Leniec bezpodkwiatkowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria: Natura 2000" na "Kategoria:Natura 2000 Kategoria:Ochrona przyrody") |
|||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Morfologia == | == Morfologia == | ||
| − | Bylina wysokości 10-30 cm, o płożącym się kłączu oraz rozłogach, z których wyrastają liczne, nierozgałęzione, ulistnione łodygi. Liście siedzące, szerokości 2-3,5 mm, z trzema niewyraźnymi nerwami, umieszczone skrętolegle na łodydze. Kwiaty wyrastają pojedynczo na gałązkach długości do 18 mm, w luźnym gronie opatrzonym na szczycie pęczkiem liści. Okwiat jest 5-krotny, zrosłodziałkowy, dzwonkowaty, z zewnątrz zielony a od wewnątrz białawy, drobny, osadzony na bardzo krótkiej (1, | + | Bylina wysokości 10-30 cm, o płożącym się kłączu oraz rozłogach, z których wyrastają liczne, nierozgałęzione, ulistnione łodygi. Liście siedzące, szerokości 2-3,5 mm, z trzema niewyraźnymi nerwami, umieszczone skrętolegle na łodydze. Kwiaty wyrastają pojedynczo na gałązkach długości do 18 mm, w luźnym gronie opatrzonym na szczycie pęczkiem liści. Okwiat jest 5-krotny, zrosłodziałkowy, dzwonkowaty, z zewnątrz zielony a od wewnątrz białawy, drobny, osadzony na bardzo krótkiej (1,5–1,8 mm) szypułce. Listkowata przysadka jest wielokrotnie dłuższa od owocu. |
| + | |||
| + | Kwitnie głównie w maju, owocuje na przełomie maja i czerwca. Owocem jest jednonasienny, kulistojajowaty, skórzasty orzeszek długości 2–2,5 mm. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
| − | Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem związanym z kontynentalną częścią Europy. Jego zasięg obejmuje wschodnią część kontynentu, od wschodniej części Niemiec po Ural i od Rumunii | + | Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem związanym z kontynentalną częścią Europy. Jego zasięg obejmuje wschodnią część kontynentu, od wschodniej części Niemiec po Ural i od Rumunii przez Ukrainę po Estonię. W krajach położonych za zachód i na południe od Polski, w Niemczech, Czechach i Austrii, stanowiska gatunku są nieliczne i rozproszone. |
| + | |||
| + | W Polsce gatunek notowany był na przeważającej części niżu. Zdecydowana większość stanowisk koncentruje się na obszarze położonym na wschód od dolnej i środkowej Wisły (oraz w jej dolinie) – na Podlasiu, Suwalszczyźnie, wschodnim Mazowszu, południu [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]] oraz na północy Kujaw. | ||
| + | |||
| + | Współcześnie w Polsce najlepiej zachowane populacje leńca bezpodkwiatkowego znajdują się w dużych kompleksach leśnych północno-wschodniej części kraju, takich jak Puszcza Augustowska czy lasy [[Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy|Górznieńsko-Lidzbarskiego]] i [[Welski Park Krajobrazowy| Welskiego Parku Krajobrazowego]]. | ||
W Polsce leniec bezpodkwiatkowy występuje w widnych lasach liściastych i borach mieszanych, a także w murawach kserotermicznych i napiaskowych oraz na wrzosowiskach. | W Polsce leniec bezpodkwiatkowy występuje w widnych lasach liściastych i borach mieszanych, a także w murawach kserotermicznych i napiaskowych oraz na wrzosowiskach. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Wartość użytkowa == | == Wartość użytkowa == | ||
| − | Roślina | + | Roślina podlega w Polsce ścisłej ochronie. Na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski'' umieszczona jest w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia V). |
| − | Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem o znaczeniu | + | Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru [[Natura 2000]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | Leńca bezpodkwiatkowego można pomylić z leńcem pospolitym ''Thesium linophyllon'' | + | Leńca bezpodkwiatkowego można pomylić z występującym w murawach leńcem pospolitym (''Thesium linophyllon''). W okresie kwitnienia i owocowania rośliny różnią się wyraźnie – u leńca pospolitego oprócz przysadki pod kwiatem znajdują się dodatkowo dwa podkwiatki, kwiatostan jest wiechowaty (a nie groniasty) i pozbawiony pęczka liści. W stanie płonnym oba gatunki są trudne do odróżnienia. |
Leniec bezpodkwiatkowy jest półpasożytem, który za pomocą ssawek czerpie wodę i sole mineralne z korzeni innych roślin. Półpasożyt ten jest prawdopodobnie niespecyficzny względem gatunku żywiciela. | Leniec bezpodkwiatkowy jest półpasożytem, który za pomocą ssawek czerpie wodę i sole mineralne z korzeni innych roślin. Półpasożyt ten jest prawdopodobnie niespecyficzny względem gatunku żywiciela. | ||
| + | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Leniec_bezpodkwiatkowy pl.wikipedia.org, Leniec bezpodkwiatkowy] [22.04.2014] | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Leniec_bezpodkwiatkowy pl.wikipedia.org, Leniec bezpodkwiatkowy] [22.04.2014] | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Pawlikowski Paweł, ''Leniec bezpodkwiatkowy. Thesium ebracteatum Hayne'', [w:] ''Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000. Metodyka monitoringu'', [http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/metodyka_monitoringu_roslin_2011_thesium_ebracteatum.pdf Główny Inspektorat Ochrony Środowiska], s. 1-18 [22.04.2014] | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.<br/> | |
| + | Załuski Tomasz, ''Thesium ebracteatum Hayne, Leniec bezpodkwiatkowy'', [w:] ''Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny'', pod. red. Barbary Sudnik-Wójcikowskiej, Hanny Werblan-Jakubiec, t. 9. Warszawa 2004 s. 187-190. | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Rośliny]][[Kategoria: | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]][[Kategoria:Natura 2000]] [[Kategoria:Ochrona przyrody]] |
| + | [[Kategoria: parki krajobrazowe]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:55, 18 mar 2015
| Leniec bezpodkwiatkowy | |
| | |
| Thesium ebracteatum | |
| Hayne | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | sandałowce |
| Rodzina | sandałowcowate |
| Rodzaj | leniec |
| Gatunek | leniec bezpodkwiatkowy |
| Synonimy | |
Leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum Hayne) – gatunek rośliny z rodziny sandałowcowatych (Santalaceae).
