Wrzesina: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki) |
|||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Wrzesiny | |dopełniacz wsi = Wrzesiny | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 409<ref>Łącznie Wrzesina, | + | |liczba ludności = 409<ref>Łącznie: Wrzesina, Szelągowo i Trojan.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | '''Wrzesina''' (Szombark, niem. ''Alt Schöneberg'') – | + | '''Wrzesina''' (Szombark, niem. ''Alt Schöneberg'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jonkowo (gmina wiejska)|gminie Jonkowo]]. Do 1954 roku istniała gmina Wrzesina. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. |
| − | |||
Miejscowość w 2010 roku liczyła 409 mieszkańców (łącznie z [[Szelągowo|Szelągowem]] i [[Trojan|Trojanem]]). | Miejscowość w 2010 roku liczyła 409 mieszkańców (łącznie z [[Szelągowo|Szelągowem]] i [[Trojan|Trojanem]]). | ||
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
== Położenie == | == Położenie == | ||
Miejscowość położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 16 km na zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]. | Miejscowość położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 16 km na zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]. | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość przez zamieszkałą tu ludność była nazywana Szombarkiem. Lokacja wsi na [[prawo chełmińskie|prawie | + | Miejscowość przez zamieszkałą tu ludność była nazywana Szombarkiem. Lokacja wsi na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] przez [[Kapituła warmińska|kapitułę warmińską]] miała miejsce w roku 1352. Wrzesina została dotkliwie zniszczona w czasie wojen polsko-krzyżackich. W połowie XVI stulecia obejmowała obszar 27 łanów. Miejscowość zasiedlono przybyszami z Mazowsza. W 1656 roku gospodarzyło we Wrzesinie 17 chłopów. W 1782 roku miejscowość składała się z 27 budynków. Wiadomo również, iż w 1818 roku wieś liczyła 137 mieszkańców. |
| + | |||
| + | W miejscowości znajduje się kilka [[Kapliczki we Wrzesinie|kapliczek]]. W 1861 roku mieszkało tu 369 katolików i 1 ewangelik; 364 osoby posługiwały się językiem polskim. W 1888 roku doszło do założenia biblioteczki [[Towarzystwo Czytelni Ludowych| Towarzystwa Czytelni Ludowych]]. W czasie [[Plebiscyt na Warmii i Mazurach| plebiscytu w 1920 roku]] za Prusami oddano 241 głosów, zaś za Polską – 69. W 1939 roku wieś liczyła 137 mieszkańców. | ||
| + | |||
| + | Po zakończeniu II wojny światowej miejscowość uzyskała status wsi sołeckiej. Uruchomiono gimnazjum, ośrodek zdrowia i sklep. W 1946 roku wieś otrzymała nazwę Wrzesina. W 1998 roku liczyła 354 mieszkańców. | ||
| + | |||
We Wrzesinie działa ośrodek wypoczynkowy, funkcjonuje również gajówka. | We Wrzesinie działa ośrodek wypoczynkowy, funkcjonuje również gajówka. | ||
| − | Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z XV wieku. W roku 1500 | + | Pierwsza wzmianka o miejscowym [[lkwim: Kościół pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie|kościele]] pochodzi z XV wieku. W roku 1500 świątynię konsekrował biskup pomocniczy [[Jan Wilde]]. W XVIII stuleciu przy kościele mieścił się szpital. |
| + | |||
| + | ==Edukacja== | ||
| + | We Wrzesinie funkcjonuje [[Szkoła Podstawowa we Wrzesinie| szkoła podstawowa]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Sport == | |
| − | == | + | W miejscowości działa klub sportowy [[KS Wrzesina]]. |
| − | |||
| − | [[ | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie|kościół pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie]] z okresu późnego gotyku |
| − | * | + | Renowację kościoła przeprowadzono w latach 1870–1873. Dobudowane prezbiterium pochodzi z 1936 roku. We wnętrzu znajduje się ołtarz główny barokowy, chrzcielnica kamienna z XVI wieku,[[lkwim: Krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie|krzyż relikwiarzowy]] z 1652 roku oraz [[lkwim: puszka eucharystyczna z kościoła pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie|puszka eucharystyczna]] z 1653 roku |
| − | * | + | *cmentarz przykościelny |
| − | * | + | *cmentarz rzymskokatolicki |
| − | * | + | *ogrodzenie cmentarne pochodzące z XVIII wieku |
| − | * | + | *pseudoklasycystyczna kapliczka podcieniowa pochodząca z pierwszej połowy XX wieku, zlokalizowana przy kościele |
| − | * | + | *kapliczka przydrożna przy drodze do [[Stękiny|Stękin]] |
