Nowa Wieś Mała

Nowa Wieś Mała
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Dobre Miasto
Liczba ludności (2010)	247
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Nowa Wieś Mała
Położenie na mapie Polski Nowa Wieś Mała
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Nowa Wieś Mała (niem. Neuendorf bei Guttstadt) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W roku 2010 wieś była zamieszkana przez 247 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystyna Łowczyk.

Położenie

Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 3,3 km od Dobrego Miasta.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona na 29 łanach przez biskupa Szymona Rudnickiego w roku 1608. Kolejny z biskupów – Jan Albrecht Waza nadał 4 łany na okres 60 lat niejakiemu Kasprowi Karpińskiemu. Po jego śmierci ziemia przypadła w roku 1632 siostrze Karpińskiego. W 1656 roku Nowa Wieś Mała była zamieszkana przez sołtysa i 6 chłopów. Pod koniec lat 80. XVII wieku miejscowość liczyła już 24 osoby (sołtysa, 2 rybaków, zagrodnika, 9 komorników, 2 osoby starsze, 9 chłopów). W roku 1695 odnotowano liczbę 116 mieszkańców (24 rodziny, 57 kobiet i 59 mężczyzn). Wieś wchodziła w skład parafii rzymskokatolickiej w Dobrym Mieście. W grudniu 1701 roku ówczesny sołtys Łęgna ‒ Mateusz Maagk ‒ otrzymał z rąk biskupa Andrzeja Chryzostoma Załuskiego wyspę na jeziorze w pobliżu Nowej Wsi Małej. W wykazach za lata 1702 i 1767 miejscowość pojawiła się jako osada chłopska. W 1817 roku wieś składała się z 21 domów zamieszkanych przez 105 osób. W 1939 roku Nowa Wieś Mała liczyła 191 mieszkańców. Po zakończeniu II wojny światowej pierwszym sołtysem wybrano H. Olszewską. W roku 1963 wieś zelektryfikowano. W miejscowości nie ma szkoły; dzieci uczęszczają do placówki w Dobrym Mieście.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

• 1846 r. – 161 osób (3 ewangelików, 158 katolików; 24 domy)

• 1871 r. – 206 osób (wszyscy katolicy; 27 domów)

• 1925 r. – 197 osób (5 ewangelików, 192 katolików; 30 domów)

• 1978 r. – 251 osób (43 gospodarstwa)

• 1984 r. – 185 osób (46 gospodarstw)

Gospodarka

W miejscowości działają firmy handlowo–usługowe, sklepy spożywczo–przemysłowe, firmy budowlane oraz Zakład Suszenia i Uszlachetniania Warzyw M. Jaworski.

Kultura

W miejscowości istnieje Stowarzyszenie na Rzecz Mieszkańców Nowej Wsi Małej – "Mała wieś", które skupia się w swych działaniach na rozwoju lokalnym o charakterze społecznym i materialnym.

Turystyka

• szlak rowerowy o długości o długości 34 km – przebieg trasy: Knopin – Barcikowo – Międzylesie – Smolajny – Praslity – Nowa Wieś Mała – Głotowo – Knopin

Zabytki

• kaplica z 1905
• kapliczka przydrożna wzniesiona w 1871 roku
• 7 kapliczek przydrożnych z początku XX stulecia
• kapliczka przydrożna wzniesiona w 1740 roku, przebudowana w XX wieku

Bibliografia

Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.11.2013]