Karolewo (gmina Kętrzyn): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 38 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | |nazwa = | + | |nazwa = Karolewo |
| − | |herb wsi = | + | |herb wsi = |
| − | |flaga wsi = | + | |flaga wsi = |
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Karolewa |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie.<br>Fot. Mieczysław Kalski. |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
| − | |województwo = | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
| − | |powiat = | + | |powiat = kętrzyński |
| − | |gmina = | + | |gmina = Kętrzyn |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 710<ref>Łącznie: Karolewo i Cegielnia.</ref> |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 54 |minutN = 04 |sekundN = 37 |
| − | |stopniE = 21 |minutE = | + | |stopniE = 21 |minutE = 25 |sekundE = 15 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' | + | ''' Karolewo''' (niem. ''Carlshof'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Kętrzyn (gmina wiejska)|gminie Kętrzyn]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. |
| − | == | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z [[Cegielnia (gmina Kętrzyn)|Cegielnią]]). |
| − | + | <br/><br/> | |
| + | [[File:Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie.jpg|thumb|right|290px|Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie.<br>Fot. Mieczysław Kalski. | ||
| + | ]] | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Miejscowość leży w odległości 3 km na wschód od [[Kętrzyn|Kętrzyna]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Dzieje miejscowości == | ||
| + | Wieś powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego, jednego z największych na terenie Niemiec. Zakład został otwarty 23 października 1882 roku. Leczono w nim głównie osoby chore na epilepsję. W uroczystości otwarcia brał udział m.in. [[Marcin Giersz]], redaktor "[[Gazeta Lecka|Gazety Leckiej]]". Fundatorem zakładu był podobno nieznany z nazwiska Karol, zamożny właściciel ziemski, który stracił ukochaną narzeczoną zmarłą z powodu choroby umysłowej. Zakład rozwijał się niezwykle prężnie. W 1910 miał pod swoją opieką 1000 wychowanków. Spośród nich aż 807 osób wymagało szczególnej opieki ze względu na chorobę: gruźlicę, epilepsję, choroby psychiczne, alkoholizm. W 1935 roku zakład w Karolewie pełnił również rolę ośrodka wychowawczego. | ||
| + | |||
| + | W czasie II wojny światowej pacjenci zakładu zostali zamordowani. Ciała pochowano na miejscowym cmentarzu. W tym czasie budynki zakładu służyły potrzebom otwartej szkoły pielęgniarskiej. Miejscowy pałacyk służył natomiast za siedzibę kierownictwa jednostki SS, chroniącej kwaterę Hitlera w [[Gierłoż|Gierłoży]]. | ||
| − | + | Po zakończeniu wojny w zachowanej części zakładu uruchomiono liceum agrotechniczne (1947). Na przestrzeni kolejnych lat dawny zakład mieścił w swoich murach m.in. technikum rolnicze, rachunkowości rolnej, mechanizacji rolnictwa. Szkoły w Karolewie miały stanowić placówki planowanego zespołu oświatowego – Liceum Mazursko-Warmińskie im. Tadeusza Czackiego. Zespół miał kontynuować tradycje wołyńskiego Liceum Krzemienieckiego. W jego skład miały wejść przedszkola, szkoły średnie, ogólne, zawodowe i pedagogiczne oraz instytucje wspomagające: muzea, biblioteki, przedsiębiorstwa przemysłowe i rolnicze. W 1948 roku idea została porzucona. Natomiast w Karolewie ostatecznie doszło do utworzenia [[Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. gen. Franciszka Kamińskiego w Karolewie| Zespołu Państwowych Szkół Rolniczych]]. Pierwszym dyrektorem została [[Celestyna Orlikowska]]. | |
| − | .... | ||
| − | |||
| − | + | W 1966 roku ze [[Szczytno|Szczytna]] przeniesiony został tu Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt. | |
| − | |||
| − | [[ | ||
| − | |||
| − | + | W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 1359 osób. W 1973 roku Karolewo wchodziło w skład sołectwa [[Kruszewiec]] w gminie Kętrzyn. | |
| − | . | ||
| − | [[ | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Edukacja == |
| − | + | W miejscowości funkcjonuje [[Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Karolewie|Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego]]. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki == | |
| + | *neogotycki [[kościół pw. św. Stanisława Kostki]]; filialny, wzniesiony w roku 1899 roku | ||
| + | *wieża ciśnień z początku XX wieku | ||
| + | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| + | *[[Tadeusz Chmielewski]] (1915–1997) – nauczyciel w miejscowej szkole | ||
| + | *[[Michał Nahorski]] (1922–1980) – nauczyciel, dyrektor miejscowej szkoły rolniczej (1966–1980) | ||
| + | *[[Stanisław Orzoł]] (1941–2001) – dr hab., ekspert ds. eksploatacji maszyn, nauczyciel w miejscowej szkole | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | *[[Karolewo (gmina Sępopol)]] | ||
| + | *[[Karolewo (gmina Susz)]] | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.<br/> | ||
| + | Licharewa Zofia, ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/> | ||
| + | ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. <br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [15.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-k%C4%99trzyn| jerzysikorski.pl, historia wsi Karolewo] [15.03.2014] | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#666/pl/i/karolewo_-_zabytkowy_kosciol_ewangelicki,_ob._rzym.-kat._par._p.w._sw._stanislawa_kostki| ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | |
| + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Kętrzyn (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1801-1918]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:31, 5 mar 2015
| Karolewo | |
| | |
 Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie.
