Wołowno: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 311<ref>Łącznie Wołowno i | + | |liczba ludności = 311<ref>Łącznie Wołowno i Bałąg.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Wołowno ''' (niem. ''Windtken'') – | + | ''' Wołowno ''' (niem. ''Windtken'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jonkowo (gmina wiejska)|gminie Jonkowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
Miejscowość w 2010 roku liczyła 311 mieszkańców (łącznie z [[Bałąg|Bałągiem]]). | Miejscowość w 2010 roku liczyła 311 mieszkańców (łącznie z [[Bałąg|Bałągiem]]). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olszyńskim]], 8 km na zachód od [[Jonkowo|Jonkowa]] i 13 km na zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]; przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Olsztyn | + | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olszyńskim]], 8 km na zachód od [[Jonkowo|Jonkowa]] i 13 km na zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]; przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Olsztyn – [[Morąg]]. |
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona w 1346 roku, gdy [[kapituła warmińska]] powierzyła dwóm [[Prusowie|Prusom]] zadanie zasiedlenia wsi czynszowej na 30 łanach. W wyniku zniszczeń z okresu [[wojna polsko-krzyżacka 1414 roku|wojny głodowej]] tutejszy sołtys uprosił kapitułę o odnowienie przywileju lokacyjnego (1416). Raz jeszcze wieś ucierpiała podczas | + | Wieś została założona w 1346 roku, gdy [[kapituła warmińska]] powierzyła dwóm [[Prusowie|Prusom]] zadanie zasiedlenia wsi czynszowej na 30 łanach. W wyniku zniszczeń z okresu [[wojna polsko-krzyżacka 1414 roku|wojny głodowej]] tutejszy sołtys uprosił kapitułę o odnowienie przywileju lokacyjnego (1416). Raz jeszcze wieś ucierpiała podczas wojny trzynastoletniej. Zagospodarowywaniem i odbudową wsi zajmował się w 1517 i 1519 roku administrator kapituły [[lkwim:Mikołaj Kopernik|Mikołaj Kopernik]]. Działalność tę przerwała kolejna, już [[Wojna polsko-krzyżacka 1519–1521|ostania wojna z zakonem]]. Po jej zakończeniu odłogiem leżało tu aż 21 łanów ziemi, jednak ponowne zasiedlanie wsi dobiegło końca już w 1533 roku. U schyłku XVI wieku trzy łany były własnością sołtysa, który posiadał również niewielki młyn działający wyłącznie na potrzeby wsi; cztery łany należały do wolnych, a resztę ziemi uprawiali chłopi czynszowi. Aż do I rozbioru Polski obszar wsi się nie zmienił. W 1770 roku trzy łany w dalszym ciągu były sołeckie, cztery były własnością wolnych chłopów, a na pozostałych gospodarowali czynszownicy; we wsi działała karczma. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię. W tym czasie założono we wsi szkołę elementarną, w której zatrudniony był jeden nauczyciel. W okresie międzywojennym była to szkoła dwuklasowa zatrudniająca trzech nauczycieli. W latach 60. XIX wieku Wołowno obejmowało powierzchnię 644 ha. | |
| − | + | Szkołę w Wołownie zlikwidowano w 1992 roku (była to filia placówki w [[Jonkowo|Jonkowie]]). Obecnie we wsi działa sklep spożywczo-przemysłowy. | |
| + | Liczba mieszkańców w XIX i XX wieku kształtowała się następująco: | ||
| + | *1857 – 208 osób | ||
| + | *1861 – 240 osób | ||
| + | *1933 – 270 osób | ||
| + | *1939 – 244 osoby | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *budynek dawnej szkoły z pierwszej ćwierci XX wieku |
| − | * | + | *dwie przydrożne kapliczki warmińskie |
| − | < | + | {{Przypisy}} |
| − | + | <references/> | |
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | Syrwid Robert, ''Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność'', Jonkowo 2010.<br/> | |
| − | + | [http://www.jonkowo.pl/index.php?option=com_content&view=category&id=9&Itemid=137| jonkowo.pl, historia wsi] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo, [http://bip.warmia.mazury.pl/jonkowo_gmina_wiejska/161/Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego/| bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 5.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/allenstein.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#2134/pl/i/wolowno_-_warminskie_kapliczki| ciekawemazury.pl] 05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=135:kapliczki-przydrozne-gmina-jonkowo&catid=26:kapliczki-przydrozne&Itemid=124| domwarminski.pl] [05.03.2014] | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Jonkowo (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 22:42, 27 mar 2015
| Wołowno | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jonkowo |
| Liczba ludności (2010) | 311[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wołowno | |
| Położenie na mapie Polski  Wołowno | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wołowno (niem. Windtken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 311 mieszkańców (łącznie z Bałągiem).
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, 8 km na zachód od Jonkowa i 13 km na zachód od Olsztyna; przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Olsztyn – Morąg.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1346 roku, gdy kapituła warmińska powierzyła dwóm Prusom zadanie zasiedlenia wsi czynszowej na 30 łanach. W wyniku zniszczeń z okresu wojny głodowej tutejszy sołtys uprosił kapitułę o odnowienie przywileju lokacyjnego (1416). Raz jeszcze wieś ucierpiała podczas wojny trzynastoletniej. Zagospodarowywaniem i odbudową wsi zajmował się w 1517 i 1519 roku administrator kapituły Mikołaj Kopernik. Działalność tę przerwała kolejna, już ostania wojna z zakonem. Po jej zakończeniu odłogiem leżało tu aż 21 łanów ziemi, jednak ponowne zasiedlanie wsi dobiegło końca już w 1533 roku. U schyłku XVI wieku trzy łany były własnością sołtysa, który posiadał również niewielki młyn działający wyłącznie na potrzeby wsi; cztery łany należały do wolnych, a resztę ziemi uprawiali chłopi czynszowi. Aż do I rozbioru Polski obszar wsi się nie zmienił. W 1770 roku trzy łany w dalszym ciągu były sołeckie, cztery były własnością wolnych chłopów, a na pozostałych gospodarowali czynszownicy; we wsi działała karczma.
Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię. W tym czasie założono we wsi szkołę elementarną, w której zatrudniony był jeden nauczyciel. W okresie międzywojennym była to szkoła dwuklasowa zatrudniająca trzech nauczycieli. W latach 60. XIX wieku Wołowno obejmowało powierzchnię 644 ha.
Szkołę w Wołownie zlikwidowano w 1992 roku (była to filia placówki w Jonkowie). Obecnie we wsi działa sklep spożywczo-przemysłowy.
Liczba mieszkańców w XIX i XX wieku kształtowała się następująco:
- 1857 – 208 osób
- 1861 – 240 osób
- 1933 – 270 osób
- 1939 – 244 osoby
Zabytki
- budynek dawnej szkoły z pierwszej ćwierci XX wieku
- dwie przydrożne kapliczki warmińskie
Przypisy
- ↑ Łącznie Wołowno i Bałąg.
Bibliografia
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
jonkowo.pl, historia wsi [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl 05.03.2014]
domwarminski.pl [05.03.2014]
