Szerokopaś: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Zobacz też)
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Szerokopaś  
 
  |nazwa                = Szerokopaś  
Linia 7: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Szerokopasi   
 
  |dopełniacz wsi        = Szerokopasi   
  |zdjęcie              =[[File:Szerokopaś.jpg|thumb|Szerokopaś, źródło:www.szerokopas.republika.pl, 12.09.2013.]]
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Wieś Szerokopaś   
+
  |opis zdjęcia          =    
  |rodzaj miejscowości  = wieś
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = warmińsko - mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = nidzicki
 
  |powiat                = nidzicki
 
  |gmina                = Nidzica
 
  |gmina                = Nidzica
Linia 16: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Szerokopaś
 
  |sołectwo              = Szerokopaś
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 122
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Szerokopaś'''</big> (niem. Sierokopass, od 1938 r. Brietenfelde) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
+
'''Szerokopaś''' (niem. ''Sierokopass'', od 1938 r. ''Brietenfelde'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nidzicki |powiecie nidzickim]], w [[Nidzica (gmina miejsko-wiejska)| gminie Nidzica]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 122 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Andrzej Kornieluk]]<ref>[http://www.nidzica.pl/58,solectwa.html/ Strona Gminy Nidzica] [12.11.2013]</ref>.
 
+
<br/><br/>
<br/>
 
 
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
Szerokopaś znajduje się nieopodal Jeziora Kownatki. Miejscowość leży na terenie gminy Nidzica, przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca obszar Europy Zachodniej od obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19.000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne, tj. żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.
 
  
 +
==Położenie==
 +
Szerokopaś leży nieopodal jeziora [[Jezioro Kownatki |Kownatki]], tuż przy drodze krajowej nr 7, w odległości ok. 5 km od [[Nidzica| Nidzicy]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Wieś lokowano na prawie chełmińskim, w 1359 r. na 40 włókach. Nie znana jest etymologia nazwy miejscowości. W 1437 r. wieś miała charakter czynszowy. Obejmowała wówczas 40 łanów: 4 sołtysowskie, 22 chłopskich, 13 pustych, 1 w okresie wolnizny . 4 października 1498 r. został odnowiony przywilej lokacyjny na prośbę Piotra sołtysa, który otrzymał 4 łany i został zobowiązany do służby wojskowej konno i w zbroi . W 1625 i w 1661 r. było tu 15 chłopów . W 1680 r. wieś obejmowała 18 łanów, które gospodarowało 9 chłopów . 12 pozostałych łanów obsadzono dopiero na początku XVIII w. W I poł. XVIII w. powstała tu szkoła wiejska. W wieku XIX liczba mieszkańców wsi sukcesywnie rosła. W 1817 r. było tu 131 osób, w 1846 r. – 175, w 1858 r. – 190, w 1867 r. – 238, w 1871 r. – 258, w 1885 r. – 291, w 1905 r. – 286, w 1910 r. – 282, w 1939 r. – 239 . Liczba domów w kolejnych latach wynosiła: w 1817 r. – 24, w 1846 r. – 26, w 1858 r. – 27, w 1871 r. – 36, w 1885 r. – 38, w 1895 r. – 39, w 1905 r. – 51, w 1910 r. – 41 . W XIX w. nauczycielem we wsi był Christoph Weiss. Do szkoły uczęszczały 23 osoby. W tym okresie większość mieszkańców była wyznania ewangelickiego. W 1858 r. wieś obejmowała 2177 mórg. W tym samym okresie istniała w miejscowości cegielnia. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wiejskiej.  
+
Wieś lokowano na [[Prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]] w 1359 r. na 40 [[Włóka| włókach]]. Nieznana jest etymologia nazwy miejscowości. W 1437 r. wieś miała charakter czynszowy. Obejmowała wówczas 40 łanów: 4 sołtysowskie, 22 chłopskich, 13 pustych, 1 w okresie [[Wolnizna |wolnizny]]. 4 października 1498 r. został odnowiony przywilej lokacyjny na prośbę Piotra sołtysa, który otrzymał 4 łany i został zobowiązany do służby wojskowej konno i w zbroi. W 1625 r. i w 1661 r. było tu 15 chłopów. W 1680 r. wieś obejmowała 18 łanów, na których gospodarowało 9 chłopów. 12 pozostałych łanów obsadzono dopiero na początku XVIII w. W I połowie XVIII w. powstała tu szkoła wiejska. W wieku XIX liczba mieszkańców wsi sukcesywnie rosła. W XIX w. nauczycielem we wsi był [[Christoph Weiss]]. Do szkoły uczęszczały 23 osoby. W tym okresie większość mieszkańców była wyznania ewangelickiego. W 1858 r. wieś obejmowała 2177 mórg. W tym samym okresie istniała w miejscowości cegielnia. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wiejskiej.  
  
