Tojad dzióbaty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|Nazwa rośliny = Tojad dzióbaty | |Nazwa rośliny = Tojad dzióbaty | ||
|Nazwa łacińska = Aconitum variegatum L. | |Nazwa łacińska = Aconitum variegatum L. | ||
| + | |L = L. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = aconi.jpg |
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = '''Tojad dzióbaty (''Aconitum variegatum'')'''.<br>Fot. Bernd Haynold. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aconitum_variegatum_110807a.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 19: | ||
|Lista synonimów = | |Lista synonimów = | ||
}} | }} | ||
| − | <br/> | + | '''Tojad dzióbaty''' (''Aconitum variegatum'' L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (''Ranunculaceae''). |
| + | <br/><br/> | ||
| + | === Morfologia === | ||
| + | Łodyga wysokości do 1,5 m, wzniesiona, naga i zwykle rozgałęziona, pusta w środku. Liście dłoniastodzielne, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7-sieczne, głęboko ząbkowane, ułożone skrętolegle. Kwiaty zebrane w groniasty kwiatostan w górnej części łodygi. Grona mają fioletowo-granatową barwę (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Posiadają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie. | ||
| − | + | Roślina zakwita od czerwca do września, zapylana jest przez trzmiele. | |
| − | + | Owocem jest mieszek zawierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach oraz oskrzydlone krawędzie. Owoce dojrzewają od września. Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. | |
| + | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | Gatunek występujący w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce występuje głównie w Karpatach i Sudetach, poza nimi jeszcze na przedgórzu Sudetów, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim. | ||
| − | + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] notowany w rezerwatach: [[Rezerwat Dolina rzeki Wałszy|Rezerwacie Doliny rzeki Wałszy]] i [[Rezerwat Dolina Stradanki|Rezerwacie Dolina Stradanki]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Roślina wieloletnia. Gatunek charakterystyczny dla zespołu ''Arunco-Doronicetum austriaci''. Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. | |
| − | |||
| − | |||
| − | Roślina wieloletnia. Gatunek charakterystyczny dla zespołu Arunco-Doronicetum austriaci. Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. | ||
| − | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska | + | W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków. |
| − | + | ||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
Wszystkie części rośliny są silnie trujące. | Wszystkie części rośliny są silnie trujące. | ||
| − | + | ||
| − | Gatunek o dużej zmienności. W Polsce występuje tylko podgatunek typowy Aconitum variegatum subsp. Variegatum.Tworzy mieszańce z tojadem mocnym, wiechowatym i | + | Gatunek o dużej zmienności. W Polsce występuje tylko podgatunek typowy ''Aconitum variegatum subsp. Variegatum''. Tworzy mieszańce z tojadem mocnym, wiechowatym i wschodniokarpackim. |
| − | + | ||
| − | Tojad dzióbaty można | + | Tojad dzióbaty można uprawiać. Rośnie na żyznych i wilgotnych glebach w lekkim półcieniu. Roślina nie wymaga zabezpieczenia na zimę; w warunkach środowoweuropejskich jest w pełni mrozoodporna. |
| − | + | ||
=== Bibliografia === | === Bibliografia === | ||
| − | Polakowski B. Rośliny chronione. Atlas | + | Polakowski B., ''Rośliny chronione. Atlas'', Warszawa 1995. |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Tojad_dzióbaty pl.wikipedia.org]<br/> | |
| − | + | ||
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/ | + | |
| − | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Powiat braniewski]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny]] [[Kategoria:Rośliny | ||
Aktualna wersja na dzień 08:51, 12 mar 2015
| Tojad dzióbaty | |
| | |
| Aconitum variegatum L. | |
| L. | |
 Tojad dzióbaty (Aconitum variegatum). Fot. Bernd Haynold. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | jaskrowce |
| Rodzina | jaskrowate |
| Rodzaj | tojad |
| Gatunek | tojad dzióbaty |
| tojad pstry | |
Tojad dzióbaty (Aconitum variegatum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae).
Spis treści
Morfologia
Łodyga wysokości do 1,5 m, wzniesiona, naga i zwykle rozgałęziona, pusta w środku. Liście dłoniastodzielne, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7-sieczne, głęboko ząbkowane, ułożone skrętolegle. Kwiaty zebrane w groniasty kwiatostan w górnej części łodygi. Grona mają fioletowo-granatową barwę (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Posiadają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie.
Roślina zakwita od czerwca do września, zapylana jest przez trzmiele. Owocem jest mieszek zawierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach oraz oskrzydlone krawędzie. Owoce dojrzewają od września. Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek występujący w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce występuje głównie w Karpatach i Sudetach, poza nimi jeszcze na przedgórzu Sudetów, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim.
Na Warmii i Mazurach notowany w rezerwatach: Rezerwacie Doliny rzeki Wałszy i Rezerwacie Dolina Stradanki.
Roślina wieloletnia. Gatunek charakterystyczny dla zespołu Arunco-Doronicetum austriaci. Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach.
Wartość użytkowa
W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.
Ciekawostki
Wszystkie części rośliny są silnie trujące.
Gatunek o dużej zmienności. W Polsce występuje tylko podgatunek typowy Aconitum variegatum subsp. Variegatum. Tworzy mieszańce z tojadem mocnym, wiechowatym i wschodniokarpackim.
Tojad dzióbaty można uprawiać. Rośnie na żyznych i wilgotnych glebach w lekkim półcieniu. Roślina nie wymaga zabezpieczenia na zimę; w warunkach środowoweuropejskich jest w pełni mrozoodporna.
Bibliografia
Polakowski B., Rośliny chronione. Atlas, Warszawa 1995.
pl.wikipedia.org
