Lipiennik Loesela: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria: Rezerwaty przyrody" na " ") |
|||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Roślina infobox | {{Roślina infobox | ||
|Nazwa rośliny = Lipiennik Loesela | |Nazwa rośliny = Lipiennik Loesela | ||
| − | |Nazwa łacińska = Liparis loeselii | + | |Nazwa łacińska = ''Liparis loeselii'' |
|L = (L.) Rich. | |L = (L.) Rich. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = Liparis loeselii - Habitus 01.jpg | |grafika = Liparis loeselii - Habitus 01.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Siedlisko lipiennika Loesella.<br>Fot. Bartosz Cuber. Źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Liparis_loeselii_-_Habitus_01.jpg Wikipedia] [10.07.2014] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Morfologia == | == Morfologia == | ||
| − | Niepozorna, mała i delikatna roślina o żółtawozielonej barwie, dorastająca do 20 cm wysokości. Łodyga wyrasta z okrągławej pseudobulwy otoczonej pochwami liściowymi. Pęd trójkanciasty, nagi, zwykle z dwoma lancetowatymi liśćmi. Liście miękkie i lśniące, zwykle dwa (rzadko trzy) lancetowate bądź eliptyczne o zaostrzonych wierzchołkach. Wyrastają niemal naprzeciwlegle siebie. | + | Niepozorna, mała i delikatna roślina o żółtawozielonej barwie, dorastająca do 20 cm wysokości. Łodyga wyrasta z okrągławej pseudobulwy otoczonej pochwami liściowymi. Pęd trójkanciasty, nagi, zwykle z dwoma lancetowatymi liśćmi. Liście miękkie i lśniące, zwykle dwa (rzadko trzy), lancetowate bądź eliptyczne, o zaostrzonych wierzchołkach. Wyrastają niemal naprzeciwlegle siebie. |
| − | Część podziemna ma dwie pseudobulwy, zeszłoroczną i tegoroczną, otulone pochwami. Z zeszłorocznej wyrasta pęd nadziemny, tegoroczna gromadzi substancje zapasowe dla przyszłorocznego pędu. Kwiaty na szczycie łodygi | + | |
| + | Część podziemna ma dwie pseudobulwy, zeszłoroczną i tegoroczną, otulone pochwami. Z zeszłorocznej wyrasta pęd nadziemny, tegoroczna gromadzi substancje zapasowe dla przyszłorocznego pędu. Kwiaty na szczycie łodygi małe i niepozorne, zielonkawe lub żółtobiałe, zebrane w 3–18 kwiatowy kwiatostan o długości do 8 cm. Kwiaty wyrastają na nieco skręconych szypułkach o długości 2-3 mm. Zewnętrzne listki okwiatu równowąskie, warżka tępa, bez ostrogi, o karbowanych brzegach i długości 4–5 mm. Długi na 3–4 mm prętosłup ma białawe pyłkowiny. | ||
| + | |||
| + | Kwitnie od maja do lipca. Owoce bardzo małe w stosunku do wielkości kwiatów, pękające podłużnym szwem. Zawierają bardzo drobne nasiona dorastające do 0,34 mm długości i 0,16 mm szerokości. Zwykle rośnie w skupiskach po kilka osobników. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
| − | Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, niemal wyłącznie w obszarze klimatu umiarkowanego ciepłego. W Polsce znanych jest ok. 200 stanowisk, z których znaczna część ma charakter historyczny. Po 1980 r. zostało potwierdzone lub odkryte około 100 miejsc występowania lipiennika. Najwięcej stanowisk tego storczyka znajduje się w północno-wschodniej, zachodniej i środkowej części kraju. Są to pojezierza: [[Pojezierze Mazurskie|Mazurskie]], Pomorskie i Wielkopolskie. Rozproszone stanowiska spotykane są na Polesiu, Wyżynie i Nizinie Śląskiej | + | Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, niemal wyłącznie w obszarze klimatu umiarkowanego ciepłego. W Polsce znanych jest ok. 200 stanowisk, z których znaczna część ma charakter historyczny. Po 1980 r. zostało potwierdzone lub odkryte około 100 miejsc występowania lipiennika. Najwięcej stanowisk tego storczyka znajduje się w północno-wschodniej, zachodniej i środkowej części kraju. Są to pojezierza: [[Pojezierze Mazurskie|Mazurskie]], Pomorskie i Wielkopolskie. Rozproszone stanowiska spotykane są na Polesiu, Wyżynie i Nizinie Śląskiej. |