  
<br/>
+
Liczba mieszkańców i domów w poszczególnych okresach:
  
=== Gospodarka ===
+
*1817 r. – 131 osób, 24 domy
  
We wsi funkcjonuje gospodarstwo agroturystyczne oraz zakład meblarski.  
+
*1846 r. – 175 osób, 26 domów
  
<br/>
+
*1858 r. – 190 osób, 27 domów
  
=== Zabytki: ===
+
*1867 r. – 238 osób
Do czasów współczesnych zachowała się tradycyjna zabudowa zagród (budynki z czerwonej cegły), budynek szkolny i cmentarz ewangelicki z II poł XIX w.  
 
 
 
 
 
<br/>
 
  
=== Bibliografia: ===
+
*1871 r. – 258 osób, 36 domów
  
Wijaczka Jacek,''Dzieje wsi do końca XVIII wieku'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.
+
*1885 r. – 291 osób, 38 domów
  
Zielińska Agnieszka, ''Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 203 - 267.
+
*1905 r. – 286 osób, 51 domów
 
  
 +
*1910 r. – 282 osoby, 41 domów
  
 +
*1939 r. – 239 osób 
  
 +
== Gospodarka ==
 +
We wsi funkcjonuje gospodarstwo [[Agroturystyka |agroturystyczne]] oraz zakład meblarski.
 
<br/>
 
<br/>
  
 +
== Zabytki==
 +
*tradycyjna zabudowa zagród (budynki z czerwonej cegły)
 +
*budynek szkolny 
 +
*[[Cmentarz ewangelicki w Szerokopasie |cmentarz ewangelicki]] z II połowy XIX w.
  
 +
== Bibliografia==
 +
Wijaczka Jacek,''Dzieje wsi do końca XVIII wieku'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.<br/>
 +
Zielińska Agnieszka, ''Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 203–267.<br/>
 +
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]
  
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat nidzicki]]
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 13:25, 3 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Nidzica (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 07:49, 11 mar 2015

Szerokopaś

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nidzicki
Gmina Nidzica
Sołectwo Szerokopaś
Liczba ludności (2010) 122
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Szerokopaś
Szerokopaś
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Szerokopaś
Szerokopaś
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Szerokopaś (niem. Sierokopass, od 1938 r. Brietenfelde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 122 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Andrzej Kornieluk[1].

Położenie

Szerokopaś leży nieopodal jeziora Kownatki, tuż przy drodze krajowej nr 7, w odległości ok. 5 km od Nidzicy.

Dzieje miejscowości

Wieś lokowano na prawie chełmińskim w 1359 r. na 40 włókach. Nieznana jest etymologia nazwy miejscowości. W 1437 r. wieś miała charakter czynszowy. Obejmowała wówczas 40 łanów: 4 sołtysowskie, 22 chłopskich, 13 pustych, 1 w okresie wolnizny. 4 października 1498 r. został odnowiony przywilej lokacyjny na prośbę Piotra sołtysa, który otrzymał 4 łany i został zobowiązany do służby wojskowej konno i w zbroi. W 1625 r. i w 1661 r. było tu 15 chłopów. W 1680 r. wieś obejmowała 18 łanów, na których gospodarowało 9 chłopów. 12 pozostałych łanów obsadzono dopiero na początku XVIII w. W I połowie XVIII w. powstała tu szkoła wiejska. W wieku XIX liczba mieszkańców wsi sukcesywnie rosła. W XIX w. nauczycielem we wsi był Christoph Weiss. Do szkoły uczęszczały 23 osoby. W tym okresie większość mieszkańców była wyznania ewangelickiego. W 1858 r. wieś obejmowała 2177 mórg. W tym samym okresie istniała w miejscowości cegielnia. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wiejskiej.


Liczba mieszkańców i domów w poszczególnych okresach:

  • 1817 r. – 131 osób, 24 domy
  • 1846 r. – 175 osób, 26 domów
  • 1858 r. – 190 osób, 27 domów
  • 1867 r. – 238 osób
  • 1871 r. – 258 osób, 36 domów
  • 1885 r. – 291 osób, 38 domów
  • 1905 r. – 286 osób, 51 domów
  • 1910 r. – 282 osoby, 41 domów
  • 1939 r. – 239 osób

Gospodarka

We wsi funkcjonuje gospodarstwo agroturystyczne oraz zakład meblarski.

Zabytki

  • tradycyjna zabudowa zagród (budynki z czerwonej cegły)
  • budynek szkolny
  • cmentarz ewangelicki z II połowy XIX w.

Bibliografia

Wijaczka Jacek,Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.
Zielińska Agnieszka, Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 203–267.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]

Przypisy

  1. Strona Gminy Nidzica [12.11.2013]