Fot. Mieczysław Kalski. | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | kętrzyński |
| Gmina | Kętrzyn |
| Liczba ludności (2010) | 710[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Karolewo | |
| Położenie na mapie Polski  Karolewo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Karolewo (niem. Carlshof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z Cegielnią).
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży w odległości 3 km na wschód od Kętrzyna.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego, jednego z największych na terenie Niemiec. Zakład został otwarty 23 października 1882 roku. Leczono w nim głównie osoby chore na epilepsję. W uroczystości otwarcia brał udział m.in. Marcin Giersz, redaktor "Gazety Leckiej". Fundatorem zakładu był podobno nieznany z nazwiska Karol, zamożny właściciel ziemski, który stracił ukochaną narzeczoną zmarłą z powodu choroby umysłowej. Zakład rozwijał się niezwykle prężnie. W 1910 miał pod swoją opieką 1000 wychowanków. Spośród nich aż 807 osób wymagało szczególnej opieki ze względu na chorobę: gruźlicę, epilepsję, choroby psychiczne, alkoholizm. W 1935 roku zakład w Karolewie pełnił również rolę ośrodka wychowawczego.
W czasie II wojny światowej pacjenci zakładu zostali zamordowani. Ciała pochowano na miejscowym cmentarzu. W tym czasie budynki zakładu służyły potrzebom otwartej szkoły pielęgniarskiej. Miejscowy pałacyk służył natomiast za siedzibę kierownictwa jednostki SS, chroniącej kwaterę Hitlera w Gierłoży.
Po zakończeniu wojny w zachowanej części zakładu uruchomiono liceum agrotechniczne (1947). Na przestrzeni kolejnych lat dawny zakład mieścił w swoich murach m.in. technikum rolnicze, rachunkowości rolnej, mechanizacji rolnictwa. Szkoły w Karolewie miały stanowić placówki planowanego zespołu oświatowego – Liceum Mazursko-Warmińskie im. Tadeusza Czackiego. Zespół miał kontynuować tradycje wołyńskiego Liceum Krzemienieckiego. W jego skład miały wejść przedszkola, szkoły średnie, ogólne, zawodowe i pedagogiczne oraz instytucje wspomagające: muzea, biblioteki, przedsiębiorstwa przemysłowe i rolnicze. W 1948 roku idea została porzucona. Natomiast w Karolewie ostatecznie doszło do utworzenia Zespołu Państwowych Szkół Rolniczych. Pierwszym dyrektorem została Celestyna Orlikowska.
W 1966 roku ze Szczytna przeniesiony został tu Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt.
W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 1359 osób. W 1973 roku Karolewo wchodziło w skład sołectwa Kruszewiec w gminie Kętrzyn.
Edukacja
W miejscowości funkcjonuje Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego.
Zabytki
- neogotycki kościół pw. św. Stanisława Kostki; filialny, wzniesiony w roku 1899 roku
- wieża ciśnień z początku XX wieku
Ludzie związani z miejscowością
- Tadeusz Chmielewski (1915–1997) – nauczyciel w miejscowej szkole
- Michał Nahorski (1922–1980) – nauczyciel, dyrektor miejscowej szkoły rolniczej (1966–1980)
- Stanisław Orzoł (1941–2001) – dr hab., ekspert ds. eksploatacji maszyn, nauczyciel w miejscowej szkole
Przypisy
- ↑ Łącznie: Karolewo i Cegielnia.
Zobacz też
Bibliografia
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.03.2014]
jerzysikorski.pl, historia wsi Karolewo [15.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