| − | Siedlisko lipiennika stanowią torfowiska i bagna między poduszkami mchów z podłożem węglanowym, na wysokości 0 | + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] gatunek ten występuje m.in. w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim]] i [[Welski Park Krajobrazowy|Welskim]] Parku Krajobrazowym oraz w rezerwacie [[Rezerwat Sołtysek|Sołtysek]]. |
| + | |||
| + | Siedlisko lipiennika stanowią torfowiska i bagna między poduszkami mchów z podłożem węglanowym, na wysokości 0 – 1000 m n.p.m. Stwierdzany jest także na siedliskach antropogenicznych. Jest to roślina światłolubna. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Wartość użytkowa == | == Wartość użytkowa == | ||
| − | Na terenie Europy jest to gatunek rzadki, zagrożony wyginięciem. Lipiennik Loesela jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru [[ | + | Na terenie Europy jest to gatunek rzadki, zagrożony wyginięciem. Lipiennik Loesela jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru [[Natura 2000]]. W Polsce objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, zaliczony do gatunków wymierających (kategoria zagrożenia E na czerwonej liście). |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
We wczesnych stadiach rozwojowych, roślina potrzebuje partnera mikoryzowego. W trzecim roku od infekcji grzybem, rozwija się stadium juwenilne z jednym niewielkim liściem, w kolejnych stadiach roślina rozwija po dwa liście. Najczęściej rozmnaża się generatywnie w wyniku samozapylenia, rzadziej wegetatywnie, przez tworzenie się w pochwach liści pąków przybyszowych. Kwiaty pojawiają się dopiero w siódmym roku od wykiełkowania nasion. | We wczesnych stadiach rozwojowych, roślina potrzebuje partnera mikoryzowego. W trzecim roku od infekcji grzybem, rozwija się stadium juwenilne z jednym niewielkim liściem, w kolejnych stadiach roślina rozwija po dwa liście. Najczęściej rozmnaża się generatywnie w wyniku samozapylenia, rzadziej wegetatywnie, przez tworzenie się w pochwach liści pąków przybyszowych. Kwiaty pojawiają się dopiero w siódmym roku od wykiełkowania nasion. | ||
| + | <br/> | ||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipiennik_Loesela pl.wikipedia.org, Lipiennik Loesela] [22.04.2014] | ||
| + | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Dąbrowski Stanisław, ''Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć'', Olsztyn 2012. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | Kucharski Leszek, ''Lipiennik Loesela ''Liparis loeselii'' (L.) Rich.'', [w:] ''Przewodnik metodyczny. Biblioteka Monitoringu Środowiska'', s. 99-109, [http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_liparis_loeselii.pdf Główny Inspektorat Ochrony Środowiska] | |
<br/> | <br/> | ||
| − | '' | + | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.<br/> |
| − | |||
| − | |||
| − | [ | ||
| − | <br/> | ||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]][[Kategoria:Natura 2000]] [[Kategoria:Ochrona przyrody]] [[Kategoria: parki krajobrazowe]] |
Aktualna wersja na dzień 16:24, 21 mar 2015
| Lipiennik Loesela | |
| | |
| Liparis loeselii | |
| (L.) Rich. | |
![Siedlisko lipiennika Loesella.Fot. Bartosz Cuber. Źródło: Wikipedia [10.07.2014]](/index.php/Plik:Liparis_loeselii_-_Habitus_01.jpg) Siedlisko lipiennika Loesella. Fot. Bartosz Cuber. Źródło: Wikipedia [10.07.2014] | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | storczykowate |
| Rodzaj | lipiennik |
| Gatunek | lipiennik Loesella |
| Synonimy | |
Lipiennik Loesela (Liparis loeselii (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Spis treści
Morfologia
Niepozorna, mała i delikatna roślina o żółtawozielonej barwie, dorastająca do 20 cm wysokości. Łodyga wyrasta z okrągławej pseudobulwy otoczonej pochwami liściowymi. Pęd trójkanciasty, nagi, zwykle z dwoma lancetowatymi liśćmi. Liście miękkie i lśniące, zwykle dwa (rzadko trzy), lancetowate bądź eliptyczne, o zaostrzonych wierzchołkach. Wyrastają niemal naprzeciwlegle siebie.
