Jesionowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Jesionowo | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi =Jesionowa | |dopełniacz wsi =Jesionowa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = jesionowok.JPG |
| − | |opis zdjęcia = Kościół | + | |opis zdjęcia = Kościół w Jesionowie.<br>Fot. Mieczysław Kalski |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 31: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Jesionowo''' (niem. ''Eschenau'') – wieś sołecka | + | [[Image:Pomnikjesionowo.jpg|thumb|right|290px|Niemiecki pomnik na cześć poległych w I wojnie światowej.<br>Fot. Mieczysław Kalski]] |
| + | '''Jesionowo''' (niem. ''Eschenau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. | ||
| + | Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 474 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Maria Piekarska]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ Wrota Warmii i Mazur] [12.10.2013]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 12 km na południowy wschód od [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]], na trasie Dobre Miasto | + | Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 12 km na południowy wschód od [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]], na trasie Dobre Miasto – [[Tuławki]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość po raz pierwszy | + | Miejscowość po raz pierwszy pojawiła się w źródłach z roku 1366. W 1382 roku nowy przywilej lokacyjny został wystawiony przez biskupa [[Henryk III Sorbom|Henryka Sorboma]]. W 1402 roku Jesionowo stało się własnością [[Kapituła kolegiacka w Dobrym Mieście| kapituły kolegiackiej]] w Dobrym Mieście. [[lkwim:Kościół pw. św. Marcina, św. Rocha i św. Walentego w Jesionowie| Kościół]] został wybudowany już w XIV stuleciu. W kolejnym stuleciu uległ zniszczeniu w czasie wojen, jednak w latach 80. XVI wieku został odbudowany. Świątynię konsekrował w 1583 roku biskup [[lkwim:Marcin Kromer|Marcin Kromer]]. W 1649 roku wzniesiono zachowany do naszych czasów kościół w Jesionowie. W roku 1800 wsie Jesionowo, [[Podgórze]] i [[Zalesie (gmina Dobre Miasto) |Zalesie]] padły ofiarami pożaru, który doszczętnie zniszczył wymienione miejscowości. Od 1911 roku Jesionowo zyskało własną parafię. |
| − | + | ==Bezpieczeństwo== | |
| − | + | W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Jesionowie |Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
W miejscowości istnieje [[Stowarzyszenie Młodzieżowe ''Pod Jesionem'']], którego działania skupiają się w obszarze: promocji turystyki, kultury, edukacji oraz integracji i aktywizacji społecznej. | W miejscowości istnieje [[Stowarzyszenie Młodzieżowe ''Pod Jesionem'']], którego działania skupiają się w obszarze: promocji turystyki, kultury, edukacji oraz integracji i aktywizacji społecznej. | ||
| Linia 54: | Linia 49: | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *kościół wzniesiony w 1649 roku, odnawiany w latach 1709, 1870; w 1911 roku zbudowano nowe prezbiterium i zakrystię; we wnętrzu ołtarz główny z 1684 roku, ołtarz boczny (1781), granitowa chrzcielnica, chór kościelny z I połowy XIX wieku oraz angielski zegar szafkowy z przełomu XVIII i XIX stulecia |
| − | * | + | *kilka zabytkowych kapliczek warmińskich |
| − | * | + | *pomnik ku czci mieszkańców Jesionowa i [[Podleśna| Podleśnej]] poległych w czasie [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]], zlokalizowany przy kościelnym ogrodzeniu; na tablicach znajduje się inskrypcja w języku polskim i niemieckim: |
''DEN TOTEN • ZU EHRE • DEN LEBENDEN • ZUR MAHNUNG • ZMARŁYM • KU CZCI • ŻYWYM • KU PRZESTRODZE. | ''DEN TOTEN • ZU EHRE • DEN LEBENDEN • ZUR MAHNUNG • ZMARŁYM • KU CZCI • ŻYWYM • KU PRZESTRODZE. | ||
ZUM GEDENKEN • AN DIE 56 TOTEN • DES KRIEGES • VON 1914-1918 • AUS • ESCHENAU • UND • KLINGERSWALDE. | ZUM GEDENKEN • AN DIE 56 TOTEN • DES KRIEGES • VON 1914-1918 • AUS • ESCHENAU • UND • KLINGERSWALDE. | ||
PAMIĘCI • 56 POLEGŁYM • W WOJNIE • 1914-1918 • Z • JESIONOWA • I • PODLEŚNEJ''. | PAMIĘCI • 56 POLEGŁYM • W WOJNIE • 1914-1918 • Z • JESIONOWA • I • PODLEŚNEJ''. | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', tom I. ''Święta Warmia'', red. prow. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999.<br/> | |
| − | + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br/> | |
| − | + | Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.<br/> | |
| − | + | Suchenek Zygmunt, ''Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii'', Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [03.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?searchword=jesionowo&searchphrase=all&Itemid=124&option=com_search| Dom Warmiński] [03.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://warminskizakatek.com.pl/wz/index.php?site=baza_1/baza_view&podglad_recordu=64| Warmiński Zakątek] [03.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jesionowo_%28powiat_olszty%C5%84ski%29| Wikipedia] [ 03.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.sztetl.org.pl/pl/article/jesionowo/5,historia/| Wirtualny Sztetl] [03.12.2013]<br/> | |
| − | <br/> | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [12.10.2013]<br/> |
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/ Ciekawe Mazury] [21.07.2014] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 80: | Linia 75: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] |
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:49, 30 mar 2015
| Jesionowo | |
| | |
 Kościół w Jesionowie.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dobre Miasto |
| Liczba ludności (2010) | 474 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Jesionowo | |
| Położenie na mapie Polski  Jesionowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Jesionowo (niem. Eschenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 474 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Piekarska[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 12 km na południowy wschód od Dobrego Miasta, na trasie Dobre Miasto – Tuławki.
Dzieje miejscowości
Miejscowość po raz pierwszy pojawiła się w źródłach z roku 1366. W 1382 roku nowy przywilej lokacyjny został wystawiony przez biskupa Henryka Sorboma. W 1402 roku Jesionowo stało się własnością kapituły kolegiackiej w Dobrym Mieście. Kościół został wybudowany już w XIV stuleciu. W kolejnym stuleciu uległ zniszczeniu w czasie wojen, jednak w latach 80. XVI wieku został odbudowany. Świątynię konsekrował w 1583 roku biskup Marcin Kromer. W 1649 roku wzniesiono zachowany do naszych czasów kościół w Jesionowie. W roku 1800 wsie Jesionowo, Podgórze i Zalesie padły ofiarami pożaru, który doszczętnie zniszczył wymienione miejscowości. Od 1911 roku Jesionowo zyskało własną parafię.
Bezpieczeństwo
W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Kultura
W miejscowości istnieje Stowarzyszenie Młodzieżowe ''Pod Jesionem'', którego działania skupiają się w obszarze: promocji turystyki, kultury, edukacji oraz integracji i aktywizacji społecznej.
Zabytki
- kościół wzniesiony w 1649 roku, odnawiany w latach 1709, 1870; w 1911 roku zbudowano nowe prezbiterium i zakrystię; we wnętrzu ołtarz główny z 1684 roku, ołtarz boczny (1781), granitowa chrzcielnica, chór kościelny z I połowy XIX wieku oraz angielski zegar szafkowy z przełomu XVIII i XIX stulecia
- kilka zabytkowych kapliczek warmińskich
- pomnik ku czci mieszkańców Jesionowa i Podleśnej poległych w czasie I wojny światowej, zlokalizowany przy kościelnym ogrodzeniu; na tablicach znajduje się inskrypcja w języku polskim i niemieckim:
DEN TOTEN • ZU EHRE • DEN LEBENDEN • ZUR MAHNUNG • ZMARŁYM • KU CZCI • ŻYWYM • KU PRZESTRODZE. ZUM GEDENKEN • AN DIE 56 TOTEN • DES KRIEGES • VON 1914-1918 • AUS • ESCHENAU • UND • KLINGERSWALDE. PAMIĘCI • 56 POLEGŁYM • W WOJNIE • 1914-1918 • Z • JESIONOWA • I • PODLEŚNEJ.
Bibliografia
Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom I. Święta Warmia, red. prow. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [03.12.2013]
Dom Warmiński [03.12.2013]
Warmiński Zakątek [03.12.2013]
Wikipedia [ 03.12.2013]
Wirtualny Sztetl [03.12.2013]
Wrota Warmii i Mazur [12.10.2013]
Ciekawe Mazury [21.07.2014]
Przypisy
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [12.10.2013]