| − | * | + | *kapliczka umieszczona w ogrodzeniu kościoła |
| − | * | + | *kapliczka przydrożna wzniesiona w roku 1926 |
| − | [[ | + | *kapliczka znajdująca się w centrum wioski, wzniesiona w 1888 roku |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Chłosta Jan, ''Słownik Warmii'', Olsztyn 2002.<br/> | ||
| + | ''Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii'', Olsztyn 1973.<br/> | ||
| + | Syrwid Robert, ''Kościoły parafialne gminy Jonkowo'', Olsztyn 2005.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#358/pl/i/wrzesina_-_zabytkowy_kosciol_par._p.w._sw._marii_magdaleny| ciekawemazury.pl]] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=173:gmina-jonkowo-wrzesina&catid=27:wies-warminska&Itemid=125| domwarminski.pl] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://mojemazury.pl/129870,Wrzesina-zabytkowy-cmentarz-katolicki.html| mojemazury.pl] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/5141,wrzesina-gotycki-kosciol-sw--marii-magdaleny-%28xv-w-%29.html| polskaniezwykla.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Jonkowo (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 22:43, 27 mar 2015
| Wrzesina | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jonkowo |
| Liczba ludności (2010) | 409[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wrzesina | |
| Położenie na mapie Polski  Wrzesina | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wrzesina (Szombark, niem. Alt Schöneberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. Do 1954 roku istniała gmina Wrzesina. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 409 mieszkańców (łącznie z Szelągowem i Trojanem).
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 16 km na zachód od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
Miejscowość przez zamieszkałą tu ludność była nazywana Szombarkiem. Lokacja wsi na prawie chełmińskim przez kapitułę warmińską miała miejsce w roku 1352. Wrzesina została dotkliwie zniszczona w czasie wojen polsko-krzyżackich. W połowie XVI stulecia obejmowała obszar 27 łanów. Miejscowość zasiedlono przybyszami z Mazowsza. W 1656 roku gospodarzyło we Wrzesinie 17 chłopów. W 1782 roku miejscowość składała się z 27 budynków. Wiadomo również, iż w 1818 roku wieś liczyła 137 mieszkańców.
W miejscowości znajduje się kilka kapliczek. W 1861 roku mieszkało tu 369 katolików i 1 ewangelik; 364 osoby posługiwały się językiem polskim. W 1888 roku doszło do założenia biblioteczki Towarzystwa Czytelni Ludowych. W czasie plebiscytu w 1920 roku za Prusami oddano 241 głosów, zaś za Polską – 69. W 1939 roku wieś liczyła 137 mieszkańców.
Po zakończeniu II wojny światowej miejscowość uzyskała status wsi sołeckiej. Uruchomiono gimnazjum, ośrodek zdrowia i sklep. W 1946 roku wieś otrzymała nazwę Wrzesina. W 1998 roku liczyła 354 mieszkańców.
We Wrzesinie działa ośrodek wypoczynkowy, funkcjonuje również gajówka.
Pierwsza wzmianka o miejscowym kościele pochodzi z XV wieku. W roku 1500 świątynię konsekrował biskup pomocniczy Jan Wilde. W XVIII stuleciu przy kościele mieścił się szpital.
Edukacja
We Wrzesinie funkcjonuje szkoła podstawowa.
Sport
W miejscowości działa klub sportowy KS Wrzesina.
Zabytki
- kościół pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie z okresu późnego gotyku
Renowację kościoła przeprowadzono w latach 1870–1873. Dobudowane prezbiterium pochodzi z 1936 roku. We wnętrzu znajduje się ołtarz główny barokowy, chrzcielnica kamienna z XVI wieku,krzyż relikwiarzowy z 1652 roku oraz puszka eucharystyczna z 1653 roku
- cmentarz przykościelny
- cmentarz rzymskokatolicki
- ogrodzenie cmentarne pochodzące z XVIII wieku
- pseudoklasycystyczna kapliczka podcieniowa pochodząca z pierwszej połowy XX wieku, zlokalizowana przy kościele
- kapliczka przydrożna przy drodze do Stękin
- kapliczka umieszczona w ogrodzeniu kościoła
- kapliczka przydrożna wzniesiona w roku 1926
- kapliczka znajdująca się w centrum wioski, wzniesiona w 1888 roku
Przypisy
- ↑ Łącznie: Wrzesina, Szelągowo i Trojan.
Bibliografia
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii, Olsztyn 1973.
Syrwid Robert, Kościoły parafialne gminy Jonkowo, Olsztyn 2005.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
ciekawemazury.pl] [10.03.2014]
domwarminski.pl [10.03.2014]
mojemazury.pl [10.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
