmianami), w związku z Dyrektywą Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (zastąpiona przez Dyrektywę Rady 2009/147/WE);
• obszar Natura 2000 Ostoja Piska (kod obszaru: PLH280048); decyzja Komisji Europejskiej z dnia 10 01.2011 w związku z Dyrektywą Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zwanej Dyrektywą Siedliskową.

Ciekawostki

Park posiada Muzeum Przyrodnicze zlokalizowane w zabytkowej, drewnianej mazurskiej stodole. Kolekcja przyrodnicza liczy ponad 250 eksponatów zwierząt.

Przy Parku działa również ośrodek rehabilitacji bocianów.

Galeria zdjęć

• 

  Mazurski Park Krajobrazowy
• 

  Mazurski Park Krajobrazowy
• 

  Sosnowy bór bagienny w rezerwacie "Zakręt".
  Fot. Dariusz Kubiak.
• 

  "Zakochana Para" – pomnik przyrody we wsi Krutyń. Fot. Robert Wróbel. Źródło: www.it.mragowo.pl

Bibliografia

Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan: Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999.
Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur. Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskie Centrum Edukacji Ekologicznej, Giżycko 2011.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie [30.12.2014]
Mazurski Park Krajobrazowy [23.06.2014]
Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur [23.06.2014]