Część podziemna ma dwie pseudobulwy, zeszłoroczną i tegoroczną, otulone pochwami. Z zeszłorocznej wyrasta pęd nadziemny, tegoroczna gromadzi substancje zapasowe dla przyszłorocznego pędu. Kwiaty na szczycie łodygi małe i niepozorne, zielonkawe lub żółtobiałe, zebrane w 3–18 kwiatowy kwiatostan o długości do 8 cm. Kwiaty wyrastają na nieco skręconych szypułkach o długości 2-3 mm. Zewnętrzne listki okwiatu równowąskie, warżka tępa, bez ostrogi, o karbowanych brzegach i długości 4–5 mm. Długi na 3–4 mm prętosłup ma białawe pyłkowiny.
Kwitnie od maja do lipca. Owoce bardzo małe w stosunku do wielkości kwiatów, pękające podłużnym szwem. Zawierają bardzo drobne nasiona dorastające do 0,34 mm długości i 0,16 mm szerokości. Zwykle rośnie w skupiskach po kilka osobników.
Rozmieszczenie i ekologia
Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, niemal wyłącznie w obszarze klimatu umiarkowanego ciepłego. W Polsce znanych jest ok. 200 stanowisk, z których znaczna część ma charakter historyczny. Po 1980 r. zostało potwierdzone lub odkryte około 100 miejsc występowania lipiennika. Najwięcej stanowisk tego storczyka znajduje się w północno-wschodniej, zachodniej i środkowej części kraju. Są to pojezierza: Mazurskie, Pomorskie i Wielkopolskie. Rozproszone stanowiska spotykane są na Polesiu, Wyżynie i Nizinie Śląskiej.
Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje m.in. w Mazurskim i Welskim Parku Krajobrazowym oraz w rezerwacie Sołtysek.
Siedlisko lipiennika stanowią torfowiska i bagna między poduszkami mchów z podłożem węglanowym, na wysokości 0 – 1000 m n.p.m. Stwierdzany jest także na siedliskach antropogenicznych. Jest to roślina światłolubna.
Wartość użytkowa
Na terenie Europy jest to gatunek rzadki, zagrożony wyginięciem. Lipiennik Loesela jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru Natura 2000. W Polsce objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, zaliczony do gatunków wymierających (kategoria zagrożenia E na czerwonej liście).
Ciekawostki
We wczesnych stadiach rozwojowych, roślina potrzebuje partnera mikoryzowego. W trzecim roku od infekcji grzybem, rozwija się stadium juwenilne z jednym niewielkim liściem, w kolejnych stadiach roślina rozwija po dwa liście. Najczęściej rozmnaża się generatywnie w wyniku samozapylenia, rzadziej wegetatywnie, przez tworzenie się w pochwach liści pąków przybyszowych. Kwiaty pojawiają się dopiero w siódmym roku od wykiełkowania nasion.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Lipiennik Loesela [22.04.2014]
Bibliografia
Dąbrowski Stanisław, Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć, Olsztyn 2012.
Kucharski Leszek, Lipiennik Loesela Liparis loeselii (L.) Rich., [w:] Przewodnik metodyczny. Biblioteka Monitoringu Środowiska, s. 99-109, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