Spis treści
Morfologia
Bylina wysokości 10-30 cm, o płożącym się kłączu oraz rozłogach, z których wyrastają liczne, nierozgałęzione, ulistnione łodygi. Liście siedzące, szerokości 2-3,5 mm, z trzema niewyraźnymi nerwami, umieszczone skrętolegle na łodydze. Kwiaty wyrastają pojedynczo na gałązkach długości do 18 mm, w luźnym gronie opatrzonym na szczycie pęczkiem liści. Okwiat jest 5-krotny, zrosłodziałkowy, dzwonkowaty, z zewnątrz zielony a od wewnątrz białawy, drobny, osadzony na bardzo krótkiej (1,5–1,8 mm) szypułce. Listkowata przysadka jest wielokrotnie dłuższa od owocu.
Kwitnie głównie w maju, owocuje na przełomie maja i czerwca. Owocem jest jednonasienny, kulistojajowaty, skórzasty orzeszek długości 2–2,5 mm.
Rozmieszczenie i ekologia
Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem związanym z kontynentalną częścią Europy. Jego zasięg obejmuje wschodnią część kontynentu, od wschodniej części Niemiec po Ural i od Rumunii przez Ukrainę po Estonię. W krajach położonych za zachód i na południe od Polski, w Niemczech, Czechach i Austrii, stanowiska gatunku są nieliczne i rozproszone.
W Polsce gatunek notowany był na przeważającej części niżu. Zdecydowana większość stanowisk koncentruje się na obszarze położonym na wschód od dolnej i środkowej Wisły (oraz w jej dolinie) – na Podlasiu, Suwalszczyźnie, wschodnim Mazowszu, południu Warmii i Mazur oraz na północy Kujaw.
Współcześnie w Polsce najlepiej zachowane populacje leńca bezpodkwiatkowego znajdują się w dużych kompleksach leśnych północno-wschodniej części kraju, takich jak Puszcza Augustowska czy lasy Górznieńsko-Lidzbarskiego i Welskiego Parku Krajobrazowego.
W Polsce leniec bezpodkwiatkowy występuje w widnych lasach liściastych i borach mieszanych, a także w murawach kserotermicznych i napiaskowych oraz na wrzosowiskach.
Wartość użytkowa
Roślina podlega w Polsce ścisłej ochronie. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski umieszczona jest w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia V).
Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru Natura 2000.
Ciekawostki
Leńca bezpodkwiatkowego można pomylić z występującym w murawach leńcem pospolitym (Thesium linophyllon). W okresie kwitnienia i owocowania rośliny różnią się wyraźnie – u leńca pospolitego oprócz przysadki pod kwiatem znajdują się dodatkowo dwa podkwiatki, kwiatostan jest wiechowaty (a nie groniasty) i pozbawiony pęczka liści. W stanie płonnym oba gatunki są trudne do odróżnienia.
Leniec bezpodkwiatkowy jest półpasożytem, który za pomocą ssawek czerpie wodę i sole mineralne z korzeni innych roślin. Półpasożyt ten jest prawdopodobnie niespecyficzny względem gatunku żywiciela.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Leniec bezpodkwiatkowy [22.04.2014]
Bibliografia
Pawlikowski Paweł, Leniec bezpodkwiatkowy. Thesium ebracteatum Hayne, [w:] Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000. Metodyka monitoringu, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, s. 1-18 [22.04.2014]
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
Załuski Tomasz, Thesium ebracteatum Hayne, Leniec bezpodkwiatkowy, [w:] Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny, pod. red. Barbary Sudnik-Wójcikowskiej, Hanny Werblan-Jakubiec, t. 9. Warszawa 2004 s. 187-190.
