Pacołtowo

Pacołtowo
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Nowe Miasto Lubawskie
Sołectwo	Pacołtowo
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Tablice rejestracyjne	NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pacołtowo
Położenie na mapie Polski Pacołtowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Pacołtowo (niem. Petzelsdorf, Klein Paceltowo) – wieś sołecka w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Nowe Miasto Lubawskie. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś znajduje się nad rzeką Groblicą. Miejscowość położona jest na terenie gminy Nowe Miasto Lubawskie, która posiada niezwykle urozmaiconą rzeźbę. Obszar gminy obejmuje Pojezierze Brodnickie, Garb Lubawski i głęboko wciętą dolinę Drwęcy. Na terenie gminy występują takie formy, jak ozy i kemy powstałe podczas zlodowacenia w zagłębieniach i szczelinach martwego lodu. Na południe od Nowego Dworu znajduje się oz (eksploatowany jako żwirownia), natomiast na północ od wsi Chrośle i na południe od Jamielnika występują kemy. Oś hydrograficzną gminy stanowi rzeka Drwęca.

Znaczną powierzchnię zajmują mokradła i bagna, występujące głównie w dnach rynien i innych obniżeniach terenu. Stosunkowo niewielką powierzchnię zajmują lasy (14% powierzchni gminy). Ponadto 65% powierzchni gminy stanowi obszar chronionego krajobrazu.

Dzieje miejscowości

Miejscowość musiała istnieć już przed 1414 r., bowiem w tym roku Pacołtowo poniosło 330 grzywien strat w wyniku wojen polsko–krzyżackich. Nie znana jest dokładna data lokacji. Kolejna wzmianka pochodzi z roku 1416, kiedy kapituła chełmińska nadała młyn w Pacołtowie Mikołajowi Kaitwasserowi. W 1502 r. młyn przejął niejaki Zygmunt zobowiązany do utuczenia jednej świni rocznie dla wójta i mielenia zboża na rzecz kapituły. W 1570 r. Pacołtowo zamieszkiwało 15 chłopów.Funkcjonowały 2 młyny. Pod koniec XIX w. wieś obejmowała 427, 15 mórg z 18 budynkami i 8 domami. We wsi było 83 mieszkańców, w tym 49 katolików i 34 ewangelików. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.

We wsi działa zakład budowlany, funkcjonuje świetlica. W miejscowości znajduje się zabytkowa kapliczka i głazowisko.

Bibliografia

Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy, Toruń 1997.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VII, Warszawa 1886.